تأملی بر روش مقابله با ناهنجاری‌ها؛
هجمه تدریجی، مقابله تدریجی
راه صحیح مقابله با ناهنجاری‌ها در جامعه بعد از شناسایی آنها، برخورد تدریجی و گام به گام است. بهترین صورت طی کردن عکس مرحله‌های رشد خودِ ناهنجاری در جامعه است.
باشگاه نویسندگان حوزوی خبرگزاری رسا، مهدی خدایی
ناهنجاری‌هایی که در یک جامعه وجود دارد به دو نحو ابراز وجود کرده و در بین مردم گسترش می‌یابند. اول به صورت دفعی و آشکار و دوم به صورت تدریجی و پنهانی.
امر قبیح اگر به صورت کامل خودش را عرضه کند و قبیح بودن آن هم برای همگان مشخص باشد؛ یا در همان نطفه خفه میشود یا این که مقابله با آن خیلی راهکار‌های پیچیده‌ی چند لایه‌ای نیاز ندارد. ولی زمانی که ناهنجاری‌ها به صورت پنهان و تدریجی در یک جامعه وارد شوند از بین بردن و مبارزه با آنها هم بسیار مشکل خواهد بود. این موارد در لایه‌ی مختلف جامعه نفوذ کرده و بیشتر جنبه‌های سبک زندگی مردم را درگیر خود میکند.
تدریج و نفوذ قطره چکانی از مهم‌ترین راه‌های وارد کردن تفکر و گرایشات خاص در اذهان مردم است. نمونه بارز این امر را می‌توان در تبلیغات و آگهی‌های بازرگانی مشاهده کرد که با این روش ابتدا ایجاد نیاز و کمبود در مخاطب و مشتری کرده و سپس محصول خود را به ایشان تحمیل می‌کنند.
بحث ما در این نوشته بیشتر ناهنجاری‌هایی است که زمانی در عرف مردم غیر قابل قبول بود، ولی بعد از گذشت مدتی نه تنها مذموم نبوده بلکه تبدیل به امری ممدوح هم شده است.
زمانی اگر کسی یک خط کوچک بی معنی هم روی بدنش خالکوبی میکرد مرتکب یک ناهنجاری اجتماعی شده بود. این افراد اگر جزو ورزشکاران بودند در رسانه‌ی ملی نمایش داده نمیشدند یا به آنها اخطار داده میشد.
برای مثال زمانی، یکی از اعضای تیم ملی فوتبال روی هر دو دست هایش تا آرنج خالکوبی داشت. در ابتدا برای حضور او در تیم ملی گمانه زنی‌هایی شد، ولی بعداً که دعوت شد، قرار شد پوشش مناسب استفاده کند. ولی بعد‌تر که این فرد کاپیتان تیم ملی شد این سخت گیری از بین رفت. الان نه تنها این شخص به راحتی بازی میکند و در تلویزیون هم نشان داده میشود بلکه تعداد زیادی از بازیکنان هم نقش و نگار‌هایی روی بدن خود دارند.
مشابه همین حادثه را در بازیکن تیم ملی بسکتبال نیز می‌توان دید. جوانان با مشاهده این افراد محبوب خود، به‌تدریج حس مثبتی به خالکوبی و تتو پیدا کرده و گرایش به آن در بینشان بیشتر میشود. همان چیزی امروزه روی داده است.
حجاب و رعایت موازین شرعی در فیلم‌ها در گذشته بسیار سخت گیرانه بوده است. هنرمندان در زندگی واقعی خود نیز تا حدود زیادی پایبند به عرفیات و شرعیات بودند. ولی امروزه، به تدریج اتفاقی که افتاده این است که زندگی واقعی هنرمندان گاهاً با نقش‌هایی که بازی می‌کنند کاملاً متفاوت است. از طرفی با به وجود آمدن امثال شبکه نمایش خانگی و تلویزیون اینترنتی که نظارت‌های صدا و سیما در آن حاکم نیست هنرمندان با راحتی بیشتری در کلام و پوشش حاضر میشوند. تعداد قابل توجهی از فیلم‌های سینمایی نیز با معیار‌های صدا و سیما قابل پخش در تلویزیون نیست. این یعنی رفته رفته در همه‌ی قسمت‌ها سخت گیری‌ها فرو ریخته و حداقل‌ها باقی مانده اند که اگر به همین منوال پیش برود همان‌ها هم از بین خواهند رفت.
روابط دختر و پسر زمانی بسیار کم بود. در همان مقدار کم هم هر چند وقت یک بار آن هم به صورت نامه و واسطه صورت میگرفت. این گونه ارتباط‌ها هم در آخر منجر به ازدواج طرفین میشد. با گذشت زمان با رسوخ عوامل عدیده در زندگی مردم از سبک زندگی غربی گرفته تا گوشی‌های موبایل و فضای مجازی و ... کار به جایی رسیده است که دختر‌ها و پسر‌ها با جنس مخالف همانند جنس موافق خود رابطه، معاشرت و دوستی دارند. عمق این رویداد تا جایی است که والدین نیز، با این امور مشکلی نداشته و آنها را منافی عفت نمیدانند.
تغییرات تدریجی خیلی به چشم کسی نمی‌آید و کسی را هم قلقلک نمیدهد. اگر هم کسی اعتراضی به آن بکند خیلی توجهی به او نمیشود. چه بسا برخی از اعتراض و انتقاد‌ها موجب رشد سریع‌تر یک ناهنجاری در جامعه شود. این حالت جدید دوباره یک رشد جزئی میکند و همین فرایند هربار تکرار میشود تا این که ناهنجاری‌ها جای هنجارها را گرفته و خود به هنجار تبدیل میشوند و مخالفت با آنها از سوی عرف قبیح شمرده میشود.
همه رخداد‌های تدریجی بدین صورت، که مثال‌های فراوانی هم می‌توان برای آن آورد در میان مردم نهادینه شده است و هر چه پیش میرود دامنه‌ی آن نیز گسترش میابد. مقابله با این امور بسیار مشکل است. زیرا مسئولین امر زمانی به فکر چاره جویی و حل این معضل می‌افتند که مدت‌ها از رسوخ آنها در بین اذهان گذشته و برای خود جا باز کرده اند و اثبات خلاف آن به سادگی میسر نیست.
مشکل اصلی دیگر در حل و فصل آنها شناخت این عوامل تدریجی و پیش بینی آینده‌ی این تغییرات است. به این معنا که بعد از گذشت مدت‌ها و سپری شدن چند مرحله از این گونه موارد تدریجی و مشاهده اثر ملموس آن در فرهنگ جامعه، ما به راحتی میتوانیم در مورد آن قضاوت کنیم. ولی تا زمانی که این اثرات عینی مشاهده نشده است پیش بینی این که این تغییر منجر به فلان ناهنجاری میشود کار ساده‌ای نیست.
به طور کلی می‌توان گفت که راه مقابله صحیح با این امور بعد از شناسایی آنها، برخورد تدریجی و گام به گام است. بهترین صورت طی کردن عکس مرحله‌های رشد خودِ ناهنجاری در جامعه است. برخورد دفعی و نامناسب با برخی از این موارد نه تنها موجب ریشه کن شدن آنها نمیشود بلکه بدتر، باعث دوام و همیشگی شدن آنها خواهد شد./918/ی703/س
ارسال نظرات