انس با قرآن در ماه رحمت و مغفرت
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، ماه رمضان ماه خداوند، ماه نزول قرآن و از شریف‌ترین ماه‌های سال است. در این ماه درهای آسمان و بهشت گشوده و درهای جهنم بسته می‌شود و عبادت در یکی از شب‌های آن (شب قدر) بهتر از عبادت هزار ماه است.
رسول خدا(ص) در خطبه شعبانیه خود درباره فضیلت و عظمت ماه مبارک رمضان فرموده است: «ای بندگان خدا! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما روی آورده است؛ ماهی که نزد خداوند بهترین ماه‌ها است؛ روزهایش بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است. بر مهمانی خداوند فراخوانده شدید و از جمله اهل کرامت قرار گرفتید. در این ماه، نفس‌های شما تسبیح، خواب شما عبادت، عمل‌هایتان مقبول و دعاهایتان مستجاب است. پس با نیتی درست و دلی پاکیزه، پروردگارتان را بخوانید تا شما را بر روزه داشتن و تلاوت قرآن توفیق دهد.»
برخورداری از درک درست ماه مبارک رمضان، زمینه و موجبات به دست آوردن مواهب و برکات الهی و هدایا و عطایای ربانی در این ماه را فراهم می‌نماید. نعمتی بسیار بزرگ و موهبتی بسیار عظیم است که بی‌تردید هرکس با بهره‌مندی از آن نیکبختی خود را رقم زده و قله سعادت و ظفرمندی را فتح کرده و مدال پرافتخار رستگاری را نصیب خود می‌کند. هدف اساسی و نتیجه نهایی و دستاورد اصلی «روزه» که برجسته‌ترین وظایف مسلمان در ماه مبارک رمضان است، تقوا می‌باشد.
اهمیت انس با قرآن
با وجود مشکلات عدیده‌ای که در زندگی روزمره انسان وجود دارد و شدت این مشکلات که گاه به حدی می‌رسد که از زندگی به کلی مایوس می‌شود و حتی در فکر خودکشی و نابود کردن خود می‌افتد، در این میان، انسان سرخورده از زندگی، نیاز به مونس و هم‌صحبتی دارد که نه تنها او را به زندگی در این دنیا امیدوار سازد بلکه بتواند با اتکا به اعمال پسندیده‌ای، به بشارت‌های جهان ابدی دلخوش شود. در این میان، قرآن، این معجزه بی‌بدیل بشریت تنها همراه و ملازم آرام‌بخش است که دل‌ها را به سوی خدای یگانه و مهربان سوق می‌دهد و انسان‌ها با تلاوت آن به اطمینان قلبی که مهم‌ترین دغدغه انسان امروزه است، دست می‌یازند. درباره اهمیت انس با قرآن، رسول خدا(ص) می‌فرمایند: «هرگاه کارها چون شب ظلمانی برایتان مشتبه و تاریک گردید، به قرآن پناه ببرید چون او شفیعی است که شفاعتش پذیرفته و شاهدی است که تصدیق شده است. هرکس او را رهبر خویش گرداند، وی را به بهشت رهنمون می‌سازد و هر کسی بدان پشت پا زند، به جهنم سوقش می‌دهد.» حلی، عدهًْ‌الداعی، ص 286».
قرآن روشن‌ترین راهنما به سوی بهترین راه‌هاست
از دیدگاه امام سجاد(ع) اگر تمام مردم در مشرق و مغرب عالم بمیرند، اگر قرآن با من باشد، من هرگز دچار وحشت نخواهم شد.» بحارالانوار ج 46، ص 107، حدیث 102 به نقل از اصول کافی
ماه رمضان و عطر دلنشین قرآن
برای ترویج فرهنگ قرآن کریم و اثرات ماه رمضان گفت‌وگویی با خانم راهبانی که همه ساله جلسات قرآن کریم در ماه رمضان در منزل ایشان برپا می‌شود انجام دادیم. وی به گزارشگر کیهان می‌گوید: «انسان‌ها در ماه رمضان می‌توانند به خداوند نزدیک‌تر شوند و لذت مناجات و عبادات خالصانه را درک کنند. در این ماه است که انسان انسانیت خود را می‌یابد و ماه رمضان برکاتی دارد. اولین آن روزه‌داری است که افراد از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کنند. علاوه بر آنها سعی می‌کنند از خیلی گناهان در این ماه خودداری کنند. دومین برکت آن نزول قرآن کریم در ماه رمضان است. حضرت محمد(ص) در روایتی می‌فرمایند: «دل آدمیان را زنگار فرا می‌گیرد همچون آهن! پرسیدند راه زنگ‌زدایی آن چیست؟حضرت فرمودند: «تلاوت قرآن!»
خانم راهبانی در ادامه اشاره می‌کند: «صبح‌های ماه رمضان خانه ما پر از صدای دلنشین کلام خدا و قرآن است و جلسات تلاوت و تفسیر قرآن همه ساله در منزل ما برگزار می‌شود و من آثار تلاوت و تمسک جستن به این کتاب الهی را در زندگی خود شاهد بوده‌ام. و باز روزشماری می‌کنم که دوباره ماه رمضان، ماه بهار دل‌ها از راه برسد و خانه ما پر از عطر دلنشین و صوت زیبای قرآن شود.
قرآن و دیدگاه اندیشمندان جهان
قرآن کتاب عظیمی است که در مورد عظمت آن نه تنها مسلمانان بلکه فرهیختگان سایر مکاتب، دیدگاه خاصی نسبت به آن دارند که در ذیل به مواردی اشاره می‌شود.
«کوسین دیرسوال» دانشمند بنام انگلیسی می‌گوید: «زیبایی قرآن مثال‌زدنی است».
«لومانس» دانشمند آمریکایی معتقد است: «اول شراره زیبا و باطراوت که نور از قرآن کریم می‌باراند و نور تابش می‌کند، بسم‌الله الرحمن الرحیم است که دنیایی از معنا است.»
«مونت گمری» انگلیسی بر این باور است که: «قرآن وقتی تلاوت می‌شود، گویی از قلب بیرون می‌آید و سپس به قلب نفوذ می‌کند.»
«ریوا» دانشمند فرانسوی نیز می‌گوید:«قرآن منطق و زیبایی دارد، به زور به کسی تحمیل نمی‌شود، بلکه لطیف است و در مقام امتناع به نیروی منطق مجهز است.»
و همچنین «مایل آنجلو» دانشمند ایتالیایی معتقد است: «قرآن با طراوت و منطق است و برخلاف تعالیم مسیحیت، قرآن انسان را موجودی شریف و باشخصیت می‌داند نه موجودی کثیف و ذاتا آلوده.»
حقایق و عظمت قرآن
در مورد دستورات قرآن و زندگی قرآنی و بهره‌مندی آن در ماه مبارک رمضان گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام یحیایی کارشناس علوم قرآنی انجام دادیم. وی به گزارشگر کیهان می‌گوید: «این که چگونه می‌توانیم دستورات قرآن را در متن زندگی عمل کنیم و یا زندگی قرآنی داشته باشیم و یا در ماه مبارک رمضان چگونه بهره‌مندی بیشتر و مطلوبی داشته باشیم و در مقاطع مختلف تحصیلی و آموزش‌وپرورش، در دانشگاه و در بین دانشجویان جذب و طلب بیشتر به قرآن و به رشته‌های علوم قرآنی ایجاد شود، همگی بستگی به اجرا و پیاده شدن فرهنگ قرآنی در جامعه و زندگی دارد. ما در نیایش قبل از تلاوت قرآن از خداوند می‌خواهیم: «خدایا، رغبت مرا به قرآن افزون گردان و آن را مایه روشنایی دیده و درمان بیماری‌های دل و از بین رفتن غم و اندوه من قرار ده». «خدایا! زبانم را به خواندن قرآن بیارا و چهره‌ام را با آن زیبا، بدنم را با آن قدرتمند و ترازوی اعمالم را سنگین بفرما.»
حجت‌الاسلام یحیایی در ادمه می‌گوید: «قرآن کتاب الهی در اختیار ماست و باید از آن بهره‌مند شویم که یکی از فواید آن تلاوت قرآن است. در تلاوت هم قرآن دستور می‌دهد: «هر چه قدر که امکان دارد قرائت کن» با کثرت تلاوت و انس بیشتر آن انسان قرآنی می‌شود و در نتیجه نور هدایت بر قلب او وارد می‌شود و از شیطان فاصله می‌گیرد.»
کارشناس علوم قرآنی در مورد فهم قرآن می‌گوید: «حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرماید: خداوند کلام خود را به سه قسمت تقسیم کرده است: یک قسم آن را به‌گونه‌ای قرار داده است که فقط افراد خاصی می‌فهمند. این گروه چند ویژگی دارند که از آن جمله میتوان به صفای ذهن، لطافت حس و شناخت صحیح، اشاره کرد. قسم دوم، هر کسی را که خداوند به او شرح صدر برای اسلام داد، این خصوصیت در قوای او پیدا می‌شود. و قسم سوم، شامل خداوند و اهل بیت(ع) است که قابل انتقال به غیر نیست. حقیقت و مراتب قرآن به حدی است که نمی‌توان به تمامی در دنیا درک شود. به عبارت دیگر، مراتب قرآن مربوط به دنیا نمی‌شود، بلکه دنیا مقدمه‌ای برای درک و بهره‌مندی مراتب قرآن در آخرت است.»
وی تصریح می‌کند: «در روایات داریم قرآن در قیامت مجسم می‌شود و شفاعت‌کننده می‌گردد. از شرایط اصلی استفاده از حقایق قرآن، بهره‌مندی از ولایت معصوم(ع) است.
کاملاً واضع است که بسیاری از حقایق، معارف و برکات قرآن، در زمان غیبت امام زمان(عج) حاصل نمی‌شود. امروزه شاهد آن هستیم که با توطئه‌های پیچیده شیطان و تأثیر فوق‌العاده آن بر سبک زندگی‌ها و تغییر ریشه‌ای روش‌ها و ذائقه‌ها، روش‌های ضدالهی، مهجوریت ولایت امام معصوم(ع) و بالطبع مهجوریت قرآن در جامعه بیش از پیش مشاهده می‌شود.»
فضیلت‌های ماه رمضان
اگر بخواهیم درمورد آثار ماه مبارک رمضان سخن به میان آوریم میتوان گفت که آثار آن را میتوان به دو نوع تقسیم کرد: آثار فعلی و آثار بعدی. منظور از آثار فعلی، آن است که انسان با روزه گرفتن، خوردن و آشامیدن را تعدیل می‌کند. علاوه بر آن از محرمات در تمام اعضاء و جوارح خود پرهیز کرده و به تلاوت و تدبر قرآن، بیشتر روی می‌آورد و برنامه منظم‌تری برای زندگی سراسر معنوی خود تنظیم می‌کند. اینگونه آثار را میتوان از نوع فعلی دانست. اما این که این اعمال و مراقبت بر آن، چه نتایج و تبعاتی برای روزه‌دار دارد، از آثار بعدی و آتی ماه رمضان محسوب می‌شود و بهتر است آثار بعدی را به عنوان برکات و فضائل ماه مبارک رمضان در نظر بگیریم. از پیامبر گرامی اسلام(ص) در مورد فضیلت‌های این ماه، احادیث ارزشمندی وجود دارد که تنها به نمونه‌ای از آن بسنده می‌کنیم. ایشان می‌فرمایند: «ثواب قرائت یک آیه از قرآن به اندازه ثواب قرائت کامل قرآن در این ماه است.»
در مورد انس با قرآن کریم و ترویج فرهنگ قرآنی در میان دانشجویان و مردم گفت و گویی با دکتر رحیم قربانی مسئول قرآن و عترت سازمان بسیج دانشجویی انجام دادیم. دکتر قربانی به گزارشگر کیهان می‌گوید: «برای فهم و تدبر در قرآن ابتدا باید با این کتاب آسمانی انس گرفت تا بتوان به محتوای آن دست یافت. انس با قرآن باید به گونه‌ای باشد که در تمام زندگی ما نمود داشته باشد. قرائت قرآن باید هر روز انجام شود طبق روایات باید هر روز 50 آیه یا 10 آیه در روز تلاوت شود. ارتباط روزانه با قرآن باید برای مردم فراهم شود تا مراحل انس با قرآن صورت گیرد. باید گفت که حفظ و یا تدبر می‌تواند در این مرحله کارساز باشد.»
دکتر قربانی تصریح می‌کند: «مقام معظم رهبری فرموده‌اند که اقشار مختلف جامعه مثل طلبه، کارگر، دانشجو باید انس با قرآن داشته باشند این مراحل مربوط به فرد می‌باشد. مراحلی هم وجود دارد که مربوط به عملکرد مسئولین می‌شود که به وسیله آن مردم بیشتر شیرینی آیات قرآن را درک می‌کنند و خود به خود به مفاهیم قرآنی علاقه‌مند می‌شوند و این موضوع به صورت نماد درمی‌آید این نمادها باید شکل قرآنی پیدا کند، نمادهایی که در شهرها وجود دارد یا رفتارهای مسئولین و یا گفته‌های سیاستمداران اگر منطبق با آیات قرآن نباشد، زمینه‌ای را فراهم می‌کند که فضای قرآنی ایجاد نشود.»
این‌کارشناس علوم قرآنی در ادامه درمورد جذب دانشجویان رشته قرآنی می‌گوید: «به لطف نظام جمهوری اسلامی ایران و دستاوردهای انقلاب اسلامی، بعد از انقلاب فرهنگی، تأسیس رشته‌های موردنیاز در علوم قرآنی بوده است. اما آنچه که در خروجی‌های دانشکده‌های علوم قرآنی وجود دارد، پرداختن به حواشی علوم قرآنی است مثلاً رشته تربیت معلم قرآن در کشور وجود ندارد و یا به صورت کم‌رنگ به آن توجه شده است. آمارهایی بوده است که متأسفانه برخی از فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم قرآن، توانایی قرائت درست قرآن را نداشته‌اند!»
دکتر قربانی در مورد برگزاری نمایشگاه‌های قرآن در ماه مبارک رمضان به گزارشگر کیهان می‌گوید: «نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در تهران برگزار می‌شود. متأسفانه هنوز فعالیت اجرایی این نمایشگاه مشخص نشده است و مسئولین در این زمینه کم‌توجهی نشان می‌دهند. به عنوان نمونه میتوان به مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان اشاره کرد که در آن مسئولین حضور کم‌رنگ داشتند ولی در عوض مردم از آن استقبال زیادی نمودند. سال گذشته، برای اولین بار بدون حضور رئیس‌جمهور، خادمان قرآن کریم معرفی شدند و امسال نیز ریاست‌جمهور شرکت نکردند و از مسئولین دولتی هم کسی حضور نداشت! به هر حال ازدحام و استقبال مردم بسیار زیاد ولی در مقابل مسئولین دولتی حضور کمتری نسبت به این امر داشتند.»
به هرحال ماه مبارک رمضان، بهترین فرصت برای ایجاد فضای قرآنی در کشور است. با برنامه‌ریزی صحیح میتوان از این فرصت استفاده کرد. نهادهای مردمی بیشترین توجه را دارند و نهادهای دولتی نیز باید توجه بیشتری نشان دهند تا پس از ماه رمضان نیز این توجه همچنان ادامه داشته باشد./998/102/ب3
مبنع: روزنامه کیهان