نشست نقد محتوایی جشنواره فیلم فجر ۱۴۰۰

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، دومین نشست از نشست های بررسی جشنواره فیلم فجر با عنوان نقد محتوایی جشنواره فیلم فجر 1400، عصر دوشنبه با حضور حجج الاسلام مردانی، قربانی، تقوی، سید نژاد و آقایان قادری، صالحی زاده و بنی احمدی و به دبیری حجت الاسلام پیشاهنگ در سالن شهید محمد حسن دهقانی خبرگزاری رسا برگزار شد.

حجت الاسلام پیشاهنگ با اشاره به نقد و بررسی جشنواره فیلم فجر 1400 از منظر دین، اخلاق و معنویت گفت: نگاه ما در خصوص دین در فضای رسانه و سینما به معنی شرعیات یا مسائل سطحی دین نیست و نگاهمان عمیقاً به بار محتوایی دینی است که از فیلم به جامعه منتقل می شود و یا از جامعه به سینما منتقل شده و آن اثر سینمایی تصویرگری از یک معنایی دینی که درجامعه وجود دارد است، که این نگاه اعم از مثبت و منفی است.

دبیر جلسه افزود: ما معتقدیم دین در حوزه خانواده حرف دارد، فیلمی که به خانواده می پردازد باید نسبتش با نظریه دین در حوزه خانواده بحث و بررسی شود.

در ادامه حجت الاسلام قربانی مدیر واحد هنر و تبلیغ نوین حوزه با اشاره به دلایل ورود حوزه به عرصه سینما گفت: سینما اساساً فرهنگ سازی می کند و حوزه هم می خواهد به مسیر فرهنگ سازی ورود پیدا کند، وجه مشترکی به نام فرهنگ سازی پیش رو داریم که هم سینما و هم حوزه دنبال می کنند و لذا حوزه به دنبال زبان مشترکی  در این زمینه است.

وی ادامه داد: تبلیغ دین غایت القصوی فعالیت های حوزه است، اساساً تشکیل حوزه برای تبلیغ دین بوده و این تبلیغ در هر برهه ای به یک شکلی انجام شده است، یکی از مسیرهای تبلیغ نوین کار سینما و تولید فیلم است و حوزه براساس رسالتی که دارد باید به این عرصه ورود کند.

مدیر واحد هنر و تبلیغ نوین حوزه عنوان کرد: وقتی به ادوار گذشته جشنواره فجر نگاه می کنیم، گاهی فرهنگ سازی و گاهی موجی را در جامعه ایجاد کرده است که من معتقدم جشنواره امسال از جنس دوم یعنی ایجاد موج بود.

وی بیان کرد: سینما در کنار خودش فرایند و قوانینی دارد که قطعاً روی سینما تاثیرگذار است، سینما را نباید به تنهایی دید، اقتصاد نقش مهمی در کیفیت و مفاهیم فیلم ها دارد.

در ادامه این نشست آقای صالحی زاده دبیر کمیته نمایش نسبت به رابطه حوزه و سینما اظهار کرد: ما به عنوان یک انسان برای کسب معرفت راه های «شهود، عقل، حس و نقل» را پیش رو داریم، وقتی می گویید چه نسبتی بین دین و رسانه وجود دارد باید ببینیم سینما چه رابطه ای از این چهار مورد پیدا می کند.

وی افزود: حوزه علمیه چه مقدار از پازل و جغرافیای رسانه ای را پر می کند؟ آیا همین که نقد کنیم کفایت می کند؟ آیا نسبت به ظرفیت سنجی کار کرده ایم؟

تحلیلگر سینما تصریح کرد: حوزه علمیه با وجود گذشت 40 سال از انقلاب نسبت به مسائل هنر دیر اقدام و ورود کرده است و تقریباً حدود صد سال از رسانه های دنیا عقب است.

در ادامه حجت الاسلام مردانی مسؤول واحد هنر حوزه با اشاره به گذشت 40 دوره از جشنواره ابراز کرد: واقعاً جای غصه خوردن دارد که حوزه بعد از 40 دوره هنوز باید کارهایی که اتفاق افتاده را نقد کند و آن هم برای خودش و بین خودمان نقد کنیم، انتظار می رود خود حوزویان به گونه ای ورود کنند که امروز دیگر به دنبال نقد فیلم ها نباشیم بلکه خود حوزه در سینما را نقد کنیم.

کارشناس دینی عنوان کرد: در جشنواره ای که به اسم فجر و به نام انقلاب تشکیل شده و با هزینه های انقلاب تامین می شود، حوزه هیچ کاره است و تنها آن را به نقد گذاشته ایم.

در ادامه این نشست حجت الاسلام سید نژاد نگاه حوزه در فیلم های جشنواره را نقد افراطی دانست و خاطرنشان کرد: حضرت آیت الله جوادی آملی در نقلی به این مضمون می فرماید که اگر قرار بود پیامبری در این عصر مبعوث بشود، معجزه اش سینما بود، چون حوزه به این پیامبر ایمان نیاورده است، آن را پیامبر دروغین می دانست، منتهی در این سال اخیر پس از ورودش سرعت نسبتاً خوبی هم دارد.

وی افزود: تعداد طلبه هایی که در وادی هنر وارد شده اند، کارنامه نسبتاً قابل قبولی است و نباید به آن افراطی نگاه کنیم، باید به سمت سینمای معناگرا برویم، آیا سینماگران ما به این سمت رفته اند؟

این نویسنده ادامه داد: در کشور ما این همه روایت و اتفاقات تاریخی وجود دارد، آیا سینماگران ما این وقایع را به تصویر کشیده اند؟ انتقادات افراطی به ضرر حوزه است، اما از طرفی این نقد را هم نسبت به خودمان قبول دارم که چرا حوزه علمیه           سازمان هنری ندارد.

حجت الاسلام سیدنژاد اظهار داشت: اینکه سینما داران به سمت سینمای معناگرا نمی آیند، ضعف آن ها است نه ضعف حوزه و جامعه دینداری.

وی در پایان سخنان خود با اشاره نقد برخی از فیلم های جشنواره گفت: سینمای جنگ دو ویژگی سینمای عشق و اکشن دارد که در حوزه اکشن موفق نبوده اما در حوزه فانتزی و عشق موفق بوده است، فیلم موقعیت مهدی این را درک کرده بود اما قدری در فانتزی بودنش افراط کرده بود.

در ادامه این نشست حجت الاسلام تقوی عضو کمیته نمایش جشنواره با اشاره به اینکه عقلانیت ما در حوزه همچنان یک عقلانیت مفهومی و انتزاعی است، اظهار داشت: چه آنگاه که از حوزه صحبت می کنیم و چه آنگاه که از سینما سخن می گوییم، عقلانیت ما مفهومی و انتزاعی است.

وی افزود: در تعریف سینما می گوییم ابزاری است که در تبلیغ نوین می توانیم استفاده کنیم، این نگاه انتزاعی و مفهومی به تصمیمات انتزاعی هم ختم می شود، یعنی حوزه که رسالتش تبلیغ دین است، سیما هم که ابزار است، حالا چگونه می توانیم به هم ربط بدهیم پس بیاییم سطح سه هنر راه بیندازیم در حالی که اگر در فهم مسائل مقداری تاریخی و فرهنگی مطالعه کنیم نه حوزه را دچار مخاطره می‌کنیم و نه انتظار بیش از حد ایجاد می کنیم.

کارشناس دینی با اشاره به نسبت روحانیت و سینما تصریح کرد: نه سینما ابزار تبلیغ است و نه روحانیت مبلغ دین، روحانیت مشخصاً نماینده حاکمیت است لذا وقتی جشنواره فجر تمام می شود باید ببینیم حوزه چه استقبالی از سینماگران به عمل می آورد.

حجت الاسلام تقوی ضمن پرداختن به هنجارشکنی در جشنواره فجر گفت: ائمه، جمعه، خطباء و منبری بخاطر یک مسأله جزئی به خودشان حق می دهند، ورود کنند و تمام مناسبات حاکمیت و سینما را دچار مخاطره کنند، وقتی حوزه تنها واکنشش نسبت به جشنواره فجر این است چرا فلان خانم چنین حرف اشتباهی زده است، به معنای مناسبات حوزه و سینما نیست بلکه به معنای مناسبت حاکمیت و سینما است.

آقای قادری عضو کمیته نمایش جشنواره در ادامه با اشاره به قدرت روحانیت در حکومت اسلامی ایران ابراز کرد: بواسطه این امتیاز همیشه در مقام پاسخگویی خواهیم بود، در این 44 سال حوزه به قدر وسع خود برای هنر و رسانه تلاش هایش را کرده است.

منتقد فیلم های جشنواره فجر 1400 بیان کرد: وقتی به کارنامه حوزه در این 40 سال نگاه می اندازیم، حوزه کاری که فکر می‌کرده لازم بوده را انجام داده است و با یک نگاه منصفانه در حد عده و عده وظیفه خود را انجام داده است اما نیاز است پژوهشگران منصفی خروجی های حوزه را ارزیابی کنند.

وی برخی از نویسندگان و کارگردانان را تربیت شده حوزه برشمرد و گفت: نهادهای حوزوی باید گروهایی را تربیت کنند تا عملکردهای حوزه علمیه در حوزه رسانه و تربیت نیرو ارزیابی شود، ما بخشی از پازل حاکمیت هستیم و متاسفانه خرابکاری های دیگران به پای حوزه نوشته می شود، پس نمی توانیم خودمان را از سینما جدا کنیم، لذا حوزه باید نیروهای فاضلی را در این حوزه رسانه و سینما تربیت کند.

قادری عنوان کرد: حوزه باید راه دانشگاه امام صادق (ع) را در مسائل نظری هنر و رسانه دنبال کند، یعنی حوزویان فاضلی که تمام فکر و دغدغه شان رسانه و سینما است را تربیت کند تا در آینده جهت گیری ها را تغییر دهند.

پژوهشگر عرصه سینما اظهار داشت: متاسفانه جشنواره فجر ثبات مدیریتی ندارد، البته برخی از تغییرات به دلیل تغییر دولت ها است اما می توان حداقل میران را 4 سال نگه داشت و به تمام افتخارات و ضعف ها پاسخگو باشد.

وی خاطرنشان کرد: جشنواره فجر ما متاثر از جهان و چیزی شبیه زیست سینمایی جهانی است، سینمای ما شانه های لاغرتری دارد که بخواهد در سپهر سینمایی فرهنگی ما داشته باشد.

قادری سینما را جورکش تلویزیون دانست و اظهار داشت: تلویزیون ما محافظه کار است و لذا در این جشنواره شاهد بودیم برخی از فیلم های در قامت تلویزیون در جشنواره فجر به نمایش در آمد.

در ادامه بنی احمدی با اشاره به نقد فیلم ماهان بیان کرد: سینما یک صنعت موجود است و اگر سینماگر حوزوی از طریق مجراهای صنعت سینما وارد سینما نشود با شکست مفتضحانه ای روبه رو خواهد شد.

تحلیلگر سینما افزود: سینما چیزی نیست که در آن دست ببریم و بگویم ما هم در کنارش یک جشنواره درست کنیم، فیلم ضد محصول یک طلبه بود اما در نهایت ضعف بود، باید طلاب از دستیاری کارگردانان شروع کنند به تعبیری دیگر همراه با زیست معنوی طلبگی زیست سینمایی داشته باشد تا تبدیل به یک سینماگر ماندگار شود.

وی افزود: ضعف عمده این جشنواره در فیلمنامه هایش است، جشنواره امسال از نظر کیفی بسیار ضعیف بود.