وراثت، محیط و تربیت سه شرط مهم و تاثیرگذار در تربیت فرزندان

حجت الاسلام احمد رضا قوامی دربندی، پژوهشگر برتر حوزه علمیه خراسان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، با بیان اینکه تربيت جريانى مستمر و فعاليتى تدريجى است كه نه مرز مى ‏شناسد و نه زمان و مكان؛ بلكه به درازاى عمر است و به پهناى ابعاد وجودى عالم اكبر، يعنى انسان، اظهار داشت: درختِ تربيت زود ثمر نمى ‏دهد و نبايد انتظارداشت‏ يك شبه يا چند ماهه در تربيت فرزندان معجزه شود؛ بلكه ‏بايد از سالها قبل از تولد زمينه تربيت صحيح را فراهم كرد و بعد از تولد، به تدريج ‏با صبر و حوصله، به انجام آن پرداخت. 

عضو حلقه علمی تاریخ اسلام دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه در سيره ائمه اطهار (ع) ‏و ديدگاههاى آنان مسايلى چون انتخاب همسر شايسته، لزوم رعايت آداب ازدواج، توجه به مواقع و شرايط انعقاد نطفه، مراقبتهاى ايام باردارى و ... حكايت ازاين نكته مهم دارد، افزود: در حقيقت سه شرط وراثت، محیط و تربیت در تربيت فرزندان صالح مهم و تاثیر گذار است.

وی با اشاره به اینکه وراثت یعنی از زمان انتخاب همسر، کسی را انتخاب کنیم که از لحاظ فكري و گرايش همه خوبي ها را در خود جمع كرده باشد، خاطرنشان کرد: در آموزه های اسلامی توصیه های زیادی برای دوره شکل گیری نطفه انسان وجود دارد و نطفه بدون حساب و کتاب در تربیت فرزند موثر است و در آینده کنترلی بر روی فرزند نمی توان داشت چون از کنترل خارج می شود.

پژوهشگر و نويسندة حوزة تاريخ و سيره اهل البيت(ع) در ادامه با اشاره به حدیث امام صادق(ع) که می فرمایند: اگر والدین رعایت نکنند خداوند فرزندی به آنها می دهد که آن فرزند متمایل به بزهکاری می شود، گفت: جوانان شیعه و مسلمان باید در رعایت همسر، تربیت فرزند و نقش محیط بر روی فرزند خود دقت لازم را داشته باشند.

مسئول دبیرخانه آثار پژوهشی حوزه علمیه خراسان در ادامه به روایت رسول گرامی اسلام (ص)که مي‌فرمايند: « الشَّقِيُّ مَنْ شَقِيَ فِي بَطْنِ أُمِّهِ وَ السَّعِيدُ مَنْ سَعِدَ فِي بَطْنِ أُمِّهِ» اشاره کرد و اظهار داشت: زمينه سعادت و شقاوت فرزند، در دل مادر و نطفۀ پدر است و به تعبير ديگر، زمينه‏ هاى اصلى سعادت و شقاوت در خانواده شكل مى ‏گيرد.

وی تصریح کرد: در واقع، پدر و مادر زمينه‌ساز سعادت يا شقاوت فرزندان خود هستند و به جهت تأثير فراواني که در تکوين شخصيت آن فرزندان دارند، وظيفۀ سنگيني در قبال اصلاح باطني و تزکيۀ اخلاقي خود خواهند داشت.

کارشناس پژوهش حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه فرمايش پيامبر گرامي اسلام(ص) به نقش برجسته قانون وراثت در تربيت انسان اشاره دارد، افزود: قانون وراثت، يك قانون مسلّم علمى است؛ به اين معنا كه صفات خوب و بد فرزندان نظير صفات خوب و بد پدر و مادر و اجداد است، همان‏طور كه از نظر شكل و قيافه ظاهرى به همديگر شباهت دارند.

وی با اشاره به اینکه حتي افکار و تمايلات پدر و مادر در وقت انعقاد نطفه بر فرزند آن‌ها تاثیرگذار است، ادامه داد: در زمان حضرت اميرالمؤمنين(ع) فرزندي به دنيا آمد که به والدين خود شباهت نداشت، پدر آن طفل به عفّت همسر خود شک کرد و مدعي شد که آن طفل، بچۀ او نيست، کم کم بين آن‌ها نزاع در گرفت و براي حل موضوع، به محضر اميرالمؤمنين(ع )رفتند. آن حضرت حکم کردند که آن بچه متعلق به همان زن و مرد است و مرد را از تشکيک در اين زمينه بازداشتند، اما فرمودند:‌ يکي از شما هنگام انعقاد نطفه در فکر شخصي غير از همسر خود بوده‌ايد و به او تمايل داشته‌ايد و همين آلودگي فکر و ناپاکي دل، سبب شباهت فرزند شما به کسي شده که در فکر او بوده‌ايد و عدم شباهت طفل به خودتان، ناشي از هوس‌راني و تمايل فکري بوده است.

طلبه مقطع سال سوم خارج فقه و اصول حوزه علمیه خراسان تصریح کرد: بر اين اساس، تمايلات دروني و افکار پدر و مادر در وقت انعقاد نطفه نيز بر روي شخصيت فرزند تأثير مي‌گذارد؛ به گونه‌اي که اگر زن يا مرد، هنگام انعقاد نطفه، به فکر شخص ديگري غير از همسرش باشد و تمايل ناشي از هوي و هوس به وي داشته باشد، آلودگي فکر و دل او به فرزندش سرايت خواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه بهترین سنت حسنه براي پدر و مادر، رفتاری است که به فرزندانمان آموزش می دهیم و فرزند وقتی تحت تربیت پدرش کاری را انجام می دهد، ثواب آن برای پدر نیز نوشته می شود، بیان داشت: حتی اگر نامه اعمال پدر بسته شده باشد، ثواب كاري كه فرزند به واسطه کاری که پدرش به او یاد داده انجام دهد، به پدر می رسد.

حجت الاسلام قوامی دربندی در پایان با تاکید بر اینکه یکی از حقوق فرزند بر پدر این است كه نام نکویی برای او انتخاب کند؛ چرا که اسم بر روح و روان فرزند تاثیر می گذارد، اظهار داشت: تربيت ضرورى‏ ترين نياز انسان در زندگى است و انسان بدون تربيت صحيح ره به جايى نمى‏ برد، نه از باغ زندگى خويش ميوه شيرين‏ مى ‏چيند و نه كام انسانهاى ديگر را از ثمرات درخت وجود خود شيرين مى ‏كند وليكن در شرايط فعلي، انتخاب همسر مؤمن و کسي که دين و اخلاق دارد، بدون در نظر گرفتن تجمّلات و تشريفات دنيوي، صبوري مي‌طلبد؛ امّا نتيجه آن، برخورداري از اولاد شايسته است./859/302/ب3