بختک پهپاد

به گزارش خبرگزاري رسا، ماه پس از انهدام پهپاد متجاوز آمریکایی توسط سپاه پاسداران، سرشکستگی مقامات این کشور از این حادثه ادامه دارد؛ در تازه‌ترین این واکنش‌ها وزیر سابق دفاع آمریکا گفته است کشورش باید در قبال سرنگون کردن پهپاد آمریکایی، اقدام ایران را تلافی می‌کرد.

«جیمز متیس» وزیر سابق دفاع آمریکا روز جمعه در بازدید از روزنامه واشنگتن‌پست آمریکا به بهانه انتشار کتاب جدیدش، گفته است: «لازم بود تا در زمان ساقط کردن پهپاد آمریکایی توسط ایران این اقدام تلافی می‌شد». او به جزئیات بیشتری از نحوه این اقدام اشاره‌ای نکرده است.

متیس گفته است: تصمیم به اقدام تلافی‌جویانه، تصمیم ساده‌ای نبوده است و وقتی وارد فاز تلافی‌جویانه می‌شویم، این شرایط می‌تواند به وضعیت غیرقابل پیش‌بینی و جنگ منجر شود یا اینگونه نباشد. متیس همچنین در کتاب جدیدش تحت عنوان «call sign chaos» به پیشنهاد خود اشاره کرده که در آن زمان از سوی کاخ سفید رد شده است: «من پیشنهاد کردم که پهپاد دیگری را به همراه تعدادی اف 18 به آسمان بفرستیم و این بار در صورت حمله، ما نیز هواپیمای ایرانی را سرنگون کنیم اما کاخ سفید مجوز چنین اقدامی را نداد».

نخستین ساعات بامداد روز 30 خرداد امسال یک فروند پهپاد جاسوسی «گلوبال هاوک» آمریکا بعد از تجاوز به حریم سرزمینی جمهوری اسلامی ایران در منطقه روبه‌روی کوه مبارک استان هرمزگان، هدف آتش پدافند نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت و سرنگون شد. بر اساس فیلم منتشرشده از مسیر پروازی پهپاد جاسوسی RQ4 آمریکایی که توسط نیروی هوافضای سپاه ساقط شد، مبدأ پروازی این پهپاد پایگاه هوایی الظفره امارات بوده است. طبق آنچه در بیانیه روابط عمومی کل سپاه پاسداران اعلام شد، پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک در ساعت 14 دقیقه بامداد روز (پنجشنبه) 30 خرداد از یکی از پایگاه‌های نیروهای آمریکایی در جنوب خلیج‌فارس با مختصات معلوم به هوا برخاسته و برخلاف قوانین هوانوردی، کلیه تجهیزات مربوط به معرفی خود را خاموش کرده و در نهایت پنهان‌کاری، از تنگه هرمز به سمت چابهار ادامه مسیر می‌دهد.

این اطلاعیه افزوده: این هواپیمای بدون سرنشین در زمان بازگشت به سمت غرب منطقه در محدوده تنگه هرمز با تجاوز به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران، مشغول جمع‌آوری اطلاعات و جاسوسی می‌شود. در ادامه اطلاعیه روابط عمومی کل سپاه تصریح شده است: در ساعت 4:05 دقیقه بامداد 30 خرداد در حالی که هواپیمای متجاوز وارد فضای سرزمینی کشورمان شده بود، توسط پدافند نیروی هوافضای سپاه مورد هدف قرار گرفت و سرنگون گردید.

رئیس‌جمهور آمریکا پس از این اقدام در سخنانی اعلام کرد این اقدام اشتباهی بزرگ از سوی ایران بوده و در ساعات آینده جهان شاهد واکنش کشورش خواهد بود اما یک روز پس از این اظهار‌نظر، ترامپ اعلام کرد دستور اقدام تلافی‌جویانه نظامی علیه ایران را به خاطر تلفات احتمالی و نامتناسب بودن لغو کرده است. او حتی بعدا از سرنگون نکردن یک فروند هواپیمای نظامی کشورش از سوی ایران قدردانی کرد!

اقدام مقتدرانه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در انهدام پهپاد متجاوز آمریکایی و انفعال دولت آمریکا در واکنش به ایران، موجی از سرخوردگی را در میان مقامات و نظامیان آمریکایی به دنبال داشت. چنانکه «ویلیام کوهن» وزیر اسبق دفاع آمریکا در این باره گفت: «این کار ترامپ باعث می‌شود دشمنان ما در آینده تهدیدات ما در زمینه برخورد نظامی را جدی نگیرند». همچنین دریادار «جیم استراودیس» از فرماندهان سابق نیروی دریایی آمریکا در مصاحبه با «رادیو ملی آمریکا»، گفته بود: «لغو یک حمله هوایی در دقایق آخر کم‌سابقه است. این اقدام ممکن است این پیام را به جامعه جهانی بفرستد که آمریکا در چنین مواردی دو دل و مردد است».

برخی چهره‌های تندرو و جنگ‌طلب جمهوری‌خواه نیز به صورت تلویحی از ادعای ترامپ مبنی بر منصرف شدن از حمله به ایران در دقایق آخر سرخورده و ناراحت شده‌اند. آنها تاکید کرده‌اند که این باید به گفته خودشان «آخرین اغماض» دولت ایالات متحده آمریکا در برابر اقدامات ایران در منطقه باشد!

تبعات و نتایج اقدام بموقع نیروهای نظامی کشورمان در انهدام پهپاد متجاوز آمریکایی البته به مقامات و نظامیان آمریکایی محدود نماند. این حادثه کم‌نظیر عملا مناسبات در منطقه و بویژه حاشیه خلیج‌فارس را تحت‌الشعاع خود قرار داد. طبق این گزارش، پس از روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا و شروع سناریوی فشار حداکثری به ایران، شاهد تحریم‌های متعدد این کشور علیه ایران از سویی و نزدیکی بیش از پیش برخی کشورهای منطقه به آمریکا از سوی دیگر بوده‌ایم. این موضوع در کنار رویکرد دولت برای ادامه برجام با اروپا و انفعال نسبت به واکنش بازدارنده به اقدامات آمریکایی‌ها موجب تشویق و تحریک طرف آمریکایی به فشار مضاعف به کشورمان شده بود. با این حال، انهدام پهپاد آمریکایی که یک ماه پس از شروع رویکرد جدید شورای عالی امنیت ملی در کاهش تعهدات هسته‌ای صورت گرفت و در ادامه با توقیف نفتکش متجاوز انگلیسی نیز همراه شد، جمهوری اسلامی را به‌عنوان دست برتر در منطقه معرفی کرد و آمریکا و متحدانش را در گوشه رینگ قرار داد.

بر همین اساس نیز شاهد فاصله گرفتن برخی کشورهای متحد آمریکا در منطقه از فشار حداکثری به ایران در چند ماه گذشته بوده‌ایم. چنانکه امارات تنها یک ماه پس از این حادثه، یک هیأت نظامی خود را آن هم پس از 5 سال به ایران فرستاد و همزمان با آن نیز اخباری مبنی بر فاصله گرفتن این کشور با عربستان در قضیه یمن به گوش رسید. حتی عربستان نیز که از زمان روی کار آمدن پادشاه جدید رویکرد تند و خصمانه‌ای را علیه ایران در پیش گرفته و حرف از کشاندن جنگ به داخل ایران می‌زد، بارها با فرستادن واسطه‌هایی چون نخست‌وزیر پاکستان در صدد کاهش تنش با جمهوری اسلامی برآمد.

کارشناسان معتقدند یک کارکرد مهم انهدام پهپاد متجاوز آمریکایی توسط ایران، بسته شدن پرونده برخورد نظامی موهوم با ایران بود. آمریکایی‌ها بویژه از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ ادعا داشتند با هر ‌اشتباهی ممکن است جنگی در منطقه رخ دهد، این اتفاق نشان داد که اولا با وجود رخ دادن حتی اتفاقی غیر‌اشتباه و ثانیا با وجود اینکه ترامپ این اتفاق را اقدامی اشتباه توصیف کرده است، امکان وقوع جنگی وجود ندارد. با این اقدام واکنش آمریکایی‌ها محک خورد که امکان پاسخ نظامی ندارند و اگر دست به اقدامی بزنند باید منتظر پیشامدهای غیرمنتظره بدتری باشند.

ناتوانی آمریکا و متحدانش در عرصه تقابل نظامی با ایران البته به ماجرای انهدام پهپاد متجاوز آمریکایی محدود نشده و در ماه‌های اخیر در چند مقطع ظهور و بروز یافته است. توقیف نفتکش متجاوز انگلیسی توسط نیروی دریایی سپاه در خلیج‌فارس از جمله همین موارد بود. این اقدام که در واکنش به اقدام غیرقانونی نیروی دریایی انگلیس در توقیف نفتکش ایرانی در منطقه جبل‌الطارق انجام شد، ثابت کرد همچون ماجرای پهپاد آمریکایی، دوران بزن و در رو تمام شده و قدرت‌های جهانی باید در مناسبات نظامی خود در منطقه و در قبال ایران تجدیدنظر کنند. در همان ساعات ابتدایی پس از توقیف نفتکش انگلیسی، وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای از توقیف یک کشتی حامل سوخت قاچاق ابراز ناخرسندی کرده و از ایران خواست این کشتی و خدمه آن را «فورا» آزاد کند.

وزارت خارجه آمریکا در این بیانیه‌ مدعی شد ایران در حال آزار کشتی‌هایی است که از تنگه هرمز عبور می‌کنند. به نوشته پایگاه اینترنتی شبکه «ان‌بی‌سی»، در بخشی از این بیانیه آمده بود: «آمریکا ادامه آزار کشتی‌ها و ایجاد اخلال در عبور امن از داخل و اطراف تنگه هرمز توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را قویا محکوم می‌کند». این بیانیه می‌افزاید: «ایران باید این فعالیت‌های غیرقانونی را متوقف کرده و فورا کشتی و خدمه‌ آن را که بر اساس گزارش‌ها توقیف شده‌، آزاد کند. ما به همکاری نزدیک با متحدان و شرکای خود برای اطمینان از اینکه تاکتیک‌های باج‌خواهی و فعالیت‌های شرارت‌بار ایران دیگر امنیت دریانوردی و تجارت جهانی را مختل نکند، ادامه می‌دهیم»! اقدامات مداخله‌جویانه آمریکا در این موضوع البته به صدور بیانیه محدود نماند و یک ماه بعد یک دادگاه آمریکا در واشنگتن، حکم توقیف نفتکش ایرانی را صادر کرد! در نهایت البته نه‌تنها این فشارها به جایی نرسید، بلکه نفتکش حامل نفت ایران نیز آزاد شد.

به این موارد البته باید رسوایی آمریکا و متحدانش در ماجرای حمله پهپادی یمنی‌ها به تاسیسات نفتی آرامکوی عربستان را هم افزود. چنانکه 3 ماه پس از حملات پهپادی به تاسیسات نفتی آرامکو و فضاسازی‌های گسترده سعودی‌ها و غربی‌ها مبنی بر دست داشتن ایران در این حملات، بازرسان سازمان ملل در سفر به عربستان برای بررسی نقش احتمالی ایران در حملات هوایی به تاسیسات نفتی عربستان، در گزارشی اعلام کردند آنها نمی‌توانند ادعای آمریکا و سعودی را تأیید کنند که ایران در این حملات نقش داشته است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در گزارش نیم‌ساله ایران به شورای امنیت با استناد به گزارش بازرسان آن نهاد اعلام کرد: سازمان ملل متحد قادر به تأیید این موضوع که موشک‌های کروز و پهپادهای بدون سرنشین مورد استفاده در این حملات منشأ ایرانی داشته‌اند، نیست.

***

[استقبال از مذاکره به سبک مقامات آمریکایی]

نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران مدعی شد واشنگتن به‌رغم تحریم‌ها، همچنان از ایده گفت‌وگو با ایران استقبال می‌کند. به گزارش مهر، برایان هوک در اظهاراتی که در حاشیه نشست دوحه داشت، مدعی شد حتی با وجود تحریم‌ها علیه ایران، آمریکا همچنان از ایده گفت‌وگو با این کشور استقبال می‌کند. وی در ادامه ادعاهای خود افزود: ایران همچنان تهدیدی علیه صلح و ثبات جهانی است. اینکه ایران پشت حمله ماه سپتامبر به تاسیسات نفتی عربستان سعودی است، موضوعی شناخته‌ شده است و دولت سعودی شواهدی از مشارکت ایران در این مسأله را به شورای امنیت ارائه خواهد داد. هوک در بخشی از اظهاراتش که از سوی سی‌ان‌بی‌سی نقل شد، مدعی شد: به دلیل توافق هسته‌ای ایران، خطر درگیری منطقه‌ای افزایش یافته و آنچه ایران در ماه سپتامبر انجام داد، یک اقدام جنگی بود.

وی حتی در پاسخ به این سوال که آمریکا در مواجهه با اقدام نسبت داده شده به ایران، منفعل بوده است نیز مدعی نقش سازمان ملل و توسل به دیپلماسی(!) شد. هوک در این‌باره افزود: ما این کار را انجام دادیم اما در نتیجه آن، ایران به لحاظ دیپلماتیک منزوی‌تر شده است. هنوز هم به نقش شورای امنیت سازمان ملل واقفیم و حال که عربستان سعودی تحقیقات خود را تکمیل کرده است، امیدواریم در شورای امنیت مؤثر باشد./1360//101/خ