بلاها و عذاب‌ها گاهی برای رهاندن انسان از خواب غفلت است

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور، در ششمین جلسه تفسیر سوره دخان که به صورت پخش زنده اینترنتی برگزار شد اظهار کرد: خداوند بخش زیادی از این سوره را معطوف به آن می‌کند که چشم بشر به عالم غیب باز شود، انبیای الهی نیز آمده‌اند تا بشر را از غفلت بیدار و چشم او را به عالم غیر باز کنند.

مدیر حوزه های علمیه خواهران افزود: ممکن است عده‌ای چشمانشان به عالم غیب باز شده است، اما تصویر اشتباهی از عالم غیب دارند و انبیای الهی و کتاب‌های آسمانی وظیفه دارند این تصویر اشتباه را نیز اصلاح کنند.

وی تصریح کرد: دین تلاش می کند تا این رابطه به نحو شایسته ای اتفاق بیفتد و این رابطه به شکل شایسته ای برقرار شود که تصویر درست و روشنی از رابطه انسان و غیر هستی ترسیم گردد لذا می‌گویند ما ایمان به غیب داریم، ایمان به غیبی که بعد به نحو شایسته ای سامان پیدا کرده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور بیان کرد: در قرآن کریم بحث ذات نیز مطرح شده است اما ربوبیت را در ابتدا به انسان می‌فهماند، سوره علق اولین سوره قرآن است و اخلاص و توحید، بیست و دومین سوره ای است که نازل شده است، مفهوم در مطالعه سیر نزول این است که خدای متعال اول بشر را آگاه می‌کند که تو و این هستی با این نظم و زیبایی روال و رویه ها دارای صاحب است و وقتی صاحب را معرفی و ما را آگاه می‌کند که صاحب اختیار باید خالق باشد و ویژگی های انسان را بداند و مرجعیت داشته باشد و امور به او منتهی شود.

وی خاطرنشان کرد: سپس در قرآن کریم این را توضیح می دهد که او از نظر ذات چگونه است، هو اللّه احد؛ یعنی او یکتا و بی‌نیاز است و تصور نکنید فرع چیزی است و یا از او فرزندی ایجاد می شود او را با هیچ چیزی مقایسه نکنید این سیر درست تربیتی در مسائل مربوط به توحید است.

مدیر حوزه های علمیه خواهران اظهار داشت: در این راه ابتدا من را از مطالعه میدانی به یک صاحب می رساند که در غیب نشسته است و نقش او را در زندگی من توضیح می دهد و بعد می گوید این که در غیب نشسته است ترسیم بدی از او نداشته باش و فکر نکن فرشته دختر آن است و روی گمانه درباره او نظر نده این مدلی است که در قرآن کریم پیموده شده است.

وی گفت: در سوره دخان تصویری از غیب و ربوبیت عالم غیب و براساس شب قدر دریافت کردیم این ربوبیت و این تصویر به یک ربوبیت مطلق ختم می شود که صاحب اختیار باید یکی باشد و همه امور را پردازش کند و تظالم و درگیری در آن ایجاد نشود، باید انسان اهل یقین باشد و براساس اطلاعات دقیق به یقین برسد، سپس قرآن به جنبه دیگری اشاره دارد و می گوید کسانی که رفتار درستی ندارند و ترسیم نادرستی دارد چون دچار شک می شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور افزود: برخی از افراد نه تنها زیر بار حقیقت نمی روند بلکه مسیر زندگی خود را در زیر پا گذاشتن این حقایق می دانند، بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ، شک امر غیریقینی است هر آن چه از جنس اطمینان قلبی نباشد شک است،َ یلْعَبُونَ می گوید انسان هایی که این امور را با شک برخورد کنند این گونه امور را که بسیار مهم و سامانه شخصیت اعتقادی ما را می سازد و ما به ایمان و اطمینان خاطر می رسانیم و احساس امنیت می‌کنیم.

وی عنوان کرد: ایمان نتیجه یقین است، کسانی ایمان می آورند که به یقین رسیده باشند و آرامش خیال در سایه یقین است کسی که دچار شک می شود گاهی با اعتقادات نیز بازی می کنند و آن را به بازی می گیرند و وقتی می گویند شب قدر به آن می خندند، در حالی که شکی که انسان را به یقین برساند موجب سعادت است.

این مفسر قرآن کریم اظهار داشت: شک معبر خوبی است به شرطی که ما را به سمت یقین بکشاند اما توقف گاه خوبی نیست، کسی که در شک متوقف شود با کل اعتقاداتش بازی می‌کند، این افراد که اعمال بدی انجام می دهند مومن هستند اما گاهی این عمل بد آرام آرام انسان را به نابودی می کشاند و این افراد که دچار شک می شوند با اعتقاداتشان بازی می شود و گاهی دین را مایه دلخوشی بشر می‌دانند گاهی انسان ها در اعتقادات دچار چالش می شوند کسی که به یقین نرسد به تعبیرهایی می‌رسد که دین را به چالش می کشاند.

وی تصریح کرد: در مساله کرونا هر کس به تعبیر خود آن را صرف می کند و هر کس به ظرفیت خود مساله را تحلیل می کند یکی می گوید دین را خرج می کنند مردم را نگاه کنند حتی در چین که مخالف معبد و مسجد بودند اجازه عبادت می دهند تا به آرامش برسند این ها نتیجه شک است و باید به آن توجه شود این که قرآن به مساله شک توجه دارد و در پذیرش جهان تحول تاکید کرده است حکیمانه است انتخاب واژه ها براساس مبنای حکمی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور بیان کرد: در بخش دوم سوره دخان، توصیه هایی به پیامبر(ص) در باره جریانی که با شک برخورد می کنند و هشدارها را نادیده و آن را به سخره می گیرند داده شده است در آیه دهم فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُبِينٍ می فرماید پیامبر پس در انتظار روزى باش كه آسمان دودى نمايان برمى ‏آورد، این آیه از آیاتی است که تفسیر دچار اغماض است باید با یک اغماض آن را تفسیر کنیم چون از نظر تاریخی توضیحی درباره این حادثه در دست نداریم گفته شده است اتفاق در مکه و در جایی که مسلمانان دیگر مشخص شده بودند و در میان مشرکان و مسلمانان دو قطبی ایجاد شده بود و درگیری درگرفته بود در این شرایط خداوند به پیامبر می فرماید از آسمان یک دود آشکاری را خواهد آورد.

وی عنوان کرد: در این آیه از انتظار کشیدن و مراقبت کردن حرف می‌زند و دخان نیز دود همراه آتش باشد معمولا از زمین شکل می گیرد آتش پایین و دود بالاست و حالا دودی که از آسمان می آید به چه معناست؟مفسیرین در فهم این دچار مشکل هستند عده ای گفتند پیامبر(ص) در این سالها هفتم تا هشتم برای اینکه مردم از حالت شک شان دست بردارند دعا کرد تا قحطی بر این ها نازل کن تا سر عقل بیایند و کار به جایی رسید که از گرسنگی استخوان مردار می خوردند.

مدیر حوزه های علمیه خواهران تصریح کرد: می توان این گونه توضیح داد که باران نبارد و خورشید شعاعش چنان گرم باشد وقتی به زمین بیاید گویا دودی به آسمان بلند شود، شاید این قابل توجیه باشد یعنی شعله هایی نیست و فضای گرم است و احساس می شود دودی به آسمان متساعد است در مناطق گرم این حس وجود دارد و دودی که آشکار است برخی نیز گفته اند این مربوط به روز قیامت است اگر این گونه باشد که در آن روز نه پیامبر و نه مردم هستند پس خیلی ها زیر بار این تفسیر نرفتند چرا که در آیات بعدی می فرماید ما این عذاب را برمی داریم.

وی گفت: پس اگر قحطی و شعاع خورشید و گرما را بپذیریم گرمایی غیر قابل تحمل برای تنبیه مردم است این امر نیاز به بررسی های تکمیلی دارد، در خصوصیت این دخان فرموده است، این گرما آنقدر زیاد است که همه زندگی مردم را می پوشاند یعنی دودی نیست که در یک نقطه باشد و این عذابی دردناک است یعنی گرمای پایدار و طولانی نیز باید باشد در این جا سوال کلامی مطرح است و آن اینکه شما اقلیت مومن دارید و پیامبر را دارید وقتی این دخان مبین که همه را در برمی گیرد و تر و خشک را با هم می سوزاند این را چگونه تعبیر باید کرد حوادث طبیعی مومن و غیرمومن نمی شناسد و همه را به خطر می اندازد.

حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور خاطرنشان کرد: برای نمونه بنی اسرائیل وقتی حضرت موسی از آن‌ها خواست وارد شهر شوید و بجنگید و با گروه ظالم بجنید گفتند شما بروید بجنگید و شهر را آزاد کنید خدای متعال فرمود 40 سال این شهر برای این ها حرام است و باید بیابان نشینی کنند در این 40 سال مومنان بنی اسرائیل و موسی و هارون هم بودند و گرفتار شدند، برخی عذابها نه از عذابهای ریشه کن کننده است اما عذابهای سخت به معنای فشار دهنده برای ایجاد تنبه است با اینکه مومنین موثر نبودند گرفتار می شوند.

وی با بیان اینکه بلاها و عذاب‌ها گاهی برای رهاندن انسان از خواب غفلت است تصریح کرد: خدای متعال این عذاب را متوجه مومنین می کند به خاطر تخلفی که دیگری می کند از فتنه ای که تر و خشک را می‌سوزاند خداوند در قرآن یاد کرده است این آیه می گوید برخی از مشقت ها این فتنه ها را می گیرد هر کس تنبیه خود را خواهد شد یعنی هر کس گرفتار می شود خداوند این رنج را به پاداش جبران می‌کند مثلا در نظام طبیعت چنان ددقیق است یک سلول جا به جا شود ممکن است نوزاد بیمار و نابینا شود فرندی که دچار رنج می شود و خانواده ای که سالها گرفتار فرزند بیمار می شوند و نه گناهی هم نکردند این جا چگونه عدالت خداوند شکل می گیرد در این گونه موارد تکلیف این افراد و صبوری و تحمل و پایداری در این شرایط صبر است و خداوند برای آن ها پاداشی در نظر می گیرند به خاطر عذابی که عمومیت دارد و تر و خشک را با هم می سوزاند پس وقتی عدالت را مطرح کنیم عدالت را نباید برای اتفاقات طبیعی تحلیل کرد.

این مفسر قرآن کریم عنوان کرد: خداوند قوم فرعون را به انواع عذاب ها گرفتار کرد در این شرایط بنی اسرائیل نیز در شهر زندگی می کردند با وجو اینکه بودند عذاب آمد و آنها پاداش خود را می برند عدالت به انتهای کار ختم می شود طبیعت کار خودش را می کند و قوانین به خاطر امثال من تغییر نمی کند اگر به خاطر این عذاب، شرایط را برای من رعایت نکنند آن گاه می توان گفت عدالت نیست بعضی از عذابهای موقت وقتی می آید همه را می گیرند نه به این علت که همه گناهکارند بلکه به خاطر عمومیت است که خطایی کرده اند و اقلیت هستند و گرفتار می شوند پاداش مخصوص خود را دریافت کنند.

وی گفت: در این شرایط اولین واکنش مردم این است مردم می گویند خدایا عذاب را از ما بردار در کرونا بسیاری از کشورها مردم به عبادت رو آوردند و ربوبیت زنده شد و یادشان آمد که رب دارند و می گویند این عذاب را از ما کنار بزند ما ایمان آوردیم این واکنش هر کسی است که در عذاب گرفتار می شود و دچار اظطراب می شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور بیان کرد: این واکشن طبیعی گرفتار شدگان است در قرآن بارها این مساله آمده است در جایی که گرفتار می شوند مخلصانه می خواهند بردارند برخی تحلیل می کنند جهان بعد از کرونا مومن می شود ولی به نظر من این اتفاق نمی افتد در زندگی فردی و اجتماعی زیاد داریم مردم وقتی گرفتار می شوند دعا می کنند و وقتی مشکل حل می شو دوباره به غفلت روی می آورند و قرآن چندین بار این را گفته است تا انسان ایمان و اعتقادش ساخته نشود از جایگاه کفر و شرک و بی ایمانی خود باز نمی گردند./998/د101/ب1