برگزاری نشست تاریخ شفاهی حوزه علمیه

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محسن الویری در نشست تخصصی تاریخ شفاهی حوزه علمیه که در سالن همایش های دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، در سخنانی اظهار کرد: اهمیت این طرح برای ما به این دلیل است که در پی ثبت تجربه ژرف و پنهان رویارویی حوزه های علمیه و روحانیون با دنیای جدید هستیم و به منظور کشف اطلاعاتی که تاکنون در جایی ثبت نشده و اگر ثبت شده با کاستی هایی همراه بوده است.

وی با بیان اینکه ما باید ترسیم کنیم که اگر قرار باشد حوزه و روحانیت در افق تمدنی نوین اسلامی نقش آفرینی داشته باشد، بایستی چه بکند، افزود: برای پاسخ به این سوال نیازمند شناخت گذشته هستیم، گذشته ای که گمان ما بر این است که تاکنون از این منظر مورد کاوش قرار نگرفته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه کار تاریخ شفاهی ارائه اطلاعات است و تحلیل در آن جایی ندارد، تصریح کرد: ما عمدتا می خواهیم اطلاعاتی را استخراج کنیم و در معرض ارائه قرار دهیم و پژوهشگران بعدی آن ها را مورد تحلیل محتوا قرار دهند.

وی گفت: تاریخ شفاهی پرداختن به تاریخ به صورت شفاهی تا حد تولید یک سند است وتاریخ شفاهی فرایندی برای تولید سند تاریخی است.

حجت الاسلام الویری با اشاره به اینکه هدف تاریخ شفاهی، سطح تحلیلی تاریخی و معرفتی تاریخی را در بر می گیرد، اظهار کرد: گاهی من فقط با هدف وصف گذشته می خواهم این کار را انجام دهم و فقط می خواهم یک گزارش از یک رویداد نقلی ارائه کنم و گاهی می خواهم یک پله بالاتر از این کار را انجام دهم و وارد مرحله تفسیر و تحلیل تاریخی می شوم و در این مقام به عوامل موثر هم فکر می کنم و به زمینه هایی که موجب پیدایش یک حادثه شد فکر می کنم، تاریخ شفاهی با همین هدف هم می تواند شکل بگیرد ولی تبیین عمیق ترین سطح، معرفت تاریخی است که در آن تاثیر و تاثر عوامل بر همدیگر را نگاه می کند و رویداد تاریخی را به بسته ای در نظر می گیرد که یک بسته پیشینی و یک بسته پسینی دارد.

وی ادامه داد: در بحث ابزارها نیز به همین صورت است، در نگاه متعارف تاریخ شفاهی گاهی با مصاحبه تعریف می شود گرچه ما هم قبول داریم اصلی ترین عنصر مصاحبه است ولی گاهی اینجور نیست و لفظی که مطرح میشود را یادداشت می کنم که ابزار مصاحبه متعارف در آن نیست و گاهی هم به صورت اتفاقی مطلب را می شنوم و میبینم حرف خوبی است و شروع می کنم به ضبط کردن و ما اینها را جزء تاریخ شفاهی می دانیم.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به اینکه در تاریخ شفاهی نقش آفرینان نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، خاطرنشان کرد: تاریخ شفاهی یک عملی که یک نفر انجام دهد نیست و حتما دو عنصر در آن حضور دارد و حال این دو عنصر را در نگاه متعارف عمدتا مصاحبه کننده و مصاحبه شونده می بینند ولی چون ما ابزار را منحصر به مصاحبه نمی دانیم تعبیر کنشگر اول و کنشگر دوم را بکار گرفتند.

وی گفت: کنشگر اول و کنشگر دوم به چندین شکل می توانند در تاریخ شفاهی نقش داشته باشند، گاهی کنشگر اول یک مورخ و کنشگر دوم ماده خام و حاوی اطلاعات خام است ولی کنشگر اول کار تاریخی کرده است.

حجت الاسلام الویری با بیان اینکه آنچه که بین کنشگر اول و دوم رد و بدل می شود گاهی شخص محور است و به لحاظ مفهومی هیچ محور دیگری وجود ندارد، افزود: در این حال، فرد به صورت پراکنده از ذهنیت هایش صحبت می کند، از گذشته صحبت می کند، از دردها و شادی هایش صحبت می کند و ما در محل های روستایی خیلی شاهد این موضوع هستیم و گاهی نیز تاریخ شفاهی موضوع محور است./1324/د101/ج