معایب فرهنگ غربی برای مردم بیان شود

فرهنگ به سبب پویایی ذاتی، جوهر و اساس تجربیات تازه ای است که آرام آرام در حافظه جمعی نقش می بندد و تأثیرگذاری یک سویه از ارزش های بیگانه، به ویژه از طریق گسترش ارتباطات رسانه ای می تواند از نظر هویت فرهنگی زمینه ساز یک بحران باشد به همین خاطر خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با رمضانعلی بذرافشان  فعال عرصه فرهنگی و فضای مجازی گفت‌وگویی داشته است.

متن کامل این گفت‌وگو بدین شرح است:

رسا- وادادگی چیست و واداده کیست؟

واژه وادادگی در فرهنگ لغت به پس دادن، جدا شدن، سُست شدن و شُل شدن معنی شده است. در فرهنگ عامه جامعه، وادادن معنای منفی و طردشده ای دارد و معمولا در بیان حالت کسی که در یک رقابت یا میدان مبارزه ناگهان همه چیز را به حریف واگذار می کند، به کار می رود. همچنین وادادگی در بیان، عقب نشینی به جای ایستادگی استفاده می شود که از نگاه مردم کاملا نکوهش شده است.

نسل ها درصورتی به فرهنگ دیرینه خود پای بند خواهند بود که روزآمد باشد و با غرایز آنها(مثل نشاط، هیجان، خودجلوه گری و...) سازگارباشد؛ البته روز آمدی فرهنگ ها الزاماً به معنای تغییر آنها نیست بلکه تغییر بیان آنها است، تغییر بیان و روش های اشاعه فرهنگ و به کارگیری ابزار نوجوانان و نسل های جدید را در برابر تهاجم فرهنگی مقاوم کرده و نسلی که فرهنگ با ارزش ملی خود را قوی ببیند در برابر فرهنگ بیگانه دچار وادادگی و تسلیم نمی شود.

بیش از این که تهاجم فرهنگی با فشار مضاعف مردم را هدف قرار داده و در بین جوانان رسوخ کرده باشد این وادادگی فرهنگی است که موجب اشاعه فرهنگ غربی در بین جوانان شده است.

رسا- معنای وادادگی فرهنگی چیست؟

«ولنگاری» به معنای بی قیدی، بی بند و باری، و در اصل بی توجهی یا بی اهمیت دانستن یک موضوع است و «ولنگار» به معنی شخص بی بند و بار و بی قید و لا ابالی اطلاق می شود؛ به نظر می رسد منظور رهبر معظم انقلاب از ولنگاری فرهنگی، بی قیدی، بی خیالی و غفلت و بی توجهی افراد و سازمان های مسؤول کشور به مسئله مهم فرهنگ است، که در دو شکل خود را نشان می دهد:

اول: غفلت و کوتاهی در استفاده از منابع غنی اسلامی ایرانی برای تولید محصولات فرهنگی مفید.

دوم: بی توجهی و غفلت از اقدامات دشمن و عوامل غافل یا خائن در تولید و توزیع کالای فرهنگی مضر در کشور.

رسا- لطفاً مصادیقی از وادادگی فرهنگی را بیان کنید؟

جلوه ای از ولنگاری فرهنگی این است که هر کس خود را متولی و تصمیم گیرنده در حوزه فرهنگ می داند و برای خود نسخه ای می پیچد؛ به عنوان مثال جامعه هنری به خود حق می دهد هر کاری را که می پسندد در حوزه هنر و فرهنگ انجام دهد.

برخی از مصادیق ولنگاری را می توان چنین نام برد: اقدامات و یا سهل انگاری ها درباره مد و لباس، غفلت و یا انحراف نسبت به وضعیت پرورش در وزارت آموزش و پرورش، ضعف و بعضا انحراف در برنامه­ های مراکز مذهبی، برخی فیلم ها و سریال­ های ضد فرهنگی تولید داخل(شبکه تولید خانگی و یا نهادهای مسئول)، طرح مسئله حضور زنان در ورزشگاه ها و اصرار بر آن، عدم احساس مسئولیت از سوی مسئولان نسبت به موضوعات و مسائل ديني در جامعه، عدم پیشگیری تولید محصولات مخالف فرهنگ اسلامی – ایرانی.

رسا- چه عواملی سبب می شود که به فرهنگ خودی بی توجه شویم؟

عوامل متعددی در دین گریزی افراد از فرهنگ خودی موثر است که برخی از آن موارد را می توان چنین نام برد:

ناسازگاری میان قول و عمل مدعیان دین، غفلت، جهل و عدم تفکر جوانان درباره دین، تهاجم سازمان یافته فرهنگی دشمن، گرایش و میل طبیعی انسان ها به آزادی بی حد و حصر و رهایی از قید و بندها، حدودیت های اعمال شده از طرف خانواده و زیاده روی در سرزنش آنان،  وجود شبهات دینی در بین جوانان و عدم پاسخ صحیح به آنها، تضعیف باورها و اعتقادات دینی، ارائه الگوهای غربی و معیارهای فرهنگ غرب، اشاعه فساد، ابتذال و بی بندباری.

رسا- چگونه وجود شبهات دینی در بین جوانان و عدم پاسخ صحیح به آنها سبب بی توجهی آنان به فرهنگ خودی می شود؟

استاد مطهّری یکی از علل گرایش نسل جوان به مکاتب الحادی، چه در مسیحیت و چه در جوامع اسلامی را پاسخ غیر منطقی و غیر معقول به نیازها و سؤالات این نسل و نیز برخوردهای منفی با این نسل می داند. از این رو، معتقد است که باید از طرد این نسل دوری گزید و تلاش کرد تا برای سؤالات دینی و نیازهای اساسی این نسل پاسخ های معقول، منطقی و حقیقی بیابند.

رسا- علل گرایش برخی از افراد به فرهنگ غرب چیست؟

 به نظر من علل گرایش برخی از مردم به فرهنگ غرب و دوری گزینی از فرهنگ اصیل ایرانی- اسلامی مختلف است که برخی از آنها عبارتند از: عدم شناخت صحیح فرهنگ غرب، مشکلات اقتصادی موجود در داخل کشور، آزادی ابتذال و فساد و بی بندباری در غرب، استقبال کشورهای غربی از نخبگان و ذهن های خلّاق دنیا، تعمیم های بی جا (چون غرب در صنعت پیشرفته است پس در تمام زمینه ها پیشرفته است).

تعمیم بی جا، مفهومی است که هم در منطق و هم در روان شناسی از آن سخن به میان می آید. ساختار روانی انسان به گونه ای است که اگر کسی مثلاً در بُعد اخلاقی مورد اعتماد او بود، همه نظریات آن فرد را در هر زمینه ای به طور کامل قبول می کند که ریشه این تمایل در «تعمیم بی جا» است.

رسا- راه های جلوگیری از دین گریزی و گرایش به فرهنگ غربی چیست؟

تقویت بینش دینی و سیاسی جوانان و شناساندن فرهنگ غرب به آنان، زدودن فقر اقتصادی و ایجاد اشتغال سازنده و مفید، ارائه الگوهای مناسب به جوانان، مشاهده سازگاری بین قول و عمل در بین مدعیان دین، ایجاد زمینه های مناسب برای رشد علمی جوانان و بخصوص نخبگان، ایجاد امکانات ورزشی و محل هایی مناسب برای تفریح سالم جوانان، پیش گیری از نفوذ عوامل فرهنگی دشمن، برخی از راه هایی است که می توان ارائه داد.

رسا- چه عواملی باعث نفوذ فرهنگی دشمن می شود؟

عواملی مثل: واردات کالاهایی با فرهنگ ضد اسلامی _ایرانی، تولید و توزیع کتب و نشریات معاند و منحرف، اجازه فعالیت به عناصر منحرف، فاسد و بعضاً وابسته به دشمن برای تولید محصولات فرهنگی، صرف بودجه کشور برای حمایت از آثاری که با چارچوب های فکری غالب مردم مسلمان ایران منافات دارد، بی تفاوتی عمومی نسبت به رواج انواع رفتارهای غیرشرعی و منکرات در جامعه اسلامی.

 متاسفانه در خیلی جاها بي خيالي فرهنگی داریم؛ در مجلات، در روزنامه ها، در فیلم های خانگی، محیط های تفریحی در رستوران ها، پارک ها، در رعایت مسائل شرعی، در قلیان کشیدن، در عفاف و حجاب و پوشش و حتی در سطح زندگی مانند وسایل منزل این بي خيالي مشهود است.

رسا- چرا ما در مراسم هایی مثل کریسمس دچار ولنگاری فرهنگی می شویم؟

 درک اشتباه و بعضاً عدم تبعیت متولیان فرهنگ از منظومه فکری رهبران دینی، کم اعتقادی به اصول و ارزش های اسلام ناب و تضعیف اعتقادات، دنیاطلبی و اشرافی گری، بی توجهی سازندگان آثار هنری به ارزش ها و انتظارات جامعه ایرانی، تعمیم های بی جا( چون غرب در صنعت پیشرفته است پس در تمام زمینه ها پیشرفته است).

رسا- آیا نباید در مقابل انعطافات غلط فرهنگی و در مقابل نفوذ فرهنگ بیگانه غربی ایستاد؟

در صورت داشتن بصیرت و تحکیم مبانی اعتقادی یقیناً در مقابل نفوذ فرهنگ بیگانه که مغایر با نظام اعتقادی اسلامی است ایستادگی خواهیم کرد؛ برای مبارزه با انعطاف فرهنگی موارد زیر به عنوان راهکار مطرح می شود:

تقویت دشمن شناسی و روحیه استکبارستیزی و تبیین ابعاد آن برای مردم و مسئولان و ارتقاي روحیه استقامت و ایستادگی در مردم در مقابل آن چه كه با نظام اعتقادي ديني ما مغايرت دارد، اقدام عالمانه و انقلابی برای مقابله با آن و تبیین گفتمان ولایت در مسائل فرهنگی به روش های هنری و جذاب برای مسئولان و مردم، ارتقاء کیفیت و جذابیت کالاهای فرهنگی داخلی مبتنی بر ارزش های اسلامی ایرانی و حمایت همه جانبه از این تولیدات و فرهنگ سازی برای استفاده مردم از این تولیدات.

تلاش فردی و جمعی نیروهای انقلابی برای افزایش تولید کالاهای فرهنگی اسلامی ایرانی و نشر و توزیع گسترده آن در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی، گفتمان سازی و جریان سازی مردمی خودجوش برای عدم استفاده مردم از کالاهای فرهنگی متناسب با نظام اعتقادي اسلامي ايراني، تشویق و ترغیب نخبگان فرهنگی به تولید کالا و محتوای مفید و نشر آن در فضای مجازی،آسیب شناسی و پاسخ به پرسش ها و شبهات پیش رو.

رسا- برای مقابله با فرهنگ منحط غربی چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟

روشنگری در جامعه درباره عوامل، ویژگی ها و عواقب ولنگاری فرهنگی و مشخص کردن دقیق و جامع مصادیق ولنگاری فرهنگی فعلی، فعال کردن قرارگاه جهاد فرهنگی و زیرمجموعه آن شامل: شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی، بالابردن سواد رسانه ای و فرهنگ استفاده از فضای مجازی در میان مردم و مسئولان، اقدام همزمان در کنترل و نظارت بر فضای مجازی، اقدامات اساسی و جامع در زمینه ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی و آشناسازی جامعه با فرهنگ ناب اسلامی ایرانی و ایجاد و تقویت شوق ملی برای مقابله با ولنگاری فرهنگی.

عواملی دیگر مثل: روشنگری در مدارس، مراکز مختلف و جامعه برای تبیین عوامل و آثار ولنگاری فرهنگی و راه های پیشگیری از آن، استفاده از تریبون مساجد و همراه کردن علما برای اقدامات مزبور خصوصاً روشنگری و مطالبه گری.

رسا- نقش متولیان فرهنگی در این مورد را چگونه ارزیابی می کنید؟

انتظار می رود دولت جدید با شناخت مشکل و به کارگیری افراد صاحب اندیشه بتواند با ارائه الگوی جوان مسلمان ایرانی فرهنگ را از حالت انفعال درآورده و به صورت فعال مطرح نماید؛ باید سوال کرد که چند گروه در این کشور کار فرهنگی می کنند؟

صدا وسیما، وزارت ارشاد، وزارت ورزش و جوانان، دستگاه امربه معروف و نهی از منکر، نمایندگی ها و نهادهای فرهنگی در دانشگاه ها، سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبليغات اسلامي، سازمان اوقاف و امور خيريه، سازمان فرهنگي شهرداري ها، انجمن هاي اسلامي، بسیج و سپاه... این کارهای موازی و اعتبارات و هزینه های مضاعف چه نتایجی برای ما داشته است؟ کاش دستگاه ها بتوانند با هم افزائی کاری صحیح انجام دهند.

رسا- شما چه راهکارهایی را پیشنهاد می دهید؟

به نظر من استفاده از راهکارهای ذیل می تواند راهگشا باشد: عمق بخشی به فهم استراتژیک مسئولان در مسائل فرهنگی مبتنی بر آموزه های اسلام ناب محمدی، تدوین برنامه کوتاه مدت برای سرو سامان دادن ولنگاری موجود، پرسش و مطالبه مجدانه و مستمر مردم، نخبگان و رسانه ها از مسئولان و دستگاه های فرهنگی، ریشه یابی چرایی عدم عمل به وظیفه مسئولان تقنینی و اجرایی.

همچنین راهکارهایی مثل: فهرست کردن مصادیق ولنگاری فرهنگی دستگاه های مسئول و تذکر و هشدار به آنان و مطالبه تا اصلاح روندها، الزام متولیان امور سیاسی، اجتماعی و دفاعی و به ویژه امور اقتصادی برای تهیه پیوست فرهنگی جهت برنامه ها و اقداماتشان با عنایت به ماهیت و ذات فرهنگی انقلاب اسلامی.