خدامحوری چتر نجات خانواده

اشاره: مسئله ازدواج انسان‌ها سابقه‌اى به بلنداى حضور اولین انسان‌ها در روى زمین دارد و اسلام نیز براى خانواده ارزش فراوانى قایل است و در سوره‌هاى متعدد قرآن کریم از آن سخن به میان آورده است که با نگاهى گذرا به کتاب‌هاى فقهى و اخلاقى و حتى رساله‌هاى عملیه، روشن مى‌شود که اسلام با چه وسعت نظرى به بحث از این نهاد پرداخته است و این برخلاف بسیارى از مکاتبِ بنام مذهبى و یا فلسفى است که به ازدواج با نظرى کراهت‌آمیز مى‌نگرند و آن را مذموم و مختص وقت ضرورت مى‌دانند و تجرد را مقدّم بر ازدواج و ازدواج را تنها به عنوان راهى براى فرار از بدکارى به رسمیت مى‌شناسند، درصورتیکه اسلام با تأکیدهاى فراوان به ازدواج، تشکیل خانواده را مورد تشویق قرار مى‌دهد.

به همین خاطر خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفتگویی با خانم معصومه ظهیری استاد حوزه دارد که به شرح زیر است:

رسا- بر اساس آیات و روایات چه اقداماتی را می توان برای تحکیم خانواده داشت؟

خانواده رکن رکین جامعه است و به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی از آن نام برده می شود و در آموزه های دینی به این بنیان، به عنوان اصل اصیل نام برده شده است و این اصالت به خانواده از حیث روابط زوجین، به وجود آمدن نسل صالح و همچنین تاثیر گذاری سلامت خانواده در سعادت خانواده یاد می شود.

پیامبر اسلام از ازدواج به عنوان سنت تاکید شده خودشان یاد کردند و نسبت به ادب در خانواده، دقت در تربیت فرزند، روابط زوجین و پایبندی به اخلاق حسنه در فضای خانواده در سیره معصومین(ع) بسیار سفارش شد اما اینکه کمتر در دولت ها و جریان حاکمیت به آن توجه می شود جای تعجب است خصوصا اینکه بعد از چهار دهه از پشت سر گذاشتن انقلاب اسلامی و جریان حاکمیت اسلامی هنوز خانواده متولی واحدی در حکومت ندارد و بخشی از امور خانواده به جوانان و وزارت ورزش واگذار شده که معمولا موضوع جوانان مغفول واقع می شود و بخشی از مسائل خانواده و آموزش های لازم به معاونت امور زنان و خانواده سپرده شد که باز هم تحت شعاع مساله زنان که عضوی از اعضای خانواده است قرار می گیرد و چارچوب خانواده که بحث زوجیت، فرزند، ازدواج به هنگام و آسان، تحکیم و تعالی، تداوم در خانواده و آگاهی بخشی برای انتخاب به هنگام کمتر مورد توجه قرار می گیرد و بقیه موارد هم همانند توپ چهل تیکه است به این گونه که بخشی از آن به بهزیستی، بخشی تحت عنوان زنان سرپرست خانواده به کمیته امداد و نهادهای حمایتی سپرده شده است لذا باید به این عنصر مهم جامعه بیشتر توجه کرد چراکه در آموزه های دینی به آن بسیار سفارش شده و همچنین مساله فرزند آوری، بحث ازدیاد جمعیت و اینکه ما باید دامنه جهان اسلام را با پرورش نسل سالم و صالح گسترش دهیم تا بر تعداد مسلمین افزوده شود جزء موارد بسیار مهمی است که اهتمام به آن شاید در شرائط پنجره جمعیتی کشور اسلامی ایران جز اهم واجبات محسوب شود که کمتر به آن توجه شده است و پرداخت همه جانبه ای به آن محقق نشده است.

رسا- به نظر شما راه حل این کم توجهی به عنصر خانواده چیست؟

لازم است اولا متولی واحد نه فقط طراح و فکر کننده بلکه دست هایی که بتوانند در میدان زمینه اجرا را برای تشکیل، تحکیم، تداوم، تربیت در خانواده و مقابله با آسیب های اجتماعی که خانواده را مورد تهدید قرار می دهد وجود داشته باشد و دوم وظیفه رسانه ها، فضای مجازی، نهاد هایی که متولی امور تبلیغ و ترویج فرهنگ هستند می باشد که باید این معروف را ترویج دهند و حوزه های علمیه با توجه به اینکه اهم وظائف آنها بنا به آیه قرآن مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ پیام رسانی و توجه به مسئله امور تبلیغی و ترویجی است باید در تبلیغ این مهم اقدام کنند و حتی حوزه متولی این است که به دیگرنهادهایی که گاهی به مسائل اولویت دار در جامعه کمتر توجه می کنند به عنوان انذار و گاهی هم به عنوان تبشیر، بشارت دهنده این مهم باشد که باید مسائل اصلی و مهم را جز اولویت ها قرار دهید و عدم وجود مسائل اجتماعی در مسائل اولیت دار هم جز ضعف هایی است که باید در حوزه دنبال شود و پیوند بین آموزه های دینی در فقه اجتماعی و جریان فقه حکومتی کاملا جلوه گری داشته باشد.

رسا- به نظر شما مهمترین تهدید جامعه و خانواده چیست؟

یکی از مسائلی که جامعه امروز را مورد تهدید قرار می دهد و خطر زا است کم توجهی به مسائل خانواده در تمام ابعاد مورد نظر اعم از توجه به مسائل آموزشی در خانواده، آسیب های های نو پدید، مسائل اخلاقی، سواد رسانه و تاثیر آن در فضای خانواده، مدیریت اوقات در فضای خانواده است که باید به آن توجه ویژه ای شود که شاید اگر متولیان امر مبنی بر تمرکز بخشی به برنامه ها، اهتمام بیشتری به همگرایی و همدلی منسجم، آن هم در شرائطی که ما متولی واحدی نداریم، داشته باشند بسیاری از مشکلات حل شوند.

رسا- اخلاق، صبر و حتی مسائل عبادی مثل نماز و روزه در تحکیم خانواده چه قدر می تواند موثر واقع شود؟

مسائل اخلاقی، عبادی و معنوی از دو جهت می تواند در تحکیم خانواده موثر واقع شود، بخش اول از جهت وجود فرد دارای این تخلق و مزین به این صفات تاثیرگذار است که خداوند متعال در قرآن می فرماید لَا أُقْسِمُ بِهَذَا الْبَلَدِ وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَذَا الْبَلَدِ که وجود پیامبر اکرم در آن فضا موضوعیت دارد که بر این اساس پدر متخلق به اخلاق و مادر مزین به صفات عفاف و پاکدامنی خودش یک فضا سازی خوبی را در خانواده ایجاد می کند و بخش دوم انتقال این فضا به نسل پیش رو است که باید خودمان سالم باشیم و زمینه سلامت روحی، روانی و معنوی را در فضای خانواده را نیز ایجاد کنیم که به همین دلیل است که اگر فقط خودمان بدانیم کفایت نمی کند بلکه باید زمینه های آموزشی، ترویجی را نیز در فضای خانواده ایجاد کنیم لذا در روایات است که قرآن را تلاوت کنید تا عطر قرآن در فضای خانواده جریان داشته باشد بنابراین هم خود اعضای خانواده باید عالم و عامل باشند تا زمینه این عمل را در فضای خانواده ایجاد کنند بنابراین معنا درمانی در خانه از آسیب ها پیشگیری می کند و یا حتی بعضی از آسیب هایی که گاهی از جامعه به ما سرایت داده می شود را نیز درمان می کند به همین خاطر باید تلاش کنیم تا تهواره ای را برای سالم سازی یا مصون نگه داشتن خانواده از آسیب ها در سایه سار این تخلق و عمل به آموزه های دینی داشته باشیم.

رسا- امیرالمومین علی(ع) به عنوان الگوی مسلمین چه گونه یک خانواده ایده آلی داشتند؟

چند مساله است که امیرالمومین به آن توجه داشتند که اولا خودشان به عنوان کسی که در فضای خانواده پدر هستند عمل می کردند و بعد در ضمن این مهم، انفاق، ایثار، معنا درمانی را در خانواده دارند به طور مثال وقتی بچه ها مریض می شوند طبیعی است که باید به پزشک مراجعه کنند اما بحث توکل به خدا را در سایه سار نذر در خانواده جریان می دهد به این معنا که اگر در سختی گرفتار شدیم در کنار استفاده از اسباب طبیعی بشر، رابطه معنوی نیز داشتیه باشیم لذا به حضرت زهرا(س) می فرمایند بیا برای خوب شدن بچه ها نذر کنیم و همیشه سعی می کردند آن نقطه وصل را در خانواده داشته باشند و این همین خدا محوری در فضای عمل در خانواده است و نکته بعد اینکه امیرالمومنین کسی را در خانواده اجبار نمی کردند بلکه دعوت می کردند که به طور مثال وقتی خودشان قرص نانشان را به فقیر می دهند زهرا مرضیه نیز به این روش دنباله روی می کنند که این همان همراهی در فضای خانواده در خوب عمل کردن است و مسئله بعد نظارت خوب در فضای خانواده است که حضرت امیر به آن توجه داشتند که حضرت زهرا از بچه ها میپرسند درمسجد که بودید چه گفتند و چه کار کردید که این در واقع نظارت بر عملکرد فرزندان است و نکته بسیار مهم دیگر ساده زیستی است که فضای خانواده امیرالمومنین دور از هرگونه تعلقات دنیایی بود که این ساده زیستی تعلق به دنیا را کمتر می کند و طبیعتا این انقطاع از دنیا دلبستگی به امور معنوی و خدا محوری را بیشتر می کند.

رسا- ممنون از اینکه وقتتان را دراختیار ما قرار دادید.