چند خبر کوتاه از سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی
وجود اسناد قاجاریه از حرم حضرت معصومه در مرکز اسناد آستان قدس، چراغ‌سبز مخازن نفایس آستان قدس به پژوهشگران و رونمایی از قدیمی‌ترین نشریات دینی ایران، اخبار این حوزه است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، کارشناس اطلاع رسانی مخازن اسناد آستان قدس رضوی درباره قدیمی‌ترین اسناد مکتوب و تصویری از حرم مطهر حضرت معصومه(س) به قدمت دورۀ قاجار توضیح داد: برخی از اسناد مکتوب در این موضوع، شامل تعزیه‌نامۀ وفات حضرت معصومه(س) که توسط مداحان اهل بیت(ع) در مراسم وفات حضرت یا روضه‌ها خوانده می‌شده است، اشعار شعرا در مدح حضرت فاطمۀ معصومه(س) و مکاتبات شخصیت‌ها و سران حکومتی با یکدیگر دربارۀ تیرگی اوضاع سیاسی در قم و وضعیت آستانۀ مقدسۀ حضرت معصومه(س) است.
کاظم جهانگیری افزود: این اسناد عموماً در ایام ولادت و وفات حضرت معصومه(س) کانون توجه ویژۀ محققان قرار می‌گیرد و پژوهشگران می‌توانند برای دسترسی به آن، به مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی واقع در بست شیخ طبرسی حرم مطهر رضوی مراجعه کنند.
در ادامه، کارشناس اسناد تصویری آستان قدس رضوی با بیان این‌که تصاویر ارزشمندی از حرم حضرت معصومه(س) و بافت قدیمی حرم و پیرامون آن در مرکز اسناد نگهداری می‌شود، تصریح کرد: تصویر بافت قدیمی حرم و قبرستان اطراف آن در دورۀ قاجار، دورنمای حرم و گنبد و گلدسته‌های حضرت معصومه(س) در اوایل دورۀ پهلوی اول و پهلوی دوم، تصویر رواق بالاسر حضرت، عکس‌های یادگاری در اطراف حرم حضرت معصومه(س) و تصویر حضور شخصیت‌ها در حالت زیارت از حرم حضرت معصومه(س) بخشی از این تصاویر است.
زهرا خانی با ابراز این‌که از دل این تصاویر می‌توان به اطلاعات تاریخی ارزشمندی دست یافت، ادامه داد: مرکز اسناد آستان قدس رضوی تنها مجموعه‌اي است که مسؤولیت نگهداری کلیۀ اسناد آستان قدس رضوي اعم از مکتوب و غیر‌مکتوب و همچنین اسناد اداری را از گذشته تا حال بر عهده دارد و به‌عنوان بخشی از هویت و حافظة ملی و اسلامی، از منابع مهم پژوهشی در زمینه‌های تاریخی به شمار مي‌رود.
کتابخانه آستان قدس رضوی به صورت رسمی، پژوهشگران را به مخازن خود فراخواند
سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با ارسال مکتوب اولویت‌های پژوهشی این سازمان در حوزه‌های نسخ خطی، اسناد، مطبوعات، موزه و میراث فرهنگی، کتابخانه‌ها و فضای مجازی، به چندین دانشگاه، پژوهشگران را به صورت رسمی به مخازن خود دعوت کرد.
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی طی نامه‌ای رسمی به رؤسای دانشگاه‌های علوم اسلامی رضوی، فردوسی مشهد، پیام نور مرکز مشهد و دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، اولویت‌های پژوهشی این سازمان را به اطلاع این مراکز علمی رساند.
حجت‌الإسلام دکتر سیدجلال حسینی در این فراخوان اعلام کرد: سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، در راستای راهنمایی و حمایت از پژوهشگران، اساتید، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و طلاب حوزه‌های علمیه، اولویت‌های پژوهشی این سازمان را در حوزه‌های تخصصی مورد‌نیاز، بر اساس منابع اطلاعاتی موجود و توانمندی‌های تخصصی کارشناسان این سازمان شناسایی کرده است.
وی اضافه کرد: دانشجویان و اساتید محترم، در صورت تمایل به انجام پژوهش‌های مورد نظر، می‌توانند علاوه بر استفاده از راهنمایی‌های متخصصان این مجموعه، منابع اطلاعاتی مورد نیاز را به صورت برخط، از طریق خدمات تحویل مدرک این سازمان دریافت نمایند.
حجت الاسلام حسینی در پایان، اولویت‌های پژوهشی این سازمان را در پنج کارگروه تخصصی حوزۀ نسخ خطی در دو موضوع نسخه‌پژوهی و فهرست‌نویسی، حوزۀ اسناد، حوزۀ معاونت فضای مجازی، حوزۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی و حوزۀ معاونت امور موزه‌ها در دو موضوع طرح‌های اجرایی مستندسازی و طرح‌های پژوهشی مستندسازی اعلام کرد.
گفتنی است که سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، در آذرماه سال 1398 طی مراسمی هم‌زمان با آغاز هفتۀ پژوهش، از 37 اولویت پژوهشی خود ذیل عناوین «نسخ خطی»، «اسناد»، «مطبوعات»، «موزه و میراث فرهنگی»، «کتابخانه‌ها» و «فضای مجازی» رونمایی کرد.
از نشریات کهن و نادر دینی گنجینۀ رضوی رونمایی شد
در پنجاه‌و‌هفتمین برنامۀ سهشنبههای فرهنگی آستان قدس رضوی از قدیمی‌ترین نشریههای اسلامی موجود در گنجینۀ رضوی و کتاب «گزیدۀ اسناد حضور زنان در آستان قدس رضوی» به صورت مجازی رونمایی شد.
بپنجاه‌و‌هفتمین برنامۀ سهشنبههای فرهنگی این سازمان به مناسبت روز تبلیغ و اطلاع‌رسانی دینی و هم‌زمان با ولادت حضرت معصومه(س) و آغاز دهۀ کرامت، برای اولین‌بار با محوریت معرفی قدیمی‌ترین نشریههای اسلامی موجود در گنجینۀ رضوی برگزار شد.
در این برنامه، از کتاب «گزیدۀ اسناد حضور زنان در آستان قدس رضوی (از صفویه تا پهلویه)» نیز که به همت دو تن از کارشناسان اداره اسناد آستان قدس گردآوری شده است، برای اولین بار رونمایی شد.
این کتاب، مشتمل بر 268 صفحه و دارای یک مقدمه و دو بخش است که بخش اول زنان شاغل در حرم مطهر رضوی را بررسی میکند و در بخش دوم به موضوع زنان واقف و نذرکننده میپردازد.
در ادامه، رئیس ادارۀ مطبوعات آستان قدس رضوی با بیان این‌که درآرشیو مطبوعات گنجینۀ رضوی، بالغ بر 33 هزار نشریه نگهداری می‌شود که 1300 عنوان آن، نشریۀ اسلامی به زبان فارسی، عربی، اردو و سایر زبانهاست توضیح داد: بیش از 70 عنوان از این نشریهها، نایاب و منحصر بهفرد هستند که از جملۀ آن‌ها، «ناطق اسلام»، «ترویج اسلام» و «رهروان سمیه» است.
ابراهیم حافظی به سیر انتشار نشریات اسلامی اشاره کرد و افزود: اولین نشریۀ اسلامی در سال 1301 هجری قمری با نام «عروهالوثقی» در مصر، به همت سيد جمالالدين اسدآبادي و با همکاری محمد عَبدُه منتشر شد.
وی ادامه داد: قديميترين نشريۀ ديني و اسلامي ايران با نام «الاسلام» در رمضان 1320 قمری انتشار یافت. همچنین در سال 1325 هجری نشریههای دینی «شهرآشوب» و «شجرۀ خبیثۀ کفر و شجرۀ طیبۀ ایمان» در تهران به چاپ رسید و اولین مجلۀ فارسی به نام «الغَری» در نجف اشرف در سال 1327 انتشار یافت.
حافظی در پایان اضافه کرد: در سال 1338 هجری قمری نیز نخستین مجلۀ ديني در مشهد با نام «الكمال» منتشر شد که براي اولين‌بار در تاريخ مطبوعات ايران، نسخههايي از آن بهرسم امانت در اختيار عموم مردم قرار گرفت.
گفتنی است که برنامۀ رونمایی از این مجموعه، در روز سه‌شبنه 3 تیرماه 99 به دلیل محدودیت‌های کرونایی به صورت غیرحضوری از طریق پورتال کتابخانۀ دیجیتال آستان قدس رضوی به آدرس digital.aqr.ir و نیز درگاه اینترنتی موزۀ آستان قدس رضوی به نشانی museum.razavi.ir در بخش رویدادها، برگزار شد./864/ت303/ب1
ارسال نظرات