ساختار فرهنگی کشور نیازمند بروزرسانی است

بهمن ماه ۵۷ تنها نقطه پایان برای رژیم ستم شاهی نبود، بلکه سرآغازی بود برای تحولات عمیق در همه عرصه‌های اجتماع ایران اسلامی بود و بی تردید عرصه فرهنگ از مهمترین آن‌ها به شمار می‌رفت، از این رو پیشوای حکیم انقلاب امام خمینی(قدس سره) همواره بر موضوع فرهنگ بعنوان مهمترین عرصه انقلاب تاکید داشت، تاجایی که در ۲۳ خرداد ۵۹ دستور تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی را صادر کردند، اما بازهم به همین اکتفا نکرده و با صدور پیامی در ۱۹ آذر ۶۳ و با تاکید بر فراگیر شدن انقلاب فرهنگی در همه شئون کشور «شورای عالی انقلاب فرهنگی» با دستور ایشان تشکیل شد.

به همین خاطر خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا در گفت و گو با حجت الاسلام غریبی به تبیین قرارگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی پرداخت.

رسا_ لطفا خودتان را معرفی کنید.

حجت الاسلام غریبی دبیر و عضو کمیسون فرهنگی و اجتماعی شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی که نزدیک به 13 سال در این مجموعه فعالیت دارم.

تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال های ابتدایی انقلاب با توجه به نامی که برای این نهاد در نظر گرفته شده است، شورا یعنی جمعی از نخبگان و موثرین جامعه، عالی یعنی بالادستی، انقلاب یعنی تحول همه جانبه فرهنگی است، اقتضاء یک انقلاب نظیر انقلاب سال 1357، انقلابی در همه مباحث از جمله مباحث فرهنگی کشور است؛ این انقلاب اقتضائاتی دارد که تدارک آن نیازمند فکر، همت و تلاش شبانه روزی است، در غیراینصورت اگر این انقلاب با اقتضائاتش صورت نگیرد، گرچه انقلاب اصلی محقق شده است اما در یک بازده زمانی در آن بعدی که کار جدی صورت نگرفته شاید کلیت آن انقلاب را هم دچار چالش کند، لذا اهمیت مقوله فرهنگ به گونه ای بود که از همان ابتدا با تدبیر حضرت امام خمینی (ره) و بزرگان انقلاب این شورا تأسیس شد.

توقعی که از چنین نهادی در عرصه کلان فرهنگی کشور می رود، محقق نشده است

اتفاقات مهمی در این شورا رقم خورده است ولی با توجه به سرعت تحولات مخصوصاً در این چند سال اخیر توقعی که از چنین نهادی در عرصه کلان فرهنگی کشور می رود، ظاهرا محقق نشده است لذا باید الان دنبال راهکارهای رسیدن به آن اهداف اصلی بوده و وضع موجود را آسیب شناسی کنیم که چه موانعی بر سر راه شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود داشته که آن موانع سبب شده است مسیر صحیح ابتدایی ادامه پیدا نکند.

رسا_  آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی به اهداف خودش دست پیدا کرده است؟

فی الجمله بله، مخصوصاً در آن سال های ابتدایی به خاطر عقب ماندگی های جدی کشور از حیث فرهنگی و مشکلات متعدد از این منظر که در زمان قبل از انقلاب رخ داده بود، اما به مرور متاسفانه شاهد این بودیم که شورا به شکلی همواره از اتفاقات، تحولات و تغییرات فرهنگی جامعه عقب تر حرکت می کرد و مواردی که مورد توجه و اهتمام شورا قرا می گرفت، موارد اولویت دار جامعه نبود، یعنی عده و عُده شورا صرف اموری می شد که شاید اولویت دست چندم برای جامعه به حساب می آمد و ورودشان هم مناسب نبود، در مقطعی شاهد این می باشیم که شورای فرهنگی وارد سند نویسی شده است که اگر اصل لزوم سند نویسی را هم بپذیریم، باز هم این شکل سند نویسی و صرف زمان پذیرفتنی نیست، لذا به نظر می رسد شورای عالی انقلاب فرهنگی به معنای مواقعی کلمه از گردونه تاثیر در فضای فرهنگی کشور خارج شد.

ردپایی از شورای عالی انقلاب فرهنگی در تحولات فرهنگی چند سال اخیر جامعه دیده نمی شود

در این چند سال اخیر هیچ ردپایی از شورای عالی انقلاب فرهنگی در تحولات فرهنگی جامعه دیده نمی شود، در حالی که این شورا قرارگاه فرهنگی کشور است و از آنجا باید نگرش صحیح به ابعاد مختلف در جامعه تزریق شود، منتها از این رسالت دور و فاصله گرفت و در این چند سال اخیر از اهدافی که برای شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظر گرفته شده است، دور مانده و اهداف محقق نشده است.

رسا_ آیا شورای عالی انقلاب مطالبات رهبر معظم انقلاب را برآورده کرده است؟

وضعیت فرهنگی کشور علی رغم رویش هایی که وجود دارد نگران کننده است از این جهت که ما نباید نگاهمان حداقلی باشد، به هر حال اگر کسی به دنبال تحقق تمدن نوین اسلامی است باید بتواند بار این تحقق را با خود بکشد و لذا اگر وسیله ای که جهت این هدف و مقصد فراهم شده دچار ایراد باشد راه را برای شما دشوار خواهد کرد و لذا باید به صورت فوری اقداماتی صورت بگیرد، رهبر انقلاب در دیدار هیأت دولت عبارت بازسازی ساختار فرهنگی کشور را مطرح می کنند به این معنا که کلیت ساختار فرهنگی کشور احتیاج به بروز رسانی دارد و این بروز رسانی باید به سرعت انجام شود و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید قابلیت این بروز رسانی را در خود ایجاد کند، مقام معظم رهبری بر بازسازی ساختار فرهنگی کشور تاکید داشتند و نهادهای فرهنگی ذیل این ساختار تعریف می شوند یعنی ما باید مسیر ریل گذاری اصلی با اقتضائات زمان و مکان بازسازی کنیم و سپس امیدوار باشیم به اهداف تعیین شده برسیم.

حضرت آقا در حکم اعضاء و پیوست آن نکات سیزده گانه ای را مطرح کردند، تاکید رهبری در باب تحول، نگاه قرارگاهی به شورای عالی انقلاب فرهنگی است، قرارگاه تعریف خاص خودش را دارد، چکیده آن یعنی باید برای همه مجموعه هایی که ذیل شما هستند برنامه داشته باشید و همه نگاه ها به شما است، قرارگاه یعنی متناسب با شرایط باید وارد میدان شد و صحنه را دید و بعد در مقام تصمیم گیری شور و مشورت کرد.

بازسازی ساختار فرهنگی کشور گام اول تحول

شورای عالی انقلاب فرهنگی بدون تعارف قرارگاه نیست، حضرت آقا در دوره جدید، تحول در شورا را به عنوان گام اول بازسازی ساختار فرهنگی کشور کلید زدند و این امید هست که خودمان را به آن قرارگاه واقعی فرهنگی کشور نزدیک کنیم و به معنای واقعی کلمه به دنبال تحول باشیم.

رسا_ برای رسیدن به تحول چه اقتضائاتی وجود دارد؟

برای تبدیل شدن به تحول اقتضائاتی لازم است که اگر از هرکدام از آن ها غفلت شود به همان میزان از تحقق این معنا دور خواهیم ماند؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی جایگاه خود را به نحو صحیح تشخیص دهد که قراراگاه برای سیاست گذاری کلان و ریل گذاری صحیح است، سیاست گذاری کلان یعنی قرار است تصمیماتی گرفته شود که محوری بوده و براساس آن زیرمجموعه ها باید حرکت های میدانی مختلف کنند.

ظاهراً برخی یا نمی خواهند و یا نمی دانند جایگاه این شورای چیست

نقش شورای عالی انقلاب فرهنگی تشخیص صحیح اولویت ها، رصد صحیح وضعیت و سیاست گذاری بهنگام است، در این چند سال اخیر شاهد دستور جلسه مبتذل در دستور جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی هستیم، مبتذل یعنی با جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی اصلاض سنخیتی ندارد و ظاهراً برخی یا نمی خواهند و یا نمی دانند جایگاه این شورای چیست و باید چگونه مدیریت کنند.

دبیرخانه شورا نقش محوری دارد و این دبیرخانه است که باید اتفاقات مهمی که در صحن شورا رقم می خورد را تدبیر کند، دبیرخانه نیز نیازمند تحولی بوده که در پیوست حکم رهبری نیز به آن پرداخته شده است، دبیرخانه نیازمند چابکسازی است، اعضاء این شورا باید فرصت پیش آمده را قدر دانسته و بدانند فکر آن ها سبب انتخابشان در این جایگاه شده است باید آن فکر را در خدمت تحول فرهنگی قرار دهند؛ تغییر و تحول در امر فرهنگ و علم با سرعت بالایی رقم می خورد و برای رسیدن به برنامه ریزی برای آن باید سرعتمان بیشتر از آن باشد و گرنه همزمان بودن هم ما را متضرر می کند، این موضوع شدنی است، باید از ظرفیت نخبگان پرورش یافته انقلاب استفاده کرد.

 دو شورای برای فضای مجازی نگران کننده است

 دو شورای برای فضای مجازی نگران کننده است، فرهنگ ما را فضای مجازی شکل می دهد و امیدواریم در آینده نزدیک تلفیقی در این دو نهاد شکل بگیرد تا برنامه ریزان تحول فرهنگی کشور کسانی باشند که امر فضای مجازی را هم بدست دارند و گرنه جدا سازی این دو از هم هر دو نهاد را دچار چالش خواهد کرد.

استفاده از ظرفیت نخبگانی کشور و نهادهای مردمی از نکات دیگری است که شورای عالی انقلاب فرهنگی باید نسبت به آن اهتمام نشان دهد؛ شورای انقلاب فرهنگی شورای همه مردم است و برای همه ملت باید نقش برنامه ریز داشت، باید برای همه برنامه داشت کار دشوار اما شدنی است، با برنامه صحیح باید مرم را به انقلاب دلخوش کرد و یکی از ابعاد اصلی تحول برنامه ریزی به نحوی است که تمام مردم سرزمین نگاهشان به شما مثبت باشد و احساس کنند که آن ها دیده شده اند.

رسا_ شورای عالی انقلاب فرهنگی چگونه می تواند منعکس کننده نظرات اندیشمندان حوزوی باشد؟

شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی می تواند منعکس کننده نظرات اندیشمندان و صاحب نظران حوزوی باشد البته به شرطی که کار در حد یک تشکیل جلسه نباشد و اندیشمندان حوزوی اهتمام به این مسأله داشته باشند و بتوانیم از ظرفیت آن ها استفاده کنیم، امیدواریم در دوره تحول از ظرفیت نخبگان حوزه به شکل مطلوب تری استفاده شود و این مجموعه بتواند نقش قرارگاهی حوزه در امور فرهنگی مربوط به مسائل دینی و رویکردهای مختلف در این مسأله را ایفا کند.

رسا_ باتشکر از حضرتعالی که این فرصت را در اختیا رما قرار دادید.