توهم اصلاح‌طلبان در بورس نفت
به گزارش خبرگزاری رسا، منتقدان عرضه نفت در بورس دو گروه هستند؛ گروهی که نظرات کارشناسی و دلایل منطقی را برای عدم‌کارآیی این روش عنوان می‌کنند که این نظرات، در جلسات مختلف و حتی مناظرات مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. گروه دوم، اما با نگاهی سیاسی به عرضه نفت در بورس معتقدند که این روش محصول فشار گروه‌ها و نهاد‌های حاکمیتی برای منافعی خاص است.
گروه نخست، استدلال‌های کارشناسی و نقد‌های خود را به طور کارشناسی مطرح می‌کنند که عمدتاً نگاه سیاسی ندارند و متعلق به بخش کارشناسی صنعت نفت هستند؛ مدیران اسبق و سابق مدیریت امور بین‌الملل در این گروه جای دارند که با تسلط کامل به موضوع استراتژیک معاملات نفتی چه به صورت فیزیکی و چه به شکل فیوچر، نقد‌ها و راهکار‌های خود را مطرح می‌کنند و مدافعان عرضه نفت در بورس نیز، به تبادل نظر و بحث تخصصی در این‌باره می‌پردازند.
جالب اینجاست که پایگاه این مناظرات دو طرفه، نهاد‌های دانشجویی و رسانه‌های اصولگرا هستند و کمتر رسانه اصلاح‌طلبی حاضر به انتشار نظرات مدافعان عرضه نفت در بورس بوده‌است. البته چند گزارش سعی کرده‌است دیدگاه هر دو گروه را منعکس کند، اما دفاع رسانه‌های اصولگرا برای عرضه نفت در بورس، این ذهنیت را ایجاد کرد که نفتی‌شدن بورس، محصول شکاف حاکمیت و دولت است که در نهایت، نظر حاکمیت به کرسی نشست.
در چنین فضایی، گروه دوم صدای خود را بلندتر کردند و نوشتند که بورس نفت خواسته دولت نیست و «کاسبان تحریم»، قصد دارند با ورود به حوزه تجارت نفت سود‌های کلانی به جیب بزنند و دولت مجبور به انجام این کار شده‌است. برای پاسخ به این توهم باید گفت که حضور بخش خصوصی در تجارت نفت، در برنامه‌های توسعه‌ای سوم و ششم آمده‌است و چیز جدیدی نیست که با یک دستور شبانه ظهور کرده باشد. برخی دیگر عرضه نفت در بورس را محصول سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دارد که از ابلاغ این سیاست‌ها سه سال می‌گذرد و اگر قرار بود دولت به این سیاست‌ها در حوزه فروش نفت عمل کند، باید بسیار زودتر از امروز، به سمت بورس نفت حرکت می‌کرد.
اما مهم‌ترین مسئله‌ای که در این باره مطرح می‌شود، ظهور بابک زنجانی‌های جدید و برگشت به دوران کاسبی است؛ در پاسخ به این ادعا نیز باید گفت: عرضه نفت در بورس از مکانیزم‌هایی تبعیت می‌کند که شفاف و صریح است، درست برخلاف پرونده بابک زنجانی که با یک مصوبه متولد شد. با این وجود، گفته می‌شود، چون نام شرکت‌ها و خریداران محموله نفتی اخیر در بورس محرمانه باقی مانده‌است پس خبری از شفافیت نیست. چنین ادعایی هم در نوع خود جالب است، زیرا این قاعده بورس است که نام خریداران محرمانه می‌ماند، مادامی که خریدار خود بخواهد نام خود را اعلام کند؛ البته چنگ‌زدن به چنین استدلالی، نشئت گرفته از عدم شناخت گروه‌های سیاسی از ماهیت بورس است.
کسانی که معتقدند دولت اعتقادی به این روش ندارد و برای اجرایی‌کردن آن تحت فشار گرفته‌است، سخنرانی‌های اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور را برای یکبار هم که شده مرور کنند و بخوانند که معاون اول، تأکید بسیاری برای اجرایی کردن عرضه نفت در بورس داشت و آن را راهکاری دانست که می‌تواند صادرات نفت ایران را تضمین کند. البته این رسانه در نقد سخنان جهانگیری یادداشت مفصلی را منتشر کرد و همچنان بر موضع سابق خود ایستاده‌است، اما متأسفانه نگاه سیاسی با برچسب اصلاح‌طلبی برای الصاق بورس نفت به خواسته نهاد‌هایی جز دولت، جریانی را خلق کرده‌است که استدلال‌هایش نه‌فنی است و نه‌کارشناسی. تنها یک برداشت سطحی و سیاسی است از چیزی که حتی به مبانی آن نیز آشنا نیستند.
اما جالب‌ترین شنیده‌ای که دهان به دهان می‌شود آن است که وزارت نفت برای تسویه صد در صد ارزی برای بورس نفت تأکید داشته‌است که جریان‌های فشار، تسویه ۲۰ درصد پول نفت را تبدیل به تسویه ریالی کرده است؛ قطعاً دسترسی رسانه‌های اصلاح‌طلب و شبه‌دولتی به وزارت نفت بیشتر از رسانه‌های دیگر است ولی اگر نمی‌خواهند یا نمی‌توانند این موضوع را به شکلی دقیق پیگیری کنند، باید بدانند از قضا وزارت نفت در طرح پیشنهادی خود خواستار تسویه کامل محموله‌ها به صورت ریالی بود که در جلسه سران قوا، این خواسته وزارت نفت با مخالفت همراه شد و سهم تسویه ریالی به ۲۰ درصد کاهش یافت. از سوی دیگر، وزارت نفت به حدی شرایط را برای خریداران بورسی راحت گرفته‌است که جذابیت فراوانی برای خریداران ایجاد کرده مانند استفاده از شاخص نفت خام سبک ایران به مقصد مدیترانه که یک یارانه ۴ دلاری را برای خریداران نفت ایجاد کرده‌است که البته این مورد، تنها یکی از این جذابیت‌هاست.
خلاصه آنکه از این دست استدلال‌های سطحی در بلندگوی رسانه‌های همسو با دولت بسیار شنیده می‌شود که سعی دارند عرضه نفت در بورس را یک گلوگاه فساد معرفی کرده و به دولت سایه یا حاکمیت نسبت دهند، در حالی که این خواسته، خواسته خود دولت است و اگر نقدی وارد است باید ابتدا به پاستور نشانه رفت. این رسانه اصولگرا همچنان به نقد‌های خود درباره عرضه نفت در بورس وفادار است، اما به رسانه‌های اصلاح‌طلب توصیه می‌شود اولاً درباره موضوع تخصصی فروش نفت ابتدا کمی تحقیق کنند و در مرحله بعد با دریافت جزئیات دقیق‌تر و آگاهی از روند عرضه نفت در بورس، نظرات خود را منتشر کنند تا دچار خطا‌های فاحشی نشوند. کشاندن بورس نفت به مباحث سیاسی و مواردی غیرواقع موجب می‌شود صدای کارشناسی و فضای مناظرات در لابه‌لای اختلافات و توهمات سیاسی محو شده و همه چیز به سمت حاشیه پیش رود./۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: روزنامه جوان