حیا امری فطری و موهبتی الهی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله مکارم شیرازی چهارشنبه شب در جلسه درس اخلاق هفتگی خود که با حضور طلاب و خانواده های آنان در مدرسه امام کاظم(ع) برگزار شد، در ادامه مباحث مربوط به اخلاق خانواده، مروری بر بحث مهم حیا که در جلسه گذشته مطرح کرد، داشت و احادیثی در این باره بیان کرد.

وی با طرح این سؤال که آیا حیا را خداوند در وجود انسان آفریده یا امری اکتسابی است، گفت: خداوند از روزی که انسان را آفرید علاقه به خوبی ها و تنفر از بدی ها را در وجود انسان قرار داده است.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی در تایید این مدعا به دلائل نقلی و عقلی اشاره و تصریح کرد: قرآن کریم در آیه هفت سوره حجرات «وَلَٰكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ أُولَٰئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ» آیه چهارم سوره تین «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ» و آیه هفتاد سوره اسراء «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَني‏ آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلي‏ کَثيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضيلا» به این موضوع اشاره دارد که خدای متعال علاقه به خوبی ها را در وجود انسان قرار داده است.

وی یادآورشد: خدایی که انسان را با این کرامت آفریده و صحنه زمین را جلونگاه او قرار داده و او را بر همه مخلوقات برتری داد، علاقه به خوبی ها و تنفر از زشتی ها را نیز در وجود او آفریده است.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این که حیا از روز نخست در وجود انسان آفریده شده است، گفت: یکی دیگر از آیات دال بر این مساله آیه امانت «اِنّا عَرَضنا الاَمانَةَ علی السَّمواتِ و الارْضِ و الجبالِ فَاَبَیْنَ اَنْ یَحْمِلْنَها وَ اَشْفَقْنَ مِنها وَ حَمَلَها الاِنسانُ»؛ بی گمان، ما امانت (تکلیف) را بر آسمان ها و زمین و کوه ها عرضه داشتیم، اما آن ها از برداشتن آن سر باز زدند و از آن ترسیدند و انسانْ آن را به دوش کشید» است.

وی افزود: مفسران بحث های زیادی ذیل این آیه شریفه مطرح کرده اند، ما نیز در تفسیر نمونه مباحثی در این باره مطرح و تاکید کرده ایم که امانت الهی همان قابلیت تکامل به صورت نامحدود، آمیخته با اراده و اختیارو رسیدن به مقام انسان کامل و بنده خاص خدا و پذیرش ولایت الهیه است .

حضرت آیت الله مکارم شیرازی ادامه داد: این که در موقعی که مکلف می شوند جشن تکلیف می گیرند امری پسندیده است،  چراکه انسان هنگامی که به سن تکلیف می رسد امانت الهی را می پذیرد.

این مرجع تقلید با اشاره به معنای تکلیف بیان داشت: تمام افتخار در این است که انسان مشقت را به جان بخرد و به مقامات عالیه و قرب الی الله برسد، این مبارزه با نفس است.

وی در ادامه و در تایید مدعای مذکور به دلائل عقلی اشاره و تصریح کرد: قاعده لطف در اینجا ساری و جاری است؛ انسان اگر ماموریتی به کسی بدهد باید اسباب را نیز در اختیار او قرار دهد؛ خداوند انسان را برای کمال آفریده و لاجرم باید اسباب آن را نیز در اختیار انسان قرار دهد و عشق و علاقه به خوبی ها و تنفر از زشتی ها نیز در ذات انسان قرار داده شده است.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی با اشاره به این که حیا سدی در برابر زشتی ها است، بیان داشت: محیط های آلوده، خانواده های ناسالم، رسانه ها و دوستان آلوده ممکن است این خصیصه را از انسان بگیرند و حتی تبدیل به ضدش کنند.

این مرجع تقلید با استناد به حدیث حضرت رسول(ص) إِنَّ لِكُلِّ دِينٍ خُلُقاً، وَ إِنَّ خُلُقَ هَذَا اَلدِّينِ اَلْحَيَاءُ از حیا به عنوان نمایه و شعار اسلام یاد کرد.

وی اضافه کرد: امام باقر(ع) در حدیثی می فرمایند «اَلْحَيَاءُ وَ اَلْإِيمَانُ مَقْرُونَانِ فِي قَرَنٍ فَإِذَا ذَهَبَ أَحَدُهُمَا تَبِعَهُ صَاحِبُهُ» اگر حیا از بین برود ایمان نیز از بین می رود.

حضرت آیت الله مکارم شیرازی در پایان بی حیایی را عامل بسیاری از انحرافات و گرفتاری ها دانست و گفت: حیا انواع مختلفی شامل: حیای چشم، زبان، دست و گوش دارد که در جلسه آینده ضمن تشریح انواع حیا به تبیین عوامل تقویت و تضعیف آن خواهیم پرداخت. /924/ج