حقوق بازنشستهها با تورم همخوانی ندارد
به گزارش خبرگزاري رسا، سی، سی و پنج و بعضاً تا سی و هفت سال در نظام اداری کشور کار شرافتمندانه انجام دادند تا با بازنشستگی بتوانند از ثمرات درخت کاشتهشده در طول خدمت خود در بازنشستگی استفاده کنند و در کنار خانواده از نتیجه سالها خدمت خود لذت ببرند اما در طوفان تورم و گردباد گرانیها آنچه که به تاراج میرود، حیثیت بازنشستگان است.
بازنشستگی دورانی است که باید دوران طلایی استراحت پس از یک عمر کار مستمر باشد.
باید فرد بازنشسته فرصتی بیابد که به دنبال علایق خویش برود که هیچ وقت در طول دوران کاریاش نتوانسته به آنها بپردازد. اما این روزها بازنشستگی برای خیلیها کابوسی است که از آن میگریزند.
شاید خیال کنید از بالا رفتن سن شان میترسند، ولی حقیقت تلخ این است که خیلیها برای کم شدن میزان دریافتی شان در دوران بازنشستگی، از بازنشسته شدن فرار میکنند و یا مجبورند پس از نائل آمدن به بازنشستگی، شغلی را از نو جست و جو کنند چراکه آنها نسبت به دوران اشتغالشان در بازنشستگی متحمل هزینه بیشتری میشوند و هیچ هم نمیتوانند مانع از حضور فرزندان با همسران و نوههای خود شوند، که اساساً لذت دوران بازنشستگی در دورهمیهای این چنینی بویژه برای ما ایرانیان است که علاوه بر خوی مهماننوازی، مصداق خانواده دوستی را نیز در این دورهمیهای صمیمانه میدانیم که در این ارتباط شهره جهانی داریم.
بازنشستگی یعنی با سیلی صورت را سرخ نگه داشتن
علی پورعباسی، بازنشسته با 55 سال سن، فروشنده فروشگاه لوازم یدکی، علت اشتغال پس از بازنشستگی را ناکافی بودن حقوق بازنشستگی میداند و میگوید: الآن که بازنشسته شدم تمام چهار فرزندم ازدواج کرده و سه فرزندم دارای فرزند هستند؛ هرچند دو پسرم شغل درست و درمانی ندارند و همچنان با سختی زندگی خود را گرد میکنند.
وی میافزاید: طبیعی است که فرزندان حداقل هفتهای یکبار به ما سر بزنند و معمولاً روزهای جمعه دورهمی ما است. خوب، یک حقوق بازنشستگی من جوابگوی این آمد و رفتها نیست ضمن اینکه به شدت بابت سختی زندگی فرزندانم غصه میخورم تنها کاری که از دست من ساخته است، اشتغال در اینجاست که ماهیانه مبلغ اندکی دریافت کنم تا بتوانم حداقل روزهای جمعه بچهها و نوههایم را شاد دور هم ببینم.
محسن ضیاتبار بازنشسته دیگری گه 63 ساله است و به مسافرکشی اشتغال دارد، با گلایه میگوید: از بد روزگار تا با جمعآوری همه سرمایه، توانستم تاکسی بخرم که وضعیت بنزین این گونه شد. فوقش با عایدی روزانهام بتوانم مایحتاج خانه را تهیه کنم و شب به منزل ببرم که شرمنده خانوادهام نشوم.»
وی آخرین باری که دورهمی عروس و داماد و نوه هایش را برگزار کرده است، سه ماه قبل ذکر کرد و گفت: واقعاً بازنشستگی مصداق با سیلی صورت را سرخ نگه داشتن است.
فریده گیلآبادی یک بازنشسته از هنرش در جهت کارآفرینی و تولید درآمد در منزل میگوید و میافزاید: «از مادرم هنر بافندگی را به ارث برده بودم، اما در طول مدت کاریم فرصت نداشتم به صورت منسجم به این هنر بپردازم. برای همین تا بازنشسته شدم به فکر افتادم در منزل از این هنرم هم برای سرگرمی و هم برای درآمد زایی بهره بگیرم.»
بازنشستگی، افسردگی یا فرصت زندگی
بازنشستگی در تمام کشورها وجود دارد. بدترین نوع تعبیرهای رایج از بازنشستگی که خطر روحی و جسمی برای صاحبش دارد، فکرهایی است که میگویند: «دیگر دوران کار و سودمندیام تمام شد!» این گروه چون زندگی را فقط کارکردن میدانند، بازنشستگی را هم کابوس میدانند. برخی دیگر خودشان را با کارشان تعریف میکنند و بازنشستگی را بیهویت بودن یا عاطل و باطل بودن معنا میکنند. آسیبهایی چون پرخاشگری، افسردگی، ناامیدی، کاهش روابط اجتماعی و خانوادگی، کاهش توان جسمی به دنبال کم شدن فعالیت جسمی و ذهنی برخی از تبعات این تعریف هایاشتباه از بازنشستگی است. آمارها نشان میدهد که افراد هرچه بدون آمادگی به دوران بازنشستگی برسند، آن را سختتر ارزیابی میکنند و در نتیجه دچار سختیها و فشار روانی بیشتری هم میشوند.
یکی از مشاوران معتقد است که احراز شغل دوم توسط بازنشستگان اگر جنبه تامین نیازهای روحی ایشان -علاوه بر دارآمدزایی- داشته باشد، نه تنها مضر نیست، بلکه این هدفمندی در زندگی و احساس مفید بودن مستمر، سبب سلامت جسم و روح شان خواهد شد.
این مشاور صراحتاً عنوان میکند: «چنانچه احراز شغل دوم برای بازنشسته به معنای شروع یک کار پر مشغله از نو باشد، این روند باعث استهلاک روح و جسم شده و کمترین بیماری در پی چنین فعالیتهای سخت و مستمری، ابتلا به فشار خون بالاست.»
بازنشستگی باید پرداختن به آرزوهای زمین مانده باشد
مهرداد محسنی یک مددکار اجتماعی توضیح میدهد: «بازنشستگی در اصل میتواند دورهای برای پرداختن به آرزوهای زمین مانده باشد. قبل از اینکه بازنشستگی شروع شود، میتوانید لیستی از آرزوهای به زمین مانده خودتان را تهیه کنید. کارهایی که مدت هاست به خاطر کار مداومتان از آنها بازماندهاید. ممکن است سفر با خانواده، استراحت بیشتر، راه اندازی یک باغچه، کتابخوانی و راه انداختن یک کسب و کار جدید یا حتی درس خواندن در رشته مورد علاقهتان فکر خوبی برای روزهای بعد از بازنشستگی باشد. یادگیری انواع رشتههای هنری، مهارتهای فنی و حرفهای و یا حضور در فعالیتهای خیریه و داوطلبانه میتواند بخشی از شروع فعالیتهای جدید شما باشد.»
این مددکار اجتماعی در ادامه میگوید: «فعالیتهای جسمانی موجب تقویت فعالیت روانی میشود و لذا در سراسر زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است و اگر در دوره جوانی فعالیت بدنی را آغاز کنید و به آن پایبند باشید، در دوران پیری فواید بیشتری را از آن به دست خواهید آورد. لذا از فواید ورزش کردن میتوان به تناسب اندام، انعطافپذیری بیشتر، بهبود وضعیت تعادل، سر حال بودن و ....اشاره کرد. سعی کنید با حفظ سلامتی در یک سطح متعادل و معقول، از زندگی سالمندی خود، حداکثر استفاده و لذت را ببرید.»
وی در تکمیل صحبتهایش این تلنگر را به ذهنمان میزند: «زنان شاغل در قیاس با مردان به دلیل مسئولیتهای خانهداری در کنار شغل، هنگام بازنشستگی واکنش مساعدتری نسبت به مردان دارند. مردان در دوران بازنشستگی، بهای روانشناختی بیشتری میپردازند که ممکن است این دوران گذرا را به تجربهای پر تنش و نا امیدکننده تبدیل کند و موجب پرخاشگری، افسردگی، کسالت، بیخوابی و بیحوصلگی همراه با عدم تمرکز و توجه در آنان شود.
خبر خوش برای همسان سازی حقوق بازنشستگان
حجت الله میرزایی معاون امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی میگوید: «6000 میلیارد تومان برای همسان سازی حقوق بازنشستگان در سال آینده در نظر گرفته شده است و میزان افزایش حقوقها پلکانی خواهد بود. البته در مقایسه با نیازی که این بخش دارد هنوز مبلغ کمی است اما با توجه به محدودیتهایی که وجود دارد تخصیص این میزان، قابل توجه است.»
معاون امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه میدهد: «از کل این میزان حدود 5000 میلیارد تومان در اختیار صندوق بازنشستگی کشوری قرار میگیرد و 1000 میلیارد تومان متعلق به باقی صندوقهاست. به تدریج این همسانسازی باید در طول زمان انجام شود تا حقوق بازنشستگان متناسب با حقوق کارکنان شاغل ارتقاء یابد. سال جاری بودجه همسان سازی 3000 میلیارد تومان بوده است که برای سال 99 دو برابر افزایش را نشان میدهد.»
میرزایی درباره میزان افزایش حقوق بازنشستگان پس از همسان سازی سال 99 توضیح میدهد: «میزان افزایش متفاوت است و حقوقها به صورت پلکانی رشد میکنند. بازنشستگان در سطوح پایینتر، مشمول افزایش حقوق بیشتری میشوند. حداقل پنج سال زمان برای همسان سازی کامل زمان نیاز است. اگر قرار بود همسان سازی کامل اجرا شود، باید 15 هزار میلیارد تومان بودجه تامین میشد.»
پرداخت بدهی از سوی دولت موجب بهبود زندگی بازنشستگان میشود
وی درباره اجرای همسان سازی برای بازنشستگان تامین اجتماعی میگوید: «مبلغ کمی دیده شده است. تامین اجتماعی این امور را از محل منابع خودش تامین میکند. تامین اجتماعی از دولت مطالباتی دارد که دولت بهاشکال دیگری آن را بازپرداخت میکند. در قانون برنامه ششم تاکید شده است که دولت در هرسال حدود 10 درصد از مطالبات تامین اجتماعی را پرداخت کند، اما متناسب با آن پیشبینی برنامهای، این بودجه پرداخت نشده و هرسال 5 تا 7 هزار میلیارد تومان بدهی را تسویه کردهاند و طبیعی است که زمان بازپرداخت این بدهی طولانیتر شود.»
معاون امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی میافزاید: «هر ساله سازوکارهایی از قبیل تهاتر مطالبات تامین اجتماعی با بدهی شرکتهای وابسته تامین اجتماعی با دولت، واگذاری اموال و داراییهای دولتی یا واگذاری برخی امتیازات اجرا شده است. از طریق روشهای متعدد امکان بازپرداخت بدهیهای دولت وجود دارد. باید از افزایش بیشتر این بدهیها جلوگیری شود.»
میرزایی درباره مبلغ نهایی این بدهی میگوید: «این مبلغ هرساله افزایش مییابد. دولت تعهداتی را برعهده تامین اجتماعی گذاشته است مانند حق بیمه کارفرمایی برای برخی فعالیتهای خاص چون قالیبافان و کامیونداران و .... در واقع هرماه به این رقم افزوده میشود. به عنوان مثال سه درصد حق بیمه سهم دولت برای همه کارکنان شاغل بیمه شده در قانون پیشبینی شده که دولت آن را نمیدهد و جزو دیونش محسوب و این بدهی انباشته میشود. این ارقام هرسال باید حسابرسی و نهایی شود. همواره اختلافی بین آنچه تامین اجتماعی اعلام میکند با آنچه دولت قبول دارد وجود
دارد.»
وی ادامه میدهد: «بیش از 100 هزار میلیارد تومان از این بدهی، حسابرسی و قطعی شده و آن را پذیرفتهاند. مواردی نیز در فرایند طرح ادعا و ارائه مستندات، محاسبه، احصاء و حسابرسی است. این رقم سیال است و هرساله به آن اضافه میشود. برای سال آینده رقم مشخصی برای پرداخت این بدهی دیده نشده است البته در جداول بخشهایی را برای سقف کارفرمایی پیشبینی کردهاند. این طلب آن قدر بزرگ است که یک چهارم کل بودجه عمومی دولت است و قطعا در مدت کوتاه امکان پرداخت آن وجود ندارد. مهم این است که دولت سازوکاری بیندیشد تا این بدهی بیشتر نشود و بر اساس آنچه الزام قانونی برنامه ششم است به تدریج این بدهیها در مسیر بازپرداخت قرار بگیرد.
در حالی که انتظار میرود افراد بازنشسته بعد از رسیدن به سن بازنشستگی زندگی آرام و راحتی سپری کنند اما هزینههای گزاف زندگی باعث میشود در تنگنای هزینههای زندگی گیر کرده و در پی یافتن شغلی جدید باشند./1360/