بررسی سیر تکاملی فقه و اجتهاد/ ولایت فقیه روح جامعه اسلامی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله نوری همدانی از مراجع تقلید پیش از ظهر امروز در بیستمین سالگرد تأسیس مؤسسه علمی و فرهنگی درالحدیث با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) اظهار داشت: حضور در مجمع علما و پژوهشگران دینی توفیق الهی است و بنده پس از این که تعدادی از کتاب های محققان این مرکز را مطالعه کردم متوجه شدم این شجره طیبه دارای ثمرات مهمی بوده است.

کتاب های خوب علمی دارالحدیث

وی ادامه داد: نویسندگان این مؤسسه بزرگ دارای قلمی قدرت مند و ذوقی سرشار بوده اند و گامی بزرگ برای نشر معارف اسلام برداشته اند به ویژه شخص آیت الله ری شهری که علاوه بر قدرت استنباط، توانایی قلم بالایی دارد و تألیفات ایشان مثل خورشید در جامعه علمی می درخشد.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که علمای بزرگ اسلام مواریث انبیاء و امامان معصوم(ع) را جمع آوری کرده اند، ابراز داشت: این سفره بزرگ به برکت همان علمای بزرگ است و ذخایری که علمای بسیار بزرگی مثل شیخ کلینی و شیخ طوسی و شیخ صدوق منقح کردند مرحله اول از کار برای محققان امروز بوده و راه را هموار کرده اند.

حضرت آیت الله نوری همدانی افزود: قدم دوم بر اساس همین داشته های علما فراهم شد و پس از آن تحقیق و تبویب و تنظیم مباحث به وجود آمد و هریک در جای خود قرار گرفت و گام سوم شرح، تفسیر و تبیین روایات بود که راه اجتهاد را در برابر دیدگان گشودند و از این پس فقه درادوار مختلفی مورد استفاده علما قرار گرفت.

تاریخ تکامل فقه و اجتهاد

وی با اشاره به تاریخ تکامل فقه و اجتهاد عنوان کرد: علما در ابتدا متن حدیث را در فتاوی خود می آوردند و بعد از آن با فقه مقارن کار را ادامه دادند و برتری فقه شیعه را بر فقه اهل سنت نشان دادند و به مرور زمان فقه جواهری آمد و تا امروز ما توانسته ایم در سایه این زحمات متنعم باشیم و بهره برداری کنیم.

این مرجع تقلید با بیان این که بسیاری از مسائل مهمی که در قرآن و اخبار اهل بیت(ع) آمده است که در فقه به آن پرداخته نشده است، یادآور شد: در فقه به مباحث مهمی همچون امر به معروف و نهی از منکر و جهاد پرداخته کمتر پرداخته شده و آنچه هم آمده است به میان مردم و در بطن زندگی آن ها مطرح نشده است و این دو کار هم یعنی آوردن در فقه و پس از آن در مطرح کردن در زندگی مردم روی زمین مانده است.

مباحث مهمی مثل امر به معروف در کتب فقهی و در بطن جامعه وارد شود

وی ادامه داد: به عنوان نمونه یک بحث بسیار مهم کتاب جهاد است که در روایات عظیمی عزت و عظمت اسلام را مرهون جهاد می داند؛ اما کتب فقهی مثل شرایع و قواعد در جهاد کمتر بحث کرده است و آن را به سه نوع جهاد دعوت به اسلام، جهاد دفاعی و جهاد بغاة خلاصه کرده است؛ در حالی که نزدیک به ده مورد جهاد داریم؛ نخست برای تأسیس حکومت است،دوم جهاد حکومت در برابر ظلم و ظالمان است، سوم قیام برای نجات مستضعفان از زیر سلطه مستکبران و چهارم برای اجرای عدالت، پنجم جهاد برای دفع فتنه است که در دو جای قرآن بر آن تأکید شده است و ششم برای احقاق حق در نهج البلاغه نیز به آن اشاره شده است؛ اما همانطور که بیان شد کتب فقهی ما خالی از این معارف ناب است.

وی عنوان کرد: صاحب جواهر خودش قائل به ولایت فقیه است ولی نا امید از تأسیس حکومت اسلامی است و همین صاحب جواهر وقتی به آیه «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» که در ارتباط با حفظ مرزهای کشور اسلامی است، دلیلی بر وجوب حفظ مرز های اسلامی نمی داند و آیه را حمل بر استحباب می کند ولی علامه در باره همین آیه 50 صفحه مطلب نوشته است و 15 موضوع مهم را از آن استخراج می کند که از جمله این است که خطابات قرآن به مردم و آمرانه است و اسلام مردمی با قدرت می خواهد که در برابر دشمنان قوی باشند، به همین خاطر جامعه مدیر می خواهد همچنانکه در بدن روح لازم است جامعه هم نیاز به مدیر دارد.

حضرت آیت الله نوری همدانی با ابراز تأسف از این که علوم انسانی در دانشگاه ها علوم انسانی است که از غرب آمده است، تأکید کرد: علوم انسانی دانشگاه های غرب سکولار است؛ علوم انسانی دانشگاه های ما باید مبتنی بر خداشناسی و انسان شناسی است و بر اساس سنت الهی نوشته است؛ همچنان که رهبری معظم چندین بار تذکر داده اند ولی هنوز این گونه نشده است.

علوم ما در ارتباط با مردم باشد

وی در پایان تصریح کرد: تألیف، تصنیف، قلم و پژوهش خوب است ولی باید با جامعه در ارتباط بود؛ امروز نظام ولایی قدرتمند ما به خاطر وجود مردم است؛ امام خمینی(ره) هم با آمدن میان مردم توانست به توفیق دست پیدا کند؛ بنابراین باید به گونه ای کار کنیم که فعالیت ها ما زمینه سازی برای ظهور امام زمان(عج) باشد./1330/پ201/ج