تراژدی سیاه در سایه کرونا

به گزارش خبرگزاري رسا، قربانی جدید ویروس منحوس کرونا نفت وست‌تگزاس است. بامداد سه‌شنبه به وقت ایران خبر شوکه‌کننده فروش نفت با قیمت منفی 37 دلار توسط رسانه‌ها به جهان مخابره شد؛ خبری که آن را می‌توان گویای ورود اقتصاد جهان به دوران رکود سخت قلمداد کرد. مطمئنا شرایط فعلی در روزهای آینده قربانیان بیشتری خواهد داشت و در بلندمدت نظم کنونی اقتصاد جهان دستخوش تغییر خواهد شد. کرونا به دنیا نشان داد نفت برای همیشه نمی‌تواند یک درآمد پایدار و قابل اتکا باشد، البته این موضوع چندین سال است با توجه به تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران برای مسؤولان کشورمان روشن شده و شاید بتوان گفت حالا کرونا آمریکا را تحریم نفت کرده است. اگر بخواهیم در بعد جهانی به این اتفاق بی‌نظیر نگاه کنیم نکته قابل توجه آنجاست که جهان در ابتدای مسیر رکود سخت قرار دارد و در روزهای آینده باید شاهد ریزش شاخص‌های بورس، کاهش تولید، بیکاری فراگیر، کاهش ارزش پول و از این دست اتفاقات باشیم؛ اتفاقاتی که می‌تواند علت رویدادهای ساختارشکنانه مانند حمله به مراکز خرید، تدوین بودجه کشورها بر اساس کرونا و... باشد. 

این اتفاق نشان می‌دهد اوپک‌پلاس، بسیار دیر به فکر ترمیم بازار افتاده و اگر در ماه مه ‌نیز شاهد عملیاتی شدن بیش از 80‌درصد از تعهد کاهش 10 میلیون بشکه‌ای عرضه توسط اوپک‌پلاس و دیگر کشورهای تولید‌کننده نفت جهان نباشیم، بازار نفت بیش از پیش آشفته خواهد شد. قیمت نفت ایران هم از این اتفاقات در امان نبود و بهای هر بشکه نفت سنگین کشورمان به 68/16 دلار رسید.

***
بعد از کرونا، حالا نفت است که واقعیت جدید خود را به کشورهای تولیدکننده ثابت کرده است. تقاضای جهانی برای نفت به‌دلیل درگیری اقتصادهای برتر جهان همانند چین، اروپا و آمریکا با کرونا به‌شدت کاهش پیدا کرده و بازار نفت با مازاد 30درصدی تولیدات روبه‌رو است.. اتفاقات نفتی اخیر، خیلی از تولیدکنندگان را از عرصه تولید خارج کرد و به آنها فهماند که در یک بازار باثبات، تولید نفت آنها صرفه اقتصادی دارد، اما این همچنان نفت غرب آسیاست که با هزینه‌های تولید ارزان، برای بقا شانس دارد.

اما محموله‌های عظیم نفت به این دلیل که هزینه تولید نفت در خاورمیانه نسبت‌به دیگر مناطق جهان چندین برابر کمتر است، می‌تواند با مقاومت در زمان کاهش قیمت، در آینده همچنان جزء بازیگران بازار نفت باقی بماند. مشکلات بیشتر در کشورها و مناطقی خواهد بود که هزینه‌های تولید زیادی دارند. نگاه به هزینه‌های تولید نفت نشان می‌دهد تولیدکنندگان نفت در آمریکای شمالی (آمریکا، مکزیک، کانادا)، لاتین (برزیل، ونزوئلا)، جنوب و غرب آفریقا (آنگولا، نیجریه)، آسیای مرکزی و قفقاز (قزاقستان، آذربایجان) باید رقابت سنگینی را تحت‌فشار شدید کاهش قیمت‌ها با یکدیگر داشته باشند. هزینه‌های تولید در این مناطق و کشورهای موجود در آنها از 20 دلار تا 50 دلار است؛ یعنی حتی قیمت‌های چند هفته اخیر نیز که در کانال 20 دلار بوده‌اند نه‌تنها صرفه‌ای برای بسیاری از این کشورها نداشته، بلکه در کنار هزینه‌های حمل‌ونقل نفت برای آنها زیان‌ده نیز بوده است. متوسط هزینه تولید هر بشکه نفت در کشورهایی مانند عربستان‌سعودی و عراق زیر 10دلار و کشورهایی همانند ایران و قزاقستان بین 10 تا 20دلار است. کشورهای غرب آسیا، به‌دلیل کم‌بودن هزینه تولید نفت، مرغوب‌تر بودن نفت تولیدی، کم بودن سرمایه‌گذاری لازم برای افزایش تولیدها و همچنین شناسایی مخازن نفتی عظیم در سال‌های اخیر در آن همانند کشفیات جدید ایران در مناطق سطحی خوزستان نشان می‌دهد این منطقه مهم همچنان محور اصلی بازار نفت باقی خواهد ماند.

  کاهش کوتاه‌مدت قیمت نفت به سود کیست؟

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا شب گذشته بلافاصله پس از سقوط شدید قیمت‌ها به آن واکنش نشان داد و با آرامش نکات مهمی را گفت؛ نکاتی که نشان می‌دهد او زیاد هم از سیاست نفتی بن‌سلمان که نفت را وارد سقوط آزاد کرده، ناراحت نیست. ترامپ در سخنان خود گفت کاهش قیمت‌های جهانی نفت کوتاه‌مدت و گذرا و به‌دلیل شرایط کنونی جهان است. رئیس‌جمهور آمریکا این دوره کوتاه‌مدت را بهترین زمان برای پرکردن ذخایر نفت آمریکا دانست و حتی اعلام کرد در این‌باره به‌دنبال مذاکره با سعودی‌ها برای واردات نفت مازاد آنهاست. رئیس کاخ‌سفید به مقدار نفت موردنظر خود نیز اشاره‌ای داشت و گفت می‌خواهد 75میلیون بشکه در ذخایر آمریکا را با این قیمت‌های عالی پر کند.

کاهش قیمت نفت به دولت آمریکا که هم‌اکنون به‌شدت با کرونا درگیر است و بخش‌های قابل‌توجهی از فعالیت‌های اقتصادی خود را تعطیل می‌بیند، کمک خواهد کرد تا با هزینه‌های کمتری این اقتصاد را مجددا به مدار برگرداند. آمریکا از سویی برای جبران تبعات کرونا بسته‌ای دو تریلیون دلاری برای کمک به صنایع و بخشی از نیازمندان آمریکایی تدارک دیده که نتیجه آن افزایش کسری بودجه آمریکا است. قیمت‌های پایین برای نفت می‌تواند هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل در آمریکا را کاهش داده و از نیاز صنایع، کارخانه‌ها و شرکت‌ها برای دریافت کمک‌های دولتی بکاهد. از سوی دیگر بخش‌های زیادی از مردم آمریکا که به‌دلیل کرونا بیکار شده‌‌اند، با هزینه‌ای کمتر قبوض مختلف و کالاهایشان را خرید و دریافت خواهند کرد و برای بنزین پول کمی می‌پردازند.

تقویت دلار دیگر نتیجه کاهش قیمت نفت است. این کاهش قیمت به‌دلیل تاثیرش بر کاهش صادرات نفت آمریکا کمی اقتصاد این کشور را تضعیف می‌کند، اما با افزایش توان دلار، کاخ‌سفید را در چاپ پول بی‌پشتوانه بیشتر برای جبران کسری بودجه یاری می‌دهد.

  کاهش قیمت نفت کوتاه‌مدت یا بلندمدت

این نفت مفت، میهمان طولانی‌مدت بازارهای جهانی نخواهد بود. مشخص هم هست که قیمت‌های نفت نمی‌تواند منفی بماند، اما آنچه موردتردید است، سطح قیمتی است که می‌خواهد روی آن توقف کند. این سطح قیمتی نمی‌تواند در محدوده‌ای پایین‌تر از متوسط هزینه تولید هر بشکه نفت باشد. مساله اصلی در اینجاست که قیمت نفت در کدام بازه نوسان خواهد کرد؟ اگر قیمت این ماده سیاه بخواهد در بازه 20 تا 30 دلار نوسان کند، بخش زیادی از نفت کشورهایی مانند نروژ، انگلیس، نیجریه و حتی اکوادور و و نزوئلا از صرفه خواهد افتاد. کشوری مانند قزاقستان که هزینه حمل‌ونقل بالایی برای نفت لازم دارد نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. کاهش شدید مصرف نفت در جهان همین حالا نیز باعث کاهش میزان سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت نفت شده است. این کاهش، افق افزایش تولید نفت و حتی ثابت نگه‌داشتن سطح تولید قبل از شیوع کرونا را تیره می‌سازد. این مساله چاه‌های پرهزینه تولید نفت را از مدار خارج خواهد کرد. این حذف که کاهش میزان تولید را درپی خواهد داشت، قیمت‌ها را در آینده اندکی افزایش خواهد داد. همچنین بازگشایی برخی فعالیت‌های اقتصادی به‌مرور تقاضا را نیز افزایش خواهد داد. این دو اتفاق بازار معقولی را برای نفت کشورهایی رقم خواهد زد که به‌دلیل هزینه‌های تولید پایین، قابلیت تاب‌آوری در بحران بازار نفت را داشته‌اند.

کاهش بی‌سابقه بهای نفت به‌گونه‌ای است که اگر تولیدکننده‌ای در آمریکا که هزینه تولیدش 40 دلار بوده و نفت خود را در دوشنبه سیاه نفت به قیمت منفی 40 دلار فروخته، 80 دلار ضرر کرده است. این درحالی است که کشورهای خاورمیانه به‌دلیل متعارف بودن چاه‌های نفت خود و کم‌بودن هزینه برداشت به‌سرعت می‌توانند تولید خود را کاهش داده و حتی در قیمت‌های پایین به مقاومت و ادامه حضور در بازار بپردازند. کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بالعکس بسیاری دیگر از کشورها به‌جز برداشت از منابع متعارف، بخش زیادی از نفت خود را از میادین زمینی برداشت می‌کنند؛ چیزی که تولیدکنندگانی مانند انگلیس، آذربایجان، برزیل، مکزیک، نروژ و حتی آمریکا از آن بی‌بهره هستند. این کشورها اغلب تولیدات نفتی خود را از میادین دریایی با عمق زیاد به‌دست می‌آوردند. کشورهای خلیج‌فارس مزیت دیگری نیز دارند و آن نزدیکی میادین زمینی نفت‌شان به بنادر صادراتی دریایی‌شان است. نفت تولیدی خوزستان ایران، بصره عراق و الشرقیه عربستان با اندکی لوله‌کشی به ساحل می‌رسند و پس از بارگیری در نفتکش‌ها به‌سمت مقصد می‌روند. این مساله برای تولیدکنندگانی مانند قزاقستان و آذربایجان ناممکن است. برای مثال آذربایجان پس از برداشت نفت از دریای عمیق خزر که عمق مناطق جنوبی آن بین 600 تا 1200متر است، باید آن را با زحمت به‌دست مشتریان برساند. گفته می‌شود هزینه انتقال هر بشکه نفت آذربایجان برای تحویل در مدیترانه 18دلار هزینه دربر دارد.

حتی در شرایط غیرکرونایی و غیررکودی کشورهایی مانند آذربایجان باید به‌سختی در بازار بمانند، اما بحران کرونا همانند یک کاتالیزور درحال سرعت بخشیدن به حذف تولیدکنندگان متفرقه از بازار نفت است و این وضعیت یعنی غرب آسیا همچنان اصلی‌ترین منبع مورداطمینان برای تولید انرژی در جهان است.

****

صبح نو

ریاض و واشنگتن در مسیر یک جنگ بزرگ

قیمت نفت آمریکا مفت شد

کرونا و نفت

علت منفی شدن قیمت نفت آمریکا آن است که گسترش ویروس کرونا در حال نمایان کردن آثار مخرب خود بر اقتصاد آمریکاست. با شیوع کرونا و در خانه ماندن اجباری مردم و تعطیلی کارخانه‌ها، میزان مصرف نفت در این کشور کاهش یافته و باعث انباشت نفت بدون خریدار در میادین نفتی این کشور شده است.

پیش‌تر کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند در صورتی که تعطیلی اقتصاد آمریکا ادامه پیدا کند قیمت نفت به ارقام منفی خواهد رسید چراکه به تدریج انبارها از نفت پر می‌شود و تولیدکنندگان نفت یا باید در چاه‌ها را ببندند یا به امید راه افتادن چرخ‌های اقتصاد و افزایش تقاضا برای نفت همچنان به تولید خود ادامه دهند. نکته جالب آن است که همین برند نفتی یعنی نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا برای تحویل در ماه بعدتر با قیمت مثبت 20‌دلار و 43‌سنت در هر بشکه معامله شد و این شکاف قیمتی بیش از 50‌دلاری بین معاملات دو ماه در نوع خود بی‌نظیر است.

منفی شدن قیمت نفت آمریکا نشان می‌دهد که بازار نفت این کشور تا چه حد اشباع شده است و تا چه حد حرکت چرخ‌های اقتصاد آمریکا کند شده است. طی هفته‌های گذشته تحت تأثیر گسترش کرونا بیش از 22‌میلیون نفر در این کشور از کار بیکار شده و خواستار برقراری مقرری بیکاری شده‌اند.

ادوارد مویا، تحلیلگر بازار نفت در موسسه اوآندا در این باره گفت: «سقوط تقاضا به‌دلیل شیوع ویروس کرونا موجب خواهد شد تا بازگشایی اقتصاد آمریکا کندتر شود... قیمت نفت خام آمریکا برای تحویل در ماه ژوئن توانسته در سطح 20‌دلار باقی بماند و پس از سقوط دردناک قیمت نفت خام تحویل ماه می در جلسه قبل، نفت تحویل ماه ژوئن امروز شاهد اندکی رشد بوده است.» محدودیت‌های مسافرتی و قرنطینه گسترده شهرها برای جلوگیری از شیوع کرونا موجب افت 30‌درصدی تقاضا برای نفت شده است. این وضعیت سبب شده تا پیدا کردن مخازن ذخیره نفت برای تولید کنندگان دشوار شود و آن‌ها حاضر شوند برای عرضه نفت خود حتی به مشتریان پول پرداخت کنند.

درخواست کمک 600‌میلیارد دلاری شرکت‌های نفتی آمریکا از دولت

اما شاید این سؤال مطرح شود که چرا باید فروشنده به خریدار نفت پول بدهد؟ این کار برای برخی تولید‌کنندگان ممکن است در طولانی مدت ارزان‌تر از توقف تولید یا یافتن مکانی برای ذخیره نفتی که از زمین می‌جوشد، باشد. بسیاری از کشورهای تولید‌کننده نگران هستند که بستن چاه‌های نفت ممکن است به آن‌ها آسیب دائمی برساند و بازکردن مجدد در آینده منفعت اقتصادی نداشته باشد. بنابراین در آمریکا اگر چاه نفتی را تعطیل کنند، باید به مقدار قابل توجهی جریمه پرداخت کنند، برای همین تولید نفت ادامه می‌یابد، حتی اگر نفت را مثل زباله رد کنند. البته بک راه‌حل این معضل آمریکا، خرید نفت توسط دولت آمریکاست که می‌تواند صرف افزایش سطح ذخائر استراتژیک شود.

حالا رویترز اعلام کرده که شرکت‌های نفتی و گازی آمریکا از دولت فدرال خواسته‌اند تا شرایط کمک 600‌میلیارد دلاری راتغییر داده تا آن‌ها بتوانند از محل دریافت این منابع بدهی‌های سر به فلک کشیده خود را بپردازند. شرکت‌های نفتی وگازی آمریکایی، خواستار آن شدند که دولت فدرال ساختار کمک 600‌میلیارد دلاری به این صنعت را که به‌خاطر شیوع ویروس کرونا، و کاهش شدید تقاضای نفت، به این صنعت اختصاص یافته را تغییر دهد تا آن‌ها بتوانند برای پرداخت بخشی از بدهی سر به فلک کشیده خود از این کمک استفاده کنند.

طی هفته‌های گذشته ده‌ها هزار کارمند صنعت انرژی آمریکا و شرکت‌های بزرگ این کشور از جمله هالی‌برتون و شلوم برژه به مرخصی اجباری فرستاده شده‌اند.

حتی پیش از سقوط قیمت به‌خاطر کرونا در ماه مارس، شرکت‌های نفت شیل آمریکایی، با مشکل پایین بودن قیمت و تلاش برای کاهش هزینه‌ها دست‌و‌پنجه نرم می‌کردند.

توافق ناموفق اوپک

هرچند اوپک و غیر اوپک برکاهش تولیدات خود از آغاز ماه می توافق کردند اما سقوط قیمت نفت خام آمریکا نشان داد که بازار منتظر رسیدن ماه می و اجرای توافق نمی‌ماند و این نشان می‌دهد که شرایط بازار نفت بدتر از آن چیزی است که اوپک پلاس فکر می‌کرد و اگر در ماه مِی، شاهد عملیاتی شدن بیش از ۸۰‌درصد از تعهد کاهش ۱۹‌میلیون بشکه‌ای عرضه توسط اوپک پلاس و دیگر کشورهای تولید‌کننده نفت جهان نباشیم، بازار نفت

بیش از پیش آشفته خواهد شد.

جنگ

حال همزمان با آغاز جنگ نفتی اخیری که عربستان به‌راه انداخت، مناسبات میان ریاض و ابوظبی با واشنگتن در نتیجه درگیری منافع طرفین به خطر افتاده است به‌طوری‌که برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این اتفاقات دو طرف را به‌سمت یک جنگ بزرگ می‌کشاند.  چندی پیش، گروهی از سناتورهای آمریکایی با وزیر انرژی و معاون وزیر دفاع عربستان سعودی گفت‌وگوی تلفنی داشته وعواقب «جنگ نفتی» علیه تولیدکنندگان آمریکایی را گوشزد کردند. این نمایندگان در بیانیه‌ای تاکید کردند: «گرچه ما برای آنچه که آن‌ها به‌عنوان گام اول در حل مشکل برداشتند ارزش قائلیم، مشکلاتی که آن‌ها باعثش شده‌اند، سعودی‌ها ماه‌هاست که جنگی را با تولید‌کنندگان نفت آمریکایی آغاز کرده‌اند و در عین حال ارتش ما در حال دفاع از آن‌هاست. این چیزی نیست که دوست با دوست خود می‌کند. رفتار آن‌ها درست نبود و فراموش نخواهد شد. گام‌های بعدی عربستان سعودی  نشان خواهد داد که شراکت استراتژیک‌مان حفظ خواهد شد یا خیر.»

اظهارات و واکنش‌های اعضای کنگره نشان می‌دهد که مناسبات عربستان و کنگره در طول دو سال گذشته رو به وخامت و فروپاشی گذاشته و آمریکا از جنگ نفتی عربستان بسیار خشمگین است. اقدامات عربستان در ضربه‌زدن به صنعت نفت شل آمریکا که به‌سمت ایجاد حدود 10‌میلیون شغل پیش می‌رود نشان می‌دهد که ریاض بدون توجه به ترس و نگرانی‌های واشنگتن یا اینکه جهان در سایه شیوع کرونا دچار یک آسیب جدی اقتصادی شود همچنان در راستای تحقق منافع خود عمل می‌کند.

***
گزارش خبری تحلیلی کیهان

از آبان ماه سال 97 که آمریکا با هدف صفر شدن صادرات نفت ایران اقدام به اعمال شدیدترین تحریم‌ها علیه کشورمان کرد، تاکنون بارها و بارها ایران به لحاظ کاهش فروش نفت تحت فشار قرار گرفته است. هم‌زمان با اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، کاخ سفید با نشر بیانیه‌ای اعلام کرد: «هدف از این تصمیم رساندن صادرات نفت ایران به صفر است تا این رژیم منبع اصلی درآمدش را از دست بدهد. حکومت ترامپ و متحدین ما مصمم هستند که به کارزار بالاترین حد فشار اقتصادی بر ایران ادامه دهند.»

بازگشت مکر آمریکا به خودش

اما تلاش‌های آمریکا برای کاهش فروش نفت ایران تمام ماجرا نبوده است؛ بحران کرونا و کاهش قیمت نفت، حالا دامن آمریکا را گرفته و تقریبا هر روز هم اتفاق ناگوارتری برای بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا رخ می‌دهد. از مشکلات ناشی از کرونا و موارد بهداشتی آمریکا که بگذریم، قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا روز دوشنبه در بازار معاملات آتی از صفر هم پایین‌تر آمد و برای تحویل محموله در ماه آینده میلادی به منفی 40 دلار و 32 سنت در هر بشکه رسید.

علت منفی شدن قیمت نفت آمریکا آن است که گسترش ویروس کرونا در حال نمایان کردن آثار مخرب خود بر اقتصاد آمریکاست.

با این حال‌، با شیوع کرونا و در خانه ماندن اجباری مردم و تعطیلی کارخانه‌ها، میزان مصرف نفت آمریکا کاهش یافته و باعث انباشت نفت بدون خریدار در میادین نفتی شده است. پیش‌تر کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند در صورتی که تعطیلی اقتصاد آمریکا ادامه پیدا کند قیمت نفت به ارقام منفی خواهد رسید چرا که به تدریج انبارها از نفت پر می‌شود و تولیدکنندگان نفت یا باید در چاه‌ها را ببندند و یا به امید راه افتادن چرخ‌های اقتصاد به تولید خود ادامه دهند.

چشم‌انداز مثبتی وجود ندارد

به گفته فعالان بازار، این دلالان هستند که حاضر می‌شوند نفت متعلق به خود را با قیمت منفی بفروشند، (چراکه) هیچ چشم‌انداز روشنی برای پایان بخشیدن به این معضلات دیده نمی‌شود و در حالی که تولیدکنندگان در سراسر دنیا همچنان به تولید و عرضه نفت خود ادامه می‌دهند، دلالانی که مخازن ذخیره کافی ندارند مجبور شده‌اند به مال خود آتش بزنند و قیمت‌های منفی را برای نفت‌های خود پیشنهاد کنند.

در این باره، میشل تران، مدیر موسسه گلوبال انرژی در این زمینه به بلومبرگ گفت: در کوتاه‌مدت برای متوقف کردن روند نزولی قیمت نفت در معاملات آتی نمی‌توان کار چندانی انجام داد. پالایشگاه‌ها در حرکتی تاریخی از پذیرش بشکه‌های نفتی خودداری می‌کنند و در حالی که منابع ذخیره نفت پر شده است، تا شرایط به حالت عادی بازگردد یا ویروس کرونا از بین برود ضربات سخت‌تری به تولیدکنندگان وارد می‌شود.

گفتنی است، قیمت منفی نفت آمریکا کمترین قیمت ثبت شده برای این نفت از سال 1946 یعنی درست پس از پایان جنگ جهانی دوم است. نفت برنت نیز از ابتدای امسال حدود 60 درصد ارزش خود را از دست داده است. نفت خام آمریکا هم حدود 130 درصد از ارزش خود را از دست داده و به سطح بسیار پایین‌تر از هزینه‌های سر به سر لازم برای بسیاری از حفاران نفت شیل رسیده است. این وضعیت به توقف حفاری‌ها و کاهش چشمگیر هزینه‌ها منجر شده است.

بورس آمریکا ریخت

اما تبعات اقتصادی مازاد نفت آمریکا محدود به منفی شدن قیمت آن نماند؛ و بورس آمریکا (که با شاخص داوجونز شناخته می‌شود) هم ریزش کرد. در این زمینه، خبرگزاری مهر به نقل از سی‌ان‌بی‌سی نوشت: در پایان معاملات روز دوشنبه وال‌استریت (بامداد سه‌شنبه به وقت تهران)، پس از اینکه قیمت نفت خام آمریکا با سقوطی بی‌سابقه منفی شد، شاخص‌های سهام آمریکا به شدت سقوط کردند و به تأخیر افتادن تأمین اعتبار بسته نجات شرکت‌های خرد آمریکا هم حال و هوای بازارهای مالی این کشور را بدتر کرد.

***
پرونده «جوان» از دلایل سقوط بی سابقه قیمت نفت در بورس نیویورک

نفت در خاک سیاه

حالا در بازار امریکا همه چیز به‌هم ریخته است؛ در حالی که انتظار می‌رفت قیمت‌ها بهبود یابد، اما در معاملات کاغذی بورس نیویورک، بهای نفت وست تگزاس منفی ۴۰ دلار شد. هرچند که این قیمت، به معنای همه‌گیری و سرایت به همه شاخص‌های قیمت‌گذاری نیست، اما هرچه هست باید به این نکته توجه کرد که برای نخستین بار در تاریخ معاملات بورس نیویورک، قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت منفی شده است.
اما پیر اندوراند، کارشناس ارشد بازار نفت پیش‌بینی کرد که ثبت قیمت منفی نفت با توجه به پر بودن تمام ذخایر و خط لوله‌ها امکانپذیر شده، ولی خلاف بازار سهام، قیمت زیر صفر نفت تنها مدت کوتاهی دوام خواهد آورد.

تام کلوزا، تحلیلگر سابق مسائل نفتی می‌گوید: «کاهش قیمت نفت خام لزوماً به معنای کاهش قیمت بنزین در پمپ‌بنزین‌ها نیست. درست است که قیمت بنزین دیزل و سوخت جت در ماه می‌پایین‌تر می‌آید، اما به این معنا نیست که سوخت را رایگان عرضه کنیم.»

حدود ۳۰ میلیون بشکه در روز که قبلاً معادل ۳۰ درصد از تقاضای جهانی بود، طی دو تا سه ماه گذشته به ذخایر جهان اضافه شده است. حتی اگر تقاضا به زمان قبل از ویروس کرونا بازگردد، سوزاندن تمامی نفت ذخیره شده بسیار طول خواهد کشید.

ادوارد مویا، تحلیلگر ارشد بازار در مؤسسه اواندا گفت: تخریب تقاضا بر اثر شیوع کرونا و روند آهسته‌تر از حد انتظار بازگشایی اقتصاد امریکا باعث شده یک دوره ضعیف برای نفت را پیش‌روی خود داشته باشیم. اصلی‌ترین قطب ذخیره نفت امریکا در اوکلاهاما اعلام کرده است که به زودی به ظرفیت اشباع خود در ذخیره‌سازی نفت می‌رسد، به همین دلیل از پذیرفتن نفت جدید معذور است. نفت برنت دریای شمال کماکان در محدوده ۱۸ تا ۲۰ دلاری در حال نوسان است، اما این شرایط پایدار نیست و احتمال نزول قیمت‌ها در بازار‌ها بیشتر شده است.

منبع: روزنامه جوان

***

به گزارش خراسان،

1-اولا باید توجه کرد که قیمت در بازار آتی و برای سررسیدهای نزدیک منفی شده است. در بازار آتی معاملات به صورت کاغذی انجام می شود و تا قبل از سررسید، یک بشکه نفت هم به صورت واقعی مبادله نمی شود. اما وقتی قرارداد سررسید می شود، افراد خریدار مجبورند میزان خرید خود را به صورت فیزیکی تحویل بگیرند. اتفاقی که در بازار آتی خیلی رایج نیست چرا که بخش مهمی از فعالان این بازار سفته بازان هستند که ممکن است حتی یک بار هم یک بشکه نفت را از نزدیک ندیده باشند!

این افراد به یک باره بین منگنه قرار گرفتند. قرارداد آتی نفت خام آمریکا برای تحویل ماه می روز سه شنبه 21 آوریل (دیروز) سررسید می شد و افرادی که تا دیروز نفت خود را نفروخته بودند مجبور به تحویل گرفتن آن در ماه می بودند. در سوی دیگر اخبار مختلف از پرشدن مخازن نفتی آمریکا در دریا و خشکی خبر می دادند. از این رو این افراد که هزینه های تحویل و انتقال و ذخیره سازی (اگر انبار یا مخزنی پیدا شود) را پیش چشم می دیدند فروش به هر قیمتی را ترجیح می دادند. تا این که در اثر رفتار هیجانی قیمت ها تا منفی 40 دلار هم سقوط کرد. بنابراین کاهش تقاضای نفت، تداوم تولید و پرشدن انبارها (مخصوصا در آمریکا) در کنار سفته بازی ها و غلبه استرس در بازار آتی به منفی شدن قیمت ها منجر شد.

همه این اتفاقات در حالی رخ داد که قرارداد آتی نفت خام آمریکا برای تحویل در ماه ژوئن که هنوز حدود یک ماه دیگر فرصت معامله کاغذی دارد حدود 15 دلار است و در بدترین شرایط بالای 10 دلار باقی ماند.

2-اما این همه ماجرا نیست. چرا که طبق گزارش پایگاه معتبر اینوستینگ، قیمت نقدی نفت آمریکا هم گاهی منفی شده است. برخی تک معاملات هم با قیمت های بسیار نازل انجام می شود. در این زمینه باید توجه کرد که منظور از منفی شدن قیمت در بازار نقدی ( و نه آتی) می تواند به معنی تقبل هزینه های حمل و نقل توسط تولیدکننده در ازای تحویل نفت به مصرف کننده باشد. همچنین می توان هزینه های امحا یا هزینه های انبارداری (اجاره نفتکش یا انبار)، هزینه بیمه و ... را که در شرایطی بر عهده فروشنده قرار می گیرد به عنوان هزینه یا همان قیمت منفی در نظر گرفت. اما سوال این است که چرا تولیدکنندگان یا فروشندگان به این همه ضرر تن می دهند؟

3- باید توجه کرد که این افت قیمت ها فعلا یک اتفاق کوتاه مدت است. شرکت ها، سرمایه گذاری های بلندمدت و سنگینی برای استخراج نفت انجام داده اند و اکنون باید عملیات خود را ادامه دهند. در مواردی به خاطر قراردادهای بلندمدت و در مواردی به دلیل این که هزینه توقف تولید و راه اندازی مجدد برداشت نفت از چاه زیاد است.

4- نکته دیگر مسائل جغرافیایی است. در شرایط بحرانی کنونی، ممکن است تفاوت قیمتی قابل توجهی بین مناطق ایجاد شود. چرا که قیمت ممکن است از هزینه حمل و نقل کمتر شود.

هم اکنون طبق گزارش منابع هند و چین مخازن خالی دارند و چین در حال افزایش ذخیره نفت است از این رو قیمت در آسیا بالاتر است و قیمت نفت اوپک هنوز در محدوده 14 دلار است. اما در آمریکا که تولید زیاد و انبارها پر است قیمت به شدت افت کرده و در مواردی منفی شده است.

طبیعتا چنان چه این شرایط ادامه یابد به مرور شرکت های ضعیف تر(که هزینه تولید بالاتر و تاب آوری کمتری دارند) ورشکسته شده و از بازار حذف می شوند و عرضه به صورت اجباری کم خواهد شد تا قیمت دوباره متعادل شود.

***

حیرانی دلالان در معاملات کاغذی نفت آمریکا با فروش نفت منفی 40 دلاری برای ماه می

روز سیاه سقوط

شرق: یک ماه تا بدترین روزهای نفت باقی است

ایمان ناصری، کارشناس ارشد بازار نفت و مدیر بخش خاورمیانه شرکت بین‌المللی فکتزگلوبال انرژی در گفت‌وگو با «شرق» با بیان اینکه هنوز به بدترین روزها نرسیده‌ایم، ادامه داد: «احتمالا بدترین روزها برای بازار نفت در نیمه دوم ماه می یا در ماه ژوئن رخ خواهد داد، زیرا آن زمان، ذخایر کوشینگ ایالت اوکلاهاما پر شده و نمی‌توان مخزن خرید. درحالی‌که اکنون هنوز مخازن دیگر وجود دارد اما در حال رسیدن به جایی هستیم که همه این مخازن به سقف خود می‌رسند و نفت روی کشتی‌ها ذخیره می‌شوند و پیش‌بینی می‌شود در ژوئن به جایی می‌رسیم که درصد بهره‌برداری از کشتی‌ها هم به صد درصد می‌رسد. این اتفاق موجب رشد عجیب نرخ کرایه‌های نفت‌کش خواهد شد».

 مدیر بخش خاورمیانه شرکت بین‌المللی فکتزگلوبال انرژی یادآوری می‌کند که این قیمت برای معاملات آتی بوده و ارتباطی با قیمت کنونی نفت در آمریکا ندارد. او می‌گوید: «قرارداد آتی ماه ژوئن را هم نگاه کنید هنوز روی 20 دلار است. بنابراین آن قیمت واقعی نفت در آمریکا است».ناصری با بیان اینکه منفی‌شدن قیمت در بازارهای فیزیکی هم اتفاق می‌افتد و پیش‌تر هم رخ داده، توضیح می‌دهد: «قیمت کالا در بازار فیزیکی هم بارها منفی شده که گاهی یک یا چند ماه بود. برای نمونه قیمت گاز مایع (LPG) یا همان پروپان و بوتان در کانادا منفی بوده است. در بخش‌هایی از کانادا، در حین تولید گاز، گاز مایع پروپان و بوتان تولید می‌شود که برای آنها محصول جانبی است. این محصول در کانادا خریداری ندارد و به همین دلیل حتی در هر گالون، منفی 15 سنت هم معامله می‌شود اما همان محصول در آمریکا در هر گالون 49 سنت خریدار دارد. بااین‌حال چون دسترسی به ریل برای جابه‌جایی برای تولیدکنندگان کانادایی وجود ندارد، ترجیح می‌دهند این کالا را با قیمت منفی به فروش برسانند که برای ذخیره آن به مشکل برنخورند».

او می‌گوید: «در آمریکا برنامه 10ساله داشتند که ذخایر استراتژیک آمریکا را پایین بیاورند، زیرا تقاضای نفت بالا بود اما با توجه به اتفاق‌های رخ‌داده و رکود سنگین اقتصادی پیش‌بینی شده، در سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) و در اجلاس گروه 20، تصمیم گرفته شد تا کشورها نفت را از بازار جمع کنند و با ذخیره‌سازی 200 میلیون بشکه در طول شش ماه در ذخایر استراتژیک خود، به قیمت نفت در جهان کمک کنند اما مشکل آن است که این ذخایر کافی نیستند زیرا اکنون با مازاد نفت 30میلیون بشکه‌ای در روز مواجهیم و به‌این‌ترتیب به‌سرعت، ظرفیت ذخایر به اتمام می‌رسد».

  سقوط، سرنوشت تمامی نفت‌ها در جهان

این کارشناس بین‌المللی انرژی یادآور می‌شود: «بازار آمریکا شفاف است و به همین دلیل ریزش شدید نرخ نفت در بازار آتی به‌خوبی دیده شد. اتفاق مشابهی را در بازارهای نفت برنت و دوبی در ماه‌های آینده شاهد خواهیم بود و ممکن است قیمت نفت به زیر 5 دلار یا حتی مشابه همین ارقام برسد».

او علت را این‌گونه شرح می‌دهد: «در گذشته اوپک می‌توانست بازار را کنترل کند اما اکنون نمی‌تواند زیرا شرکت‌های خصوصی در آمریکا به اندازه سه تا چهار کشور تولیدکننده نفت در اوپک، تولید نفت دارند و با این روند، همواره با مازاد نفت مواجه بوده‌ایم. بنابراین سقوط قیمت نفت در روز دوشنبه معاملات کاغذی آمریکا، یکی از شوک‌هایی بود که به بازار در معنای بزرگ‌تر وارد شد و ترس را در بین آنها همه‌گیر کرد»./1360/