مردم با رأی خود اولین شاکله نظام سازی را فراهم کردند

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در دومین نشست از هفتمین دوره‌ی سلسله نشست‌های دوره‌ای کرسی‌های آزاداندیشی- که با موضوع «فرایند تحقق انقلاب اسلامی» در قم به صورت مجازی برگزار می‌شود گفت: انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ توانست نظام شاهنشاهی را منقرض کند. اما مدتی طول کشید تا فرآیند نظام سازی جایگزین آن را تکمیل کند و بدیل خود را مستقر کند.

وی افزود: تا زمان همه پرسی جمهوری اسلامی و بلکه تا زمان همه پرسی قانون اساسی، کشور فاقد نظام بود. دقیقاً پنجاه روز بعد از پیروزی انقلاب مردم در یک همه پرسی، اولین شاکله نظام یعنی نوع حکومت را در قالب «جمهوری اسلامی» تعیین کردند. دومین عملیات نظام سازی با انتخاب خبرگان تدوین قانون اساسی، چهارماه بعد یعنی در ۱۲ مرداد ۵۸  انجام گرفت و سومین عملیات نظام سازی در همه پرسی قانون اساسی چهار ماه بعد در ۱۲ آذر اتفاق افتاد و بلافاصله شرایط چهارمین عملیات نظام سازی با انتخاب ریاست جمهوری و نمایندگان مجلس وتأسیس ارکان و قوای حکومتی، فراهم شد و انقلاب اسلامی توانست با چهار عملیات نظام سازی، جوشش انقلابی را با نظم سیاسی سازگار کند.

استاد فلسفه سیاسی حوزه  و دانشگاه گفت: در صدق انقلاب بر یک تحول سیاسی دو فرض وجود دارد؛ فرض اول آن است که با انقراض و فروپاشی نظام قبلی، انقلاب محقق شود و لو اینکه نظام جدیدی هنوز جایگزین آن نشده باشد. تشکیل نظام بدیل ادامه انقلاب است نه جزء انقلاب . یک مرحله مستقلی  است که یک ملت به نظام سازی  می پردازد. فرض دوم آن است که انقلاب شامل دو مرحله  حذفی و تثبیتی است. استقرار نظام جایگزین هم بخشی از انقلاب است. معتقدین به فرض نخست معتقدند با سرنگونی  نظام شاهنشاهی، انقلاب به پایان رسید و با تشکیل حکومت جمهوری اسلامی، کشور از حالت انقلاب خارج شده است. اما بر اساس فرض دوم انقلاب اسلامی بعد از پیروزی و بعد از چهار عملیات نظام سازی وارد فاز دولت سازی، جامعه سازی و تمدن سازی می شود  و همه مراحل آن به مثابه یک « مقدمه» برای یک ذی المقدمه است. بر اساس دیدگاه امامین انقلاب اسلامی، ذی المقدمه ظهور خورشید ولایت عظمی الهی است وچون آن ظهور امر مقدسی است. انقلاب اسلامی هم در همه مراحلش مقدس است.        

وی در ادامه با اشاره به معنای دو اصطلاح « نظم سیاسی» و « نظام سیاسی» گفت: نظم به معنای سامان و آراستگی و پیوستگی در مقابل نابسامانی و هرج و مرج و بی نظمی است و نظام یک الگوی جامع و پایداری از روابط انسانی مبتنی بر قانون و قدرت در همه گستره کشور است. در حقیقت، نظام؛ مجموعه‌ای از زیرساخت‌ها، سازوکارها، روندها، ساختارها، نهادها و عناصر مفهومی، حکمی و سیاسی، است که حرکت بر مبنای اصول برای تحقق آرمان‌ها را سازمان دهی و در نهایت تضمین  و به نظم سیاسی  تبدیل می کند.  بر اساس این تعاریف، نظم سیاسی حاصل یک « نظام سیاسی» بالادستی است. شاخصه و ویژگی نظم سیاسی آن است که امری نسبی و وابسته به زمینه ها و بسترهای اجتماعی خود است. به همین دلیل در یک کشور یک «نظام سیاسی» بیشتر وجود ندارد، در حالی که نظم سیاسی می تواند متعدد باشد و نظم سیاسی در تمام کشور با نظم سیاسی میان قوای حکومت با نظم سیاسی در ساختار دولت و نظم سیاسی در مثلاً وزارت کشور و نظم سیاسی در عملکرد دولت با هم تفاوت باشند.

حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا در ادامه افزود: نظام سیاسی، نظامی است که مقارن با سیاست و دولت است، این نظام اغلب با نظام حقوقی، نظام اقتصادی، نظام فرهنگی و دیگر نظام‌های اجتماعی، مقایسه می شود. مهم ترین شاخصه یک نظام سیاسی ساختار آن است. اینکه قدرت در چه فرآیندی تولید و اجراء می شود. چه کسی در مصدر قدرت باشد، هیئت حاکمه چه کسانی هستند. مردم چه جایگاهی در قدرت دارند؟. رابطه دولت و ملت چگونه است ؟ میثاق ملی، قواعد رفتاری و قانون اساسی نقشه نظام سیاسی را چگونه طراحی کرده است؟ سازوکارها و روش های تصمیم گیری، سیاست‌گذاری، سازمان دهی وحفظ نظم و یکپارچگی، چگونه  در جامعه تضمین می‌ شود و تکثر سیاسی چگونه در مرحله اجرا به وحدت ملی تبدیل می انجامد ؟ همه اینها مجموعه ای را به  نام نظام سیاسی به وجود می آورند.

استاد علوم سیاسی در ادامه تبیین ساختار نظام سیاسی گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در اولین گام عملیات نظام سازی، مردم ایران در اولین انتخابات، اصل حکومت اسلامی به همه پرسی گذاشتند ومردم با رأی آری به « جمهوری اسلامی» آن را پذیرفتند و در اولین اصل قانون اساسی هم گزارش آن همه پرسی را به صورت رسمی ثبت کردند:« حکومت ایران جمهوری اسلامی است که ملت ایران، بر اساس اعتقاد دیرینه‌اش به حکومت حق و عدل قرآن، در پی انقلاب اسلامی پیروزمند خود به رهبری مرجع عالیقدر تقلید آیت‌الله ‌العظمی امام خمینی، در همه‌پرسی دهم و یازدهم فروردین ماه یکهزار و سیصد و پنجاه و هشت هجری شمسی برابر با اول و دوم جمادی‌الاولی سال یکهزار و سیصد و نود و نه هجری قمری با اکثریت ۹۸٫۲٪ کلیه کسانی که حق رأی داشتند، به آن رأی مثبت داد.» وبه این ترتیب گام های اول، دوم وسوم نظام سازی با موفقیت اجرا شد.