لبنان، ایران، حوزه تمدنی مدیترانه و شیعه

به گزارش خبرگزاری رسا، سیدجواد میری جامعه شناس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی طی یادداشتی در خبرگزاری مهر نوشت؛ با اتفاقات غم انگیز و جانکاه و سختی که در لبنان افتاد واقعاً حسی برای عید برایم نمانده است. کسانی که لبنان را می‌شناسند و نسبت ایران و جبل عامل را در تاریخ تشیع می‌فهمند می‌دانند که من از چه سخن می گویم.

فرناند براودل مؤسس مکتب آنال در باب حوزه تمدنی مدیترانه و اهمیت آن در تحولات جهانی سخنان مهمی گفته است که جامعه شناس بزرگی چون ایمانوئل والرشتاین در جامعه شناسی تاریخی خود را وامدار او و مکتبی که براودل بنیان نهاد می‌داند.

اما هیچ کدام از آنها در باب "نظام معنایی تشیع" در حوزه تمدنی مدیترانه سخنی نگفته اند و واقع امر این است که وظیفه آنها نیز نبوده و نیست بل این مهم رسالت جامعه شناسان و نظریه پردازان حوزه جهان شیعی می‌باشد که از روسیه تا قفقاز و ایران و ترکیه و بحرین و شبه قاره هند و عربستان و سوریه و لبنان تا بخش‌های مهمی از آفریقا واقع شده اند و در این بین جایگاه بی بدیل حوزه تمدنی مدیترانه و نقش بزرگ جبل عامل قابل مطالعه و تأمل جدی است که جای آن در دانشگاه ایرانی خالی است.

نسبت ایران و لبنان صرفاً در حزب الله و امل خلاصه نمی‌شود بل در سنت حکمی و فلسفی شیعی و نقش بی بدیل ائمه اهل البیت است که به درازنای تاریخ بین ما مشترکات واحدی برساخته است که نه تنها عامه جامعه بل خواص جامعه نخبگانی از آن بی اطلاع است.

▫️هنگامی که در کنار مدیترانه در دانشگاه آمریکایی بیروت برای نخستین بار با شیخ شفیق جرادی روبرو شدم و سخنرانی اش را گوش دادم بسیار متأثر شدم. در میان فیلسوفان و محققان شرقی و غربی شیخ شفیق دائم می‌گفت "همانطور که علامه طباطبایی می‌گوید و یا آنچنانکه علامه جعفری نوشته است یا استاد شهید مطهری استدلال می‌کند و یا کما قال شیخ الرئیس ابوعلی سینا در نمط هشتم الاشارات و التنبیهات گفته است …" و من با خود می‌اندیشیدم که "ما" متعلق به یک سنت تاریخی بزرگ و مشترک هستیم… اما چرا نتوانسته ایم این سرمایه فلسفی مشترک را از "دیگری بودن" و "بیگانه بودن" برای نسل جوان خارج کنیم؟

لبنان برای ما صرفاً یک موقعیت ژئوپلیتیکی سیاسی و امنیتی نیست بل ما امتداد همدیگر هستیم و وارثان سنت حکمی و فلسفی و حوزوی وظیفه سخت‌تری در وضعیت کنونی دارند. در این شب عید که ملت لبنان در غم و اندوه بسر می‌برند من نیز خود را شریک دردها و رنج‌های آنان می بینم و به زبان دل باید گفت: "حب علی یجمعنا" ….