تبلیغ در رسانه بدون شناخت زبان آن ممکن نیست

مقدمه: گستردگی و نفوذ روزافزرون رسانه‏ هاي جمعي مدرن و محصولات آن به عنوان برجسته‏ ترين دستاوردهاي جهان صنعتي و فناوري‏هاي فرهنگي و ارتباطي پرنفوذ، همه پديده ‏ها و عناصر فرهنگي را به گونه‏ هاي مختلف پوشش داده است. كم و كيف اين ارتباط و آثار و نتايج حاصل از آن، پرسش‌ها و مباحث مهمي را به ميان كشيده و رسانه‏ پژوهان را به عرصه‏ هاي مطالعاتي جديدي سوق داده است. یکی از مهم‌ترین این مباحث، مفهوم کیفیت در رسانه و محصولات آن است، اگر بخواهیم کالای با کیفیتی را به جامعه برسانیم قطعاً نیازمند ناظران خبره و کاربلد خواهیم بود، در حوزه رسانه اسلامی و کار رسانه دینی نیز نیازمند ناظران و کارشناسان دینی خبره هستیم و با بیان این مقدمه پی به  نقش اساسی حوزه علمیه و کارشناسان آن در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می بریم.

به همین جهت خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسادر گفت و گو با حجت الاسلام سید حسین مومنی دبیر شورای راهبردی حوزه علمیه و صدا و سیما به نقش حوزه علمیه در رسانه ملی پرداخت.

رسا- حوزه علمیه در چه مواردی از صدا و سیما می تواند نقش موثری را ایفاء کند؟

حوزه علمیه در دو قسمت می تواند نقش بسیار مهمی را در صدا و سیما ایفا کند، یک، در نقش سیاست های راهبردی صدا و سیما که می تواند جایگاه بسیار مهم و تاثیرگذاری داشته باشد که امروزه این مهم در صداو سیما مغفول واقع شده است و حوزه جایگاهی در سیاست های راهبردی صدا و سیما وتعیین سیاست های کلان، جزئی و حتی مقطعی صدا و سیما را ندارد و لازم است که حوزه در این زمینه فعال شود و دوم، در اجرای برنامه های مشورتی و حتی اجرایی است؛ امروزه حوزه و طلاب جوان ظرفیت های خوبی را در ارتباط با نسل نو و نوجوانان دارند که صدا و سیما می تواند از طرفیت طلاب جوان به خوبی استفاده کند و به حوزه علمیه اعتماد کند، در اینکه بتواند برنامه هایی رابرای این عزیزان تدارک ببیند که این هم لازمه اش حضور حوزه علمیه در سیاست راهبردی صدا و سیما است.

رسا- آیا نسبت به ساخت برنامه های دینی خلاء فکری در صدا و سیما وجود دارد؟

امروزه خلاء فکری بصورت کلان در صدا و سیما به خوبی مشهود است، برنامه های مناسبتی خوبی تهیه می شود که عموماً تاثیرگذاری آن به حداقل رسیده است، طلاب جوان امروز با بدنه جامعه و مردم در تماس هستند و ارتباطات خوبی دارند که می توانند نیازها را به صدا و سیما منتقل کنند و صدا وسیما بروزتر، فعال تر، دغدغه مندتر وارد فضای زندگی مردم بشود و بتواند تولیداتی را به وجود بیاورد که آن تولیدات بتواند جوان و نوجوان امروز ما را از لحاظ فکری اقناع کند که البته نیازمند روش ها و برنامه ریزی های خاص خودش می باشد.

رسا- راهکار چیست؟

 حوزه باید در سیاست های راهبردی صدا و سیما شورایی تشکیل بدهد؛ در حوزه اصفهان این امر در حال تحقق می باشد و در حال فراهم کردن تفاهم نامه شوراء راهبردی حوزه علمیه  با صدا و سیما استان اصفهان می باشیم و می تواند الگوی مناسبی برای دیگر استان ها یا در سطح کشور اجرا باشد.

رسا- علت کمرنگ بودن نقش حوزه علمیه در صدا و سیما چیست؟

کمرنگ بودن نقش حوزه در صدا و سیما دو علت دارد، علت اصلی عدم آشنایی روحانیت با زبان رسانه است که این بسیار مهم است، عموم روحانیون ما زبان رسانه و گفت و گوی رسانه و تفاهم با رسانه را  شاید خیلی دوره و آموزش ندیده باشند و این خلاء جدی است که در جلسات فکری مطرح شده است؛ بعضی از روحانیون با وجود شناخت خوب از مبانی،  اما در بُعد زبان رسانه ضعف بزرگی دارند و یکی از اشکالات این است که روحانیت باید زبان رسانه را یاد بگیرد؛ زبان و گفت و گوی رسانه جزء اصلی ترین پارامترهای تبلیغی است و حوزه نمی تواند بگوید می خواهم در رسانه تبلیغ کنم و زبان رسانه را نشناسم و نکته دوم اینکه آقایان ظرفیت رسانه را بخوبی متوجه نیستند و حوزه علمیه هنوز به خوبی ظرفیت رسانه  نشناخته است.

رسا- آیا شبکه های ماهواره ای که با موضوعات دینی راه اندازی شده است، کفایت نمی کند؟

 امروز اگر بخواهند دین را هم تبلیغ کنند نیازمند فضای رسانه هستند، ما در عرصۀ  داخلی و بین الملل راهی بجز حضور فعال در عرصه های رسانه نداریم و شاهدش هم این می باشد که شبکه های فعال در حوزه برون مرزی و دین تقزیبا وجود ندارد و آن هایی که فعالیت رسانه ای انجام می دهند کارکردشان تا سطح مطلوب خیلی مانده است و این نشان می دهد آقایان هنوز ضرورت و ظرفیت رسانه را به خوبی احساس نکردند که بتوانند وارد این فضا بشوند در صورتیکه دشمنان به خوبی و به نحو احسن از این فضا استفاده می کنند؛ ما از این فضا به نسبت کشورهای هم سطح خودمان در مسائل دینی عقب مانده ایم.

رسا- آیا صدا و سیما تمایلی به حضور جامعه حوزوی در رسانه ملی دارد؟

بدنه اجرایی صدا و سیما هنوز خیلی با ورود و حضور و اندیشه گرفتن از حوزه و روحانیون مقاومت دارند هرچند مدیران ارشد تمایل داشته اند، اما تا این توجیه به سطح بدنه، تهیه کنندگان، کارگردان و... سرایت پیدا نکند این ارتباط هنوز دچار خلاء است و به همین خاطر در قم به تربیت طلاب در دانشکده صداوسیما پرداختند تا خودمان این خلاء را پر کنیم اما باز هم احساس می شود تا بدنه اجرایی توجیه نشود ما این خلاء را همچنان خواهیم داشت.

رسا- با توجه به برنامه هایی که در این چند سال اخیر توسط طلاب و روحانیت اجرا شده است، آیا توانسته مخاطب خود را جذب کند؟

برخی از برنامه های ما در ابتدا جذابیت دارد مثل سمت خدا با این وجود که برنامه بسیار خوبی است اما در این چند سال کوچکترین نوآوری در آن دیده نمی شود، ایده خوبی ایجاد می شود اما متاسفانه نوآوری درآن ایجاد نمی کنیم، در برنامه کودک نهایتا به این نتیجه رسیده ایم که مجری روحانی باشد؛ متاسفانه در یک سطح مقدماتی مانده ایم و بعد از آن پیشرفت نکرده یا رو به تعالی نبوده است، هرچند سعی کردیم این فضا را جبران کنیم و با اینکه کارهای مثبتی هم شکل گرفته است اما هیچ موقع به دنبال ترقی نبوده ایم، در حالی که در رسانه ذائقه مخاطب عوض می شود و نوآوری می خواهد ولازم است مرتب فضا عوض شود.

رسا- آیا حوزه علمیه با توجه به نیاز تبلیغ در فضای رسانه ای موفق عمل کرده است؟

در رسانه به آن فضای سنتی خودمان بسنده کرده ایم و نخواستیم این فضا را بروز رسانی کنیم و این رصد فعالیت های دینی در دنیا رامی طلبد که روش های خوبی شناخته شود و در کنار آن با روش های هنری محتواهایمان را در قالب جدیدتر ارائه کنیم؛ شاید حوزه در قدم اول نیازمند یک تیمی باشد که بتوانند برای روش و متد برنامه های دینی در شورای راهبردی قالب بچینند، در اجرا به مشکلی برنمی خوریم اما فکر نو و جدید ما را دچار اشکال کرده است.

رسا ـ ممنون از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید.