واکاوی کسری بودجه ۱۴۰۰/درآمد ناچیز امسال دولت از فروش سهام

به گزارش خبرگزاری رسا، نظرات کارشناسان بودجه نشان می‌دهد که دولت در سال 1400 با کسری بودجه‌ای بین 400 تا 450 هزار میلیارد تومان روبه‌رو است. تأمین مالی این حجم از کسری بودجه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که اگر دولت نتواند از مسیرهای غیرمضر برای جبران آن استفاده کند به‌ناچار دست به تأمین کسری بودجه از محل پایه پولی خواهد زد که تبعات تورمی شدیدی در پی خواهد داشت.

از این رو پرداختن به منابعی که سبب بروز این کسری شده‌اند و پرداختن به راهکارهای آن در مرحله بعدی از حساسیت بالایی برخوردار است. به‌طور کلی منابع به سه بخش درآمدها (شامل درآمدهای مالیاتی و گمرکی)، واگذاری دارایی‌های سرمایه (از جمله نفت) و واگذاری دارایی‌های مالی (شامل اوراق، واگذاری سهام) تقسیم می‌شوند.

بررسی آمارها نشان می‌دهد که سهم 11 هزار میلیارد تومانی بورس در بودجه 1399 به رقمی در حدود 95 هزار میلیارد تومان در بودجه سال 1400 رسیده است، این بدین معنا است که سهم بورس در بودجه تقریباً ده برابر شده است که در نوع خود قابل توجه است.

پس از اتفاقات سال گذشته و ریزش شدید بازار سرمایه که به‌اعتقاد بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه در نتیجه رشد کاذب بازار و عدم مدیریت صحیح دولت رقم خورد، اعتماد مردم نسبت به دولت تا حد زیادی تخریب شد. در اینجا این سؤال پیش می‌آید که با توجه به وضع موجود آیا دولت می‌تواند این میزان سهام را در بازار سرمایه به فروش برساند یا خیر.

در زمان حاضر شاهد آن هستیم که بخش اعظم درآمد 72.4 هزار میلیارد تومانی ناشی از فروش و واگذاری اوراق مالی اسلامی در چهار ماه ابتدایی امسال، به‌خاطر انتشار اسناد خزانه اسلامی است که به پرداخت اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای یا همان بودجه عمرانی اختصاص یافته است. در این دوره زمانی، حدود 59.8 هزار میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی منتشر شده و تخصیص یافته است.

با توجه به اینکه فروش سهام نیز در زیرمجموعه واگذاری دارایی‌های مالی دولت قرار دارد و با در نظر گرفتن آمار فوق می‌توان نتیجه گرفت که حجم سهامی که دولت در چهارماهه سال 1400 به فروش رسانده بسیار پایین‌تر از میزان تعیین‌شده در بودجه بوده است.

پیگیری‌ها و نظرات کارشناسی متعدد نشان می‌دهد که عرضه سهام شرکت‌های دولتی و تأمین مالی دولت از طریق فروش سهام شرکت‌هایی که همچنان در اختیار دارد با مشکلاتی نظیر عدم کشش بازار و همچنین احتمال ریزش بازار پس از عرضه‌های گسترده از سوی دولت مواجه است.

در گذشته و طی گزارش دیگری به موضوع کسری ناشی از عدم فروش انواع اوراق و همچنین یکی از راهکارهای پرحاشیه بانک مرکزی برای جبران این کسری اشاره شد که می‌توانید لینک آن را در همین گزارش مشاهده کنید.

وعده وزارت اقتصاد برای عرضه بلوکی سهام و عمل به قانون بودجه به کجا رسید؟

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که فرهاد دژپسند وزیر پیشین اقتصاد در پاسخ به خبرنگار تسنیم،‌ در مورد رویکرد وزارت اقتصاد برای نحوه عمل در مورد حکم قانون بودجه و عرضه بیش از 95 هزار میلیارد تومان سهم گفته بود،‌ هرچند وضعیت بازار سهام اجازه این عرضه را به‌صورت خرد ندهد اما برنامه وزارت اقتصاد عرضه سهام به‌شکل بلوکی است.

به‌جهت دلایلی که به آن اشاره شد، به‌نظر نمی‌رسد که امکان تأمین تمام 95 هزار میلیارد تومانی که قرار بوده است از محل واگذاری دارایی‌های مالی دولت در بورس طی سال جاری به دست آید، وجود داشته باشد، در نتیجه شاهد کسری در این بخش خواهیم بود که دولت و سازمان برنامه و بودجه باید راهکارهای خود، جهت جبران آن ارئه کنند.