حوزه علمیه باید شاخه های فقهی خاص را پرورش دهد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، امروز همایش تحلیلی «وحدت حوزه و دانشگاه؛ از سخن تا عمل» با حضور آیت الله کاظم صدیقی امام جمعه موقت تهران و تولیت مدرسه علمیه امام خمینی(ره)، حجت الاسلام والمسلمین نبی الله فضلعلی مسؤول نهاد رهبری در دانشگاه شهید رجایی، آیت الله عبدالکریم فرحانی نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسرو پناه عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام روح الله حریزاوی مدیر حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان کشور، حجت الاسلام و المسلمین مرتضی اسدی مدیر حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان مرکزشهید رجایی، حمیدرضا عظمتی ریاست دانشگاه، محمدمهدی طهرانچی رییس سابق دانشگاه شهید بهشتی و رضا روستا آزد رییس سابق دانشگاه شریف در حوزه علوم اسلامی شهید رجایی برگزار شد.

در این مراسم حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسرو پناه عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در رابطه با وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: شحصاً عنوان بحث را تعامل علم و دین، بسترساز وحدت حوزه و دانشگاه قرار می دهم؛ زیرا از نظر وحدت علم و دین ممکن نیست و منظور از آن، تعامل است. مقصود از علم، سه دسته علوم طبیعی، مهندسی و انسانی است.

وی با اشاره به نقش اسلام در علوم طبیعی و تعامل بین این دو، نقش اسلام در علوم مهندسی، چگونگی بسترسازی برای تعامل حوزه و دانشگاه، نقش اسلام در علوم انسانی و تأثیر آن در تعامل حوزه و دانشگاه، اظهار کرد: باید ببینیم آیا از قرآن و سنت می‌توان به کشف علوم طبیعت‌شناسی رسید، آیا می‌توان از قرآن و سنت، فیزیک اسلامی، شیمی اسلامی و ریاضی اسلامی داشته باشیم، در این باره دیدگاه بنده منفی است و معتقد به علوم طبیعی اسلامی نیستم بلکه معتقد به علوم طبیعی الهی و الهی ‌سازی علوم هستم.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ابراز داشت: گزاره‌های علمی قرآن ناظر به مطالعه الهی طبیعت است و به ما یاد می‌دهند که علوم طبیعی الهی داشته باشیم نه الحادی.

وی با بیان اینکه منشأ نگاه الحادی یا الهی جهان‌بینی است، افزود: جهان بینی الهی نگرش عالم به طبیعت را الهی می‌کند و برعکس، نسبت اسلام با علوم طبیعی، نسبت رویکردی است. گزاره ها اسلامی و غیراسلامی نیستند؛ بلکه این رویکردها هستند که اسلامی یا غیراسلامی هستند.

وی اظهار داشت: حوزه ها باید جهان بینی توحیدی و الهی را به دانشگاه عرضه کنند تا عالمِ علوم طبیعی بتواند علوم طبیعی الهی را پیدا کند.

حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه بیان داشت: علوم طبیعی الهی نه در تطبیق، بلکه در تفسیر بعضی آیات به ما کمک می کنند.

وی با بیان اینکه نقش اسلام در علوم مهندسی را از دو بعد می‌توان بررسی کرد، گفت: صنعت به منزله‌ سخت افزار و علم مهندسی به منزله‌ نرم‌افزار است. در واقع علوم مهندسی کاربست علوم پایه در صنعت است و جهت‌گیری در آن آشکار‌تر است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به دو بعد تأثیر اسلام بر علوم مهندسی که عبارتند از جهت گیری و کارآمدی، اظهار کرد: جهت گیری می تواند الهی باشد و کارآمدی بیشتری برای تمامی انسان ها داشته باشد و می‌تواند الحادی باشد و کارآمد برای عده ای خاص، اسلام جهت علوم مهندسی را توحیدی می کند و کارکرد آن را برای نوع بشر قرار می دهد.

وی افزود: ما علوم مهندسی اسلامی به این معنا که گزاره‌هایش را از قرآن و سنت استخراج کنیم، نداریم. در کاربرد اسلامی علوم مهندسی، فقه می‌تواند کمک کند به شرط آنکه فقه صنعت و علوم مهندسی داشته باشیم. اگر علوم مهندسی با جهت الهی و کارآمد برای بشر به وجود آید، تأثیر آن بر حوزه این است که می تواند نگاه فقها را به موضوعات دقیق کند و در موضوع شناسی به فقیه کمک کند.

حجت الاسلام والمسلمین خسرو پناه ابراز داشت: منظور از علوم اسلامی در ایران دو بخش علوم بنیادین مانند فلسفه، عرفان، ادبیات و علوم اجتماعی مانند اقتصاد، مدیریت و روان‌شناسی است.

وی با بیان اینکه نقش اسلام در علوم بنیادین، نقش حداکثری بوده و زیرساخت علوم اجتماعی منطبق بر علوم بنیادین است، ادامه داد: علوم اجتماعی یعنی توصیف انسان مطلوب، توصیف انسان محقق و تغییر از انسان محقق به مطلوب؛ مطالعه انسان محقَق از راه قرآن و سنت ممکن نیست و با روش‌های تجربی و آماری باید به دست آورد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: تغییر انسان محقق به مطلوب که همان بایدها و نبایدهاست، با استفاده از تحقیقات تجربی و اجتهاد اسلامی به دست می آید؛ بنابراین تعامل حوزه و دانشگاه در علوم انسانی بیشتر خود را نشان می دهد.

حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه اظهار کرد: نقش دانشگاه در توصیف انسان محقق، از حوزه بیشتر است و همچنین نقش حوزویان در دو ساحت توصیف انسان مطلوب و تغییر انسان محقق به انسان مطلوب، از دانشگاه بیشتر است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: با روش اجتهاد می توانیم از آیات و روایات، انسان مطلوب یا سازمان مطلوب را به دست آوریم که در این راستا حوزه باید فقه‌های خاص همانند فقه سازمان و فقه اقتصاد را پرورش دهد، برای مثال در زمینه اخلاق‌، اخلاق اقتصادی و اخلاق سیاستی و در زمینه فلسفه‌، فلسفه اسلامی تربیت و فلسفه اسلامی اقتصادی را پرورش دهد./966/پ۲۰۲/ب۲