حجتالاسلام مطهری:
سیره پیامبر الگویی است که نشان میدهد رعایت حقوق بشردوستانه و اخلاقی در جنگها عملی و قابل اجرا است
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأکید کرد: پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله در جنگها همواره عدالت، کرامت و امنیت غیرنظامیان، از جمله زنان، کودکان و حتی دشمنان را رعایت میکردند.
به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، حجتالاسلام حمیدرضا مطهری عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در دویستوشصتمین نشست از سلسله نشستهای مــــرکـــز مـــطالعات و پــاســخگــویی بـه شبــــهــات (حوزههای علمیه) با موضوع: ناگفتههای حقوق بشر در غزوات رسول رحمت، با اشاره به محوریت حضرت محمد مصطفی صلیاللهعلیهوآلهوسلم در زندگی بشر، بر اهمیت درسآموزی از سیره پیامبر در موضوع حقوق بشردوستانه در جنگها تأکید کرد.
وی یادآور شد: در دوران پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله، جنگهای مختلفی بر ایشان تحمیل شد، اما همواره توجه ویژهای به غیرنظامیان و رعایت حقوق آنان وجود داشت. غیرنظامیان شامل زن، کودک، سالمند و افراد ناتوان میشدند که هیچ دخالتی در جنگ نداشتند، اما باید از آسیب محفوظ میماندند.
حجتالاسلام مطهری با بیان اینکه حقوق بشردوستانه امروزه در قوانین بینالمللی مورد توجه قرار گرفته و تفاوت اساسی با حقوق بشر دارد، افزود: حقوق بشر ناظر بر جامعه بهطور کلی است، اما حقوق بشردوستانه مخصوص حفاظت از غیرنظامیان در جنگهاست. متأسفانه امروز این قوانین در بسیاری از موارد رعایت نمیشود و به ابزاری برای نمایش صلحطلبی بدل شده است؛ نمونههای آن را میتوان در غزه، سودان و دیگر مناطق جنگزده جهان مشاهده کرد.
وی ادامه داد: حتی در جنگ هشت ساله علیه جمهوری اسلامی ایران و در جنگ دوازدهروزه اخیر، شاهد قربانی شدن غیرنظامیان، زنان، کودکان و سالمندان بودیم. در مقابل، پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بیش از هزار و چهارصد سال پیش، این اصول را به صورت عملی اجرا میکردند.
حجتالاسلام مطهری با اشاره به اصول اخلاقی و حقوقی رعایتشده در جنگها بر اساس سیره پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله تأکید کرد: پیامبر همواره به اصول جوانمردانه در جنگ پایبند بودند و هیچگاه با نیرنگ یا غافلگیری اقدام نمیکردند.
وی همچنین به رعایت حقوق زنان و کودکان اشاره کرد و افزود: غیرنظامیان، بهویژه زنان و کودکان، همواره از آسیب جنگ محفوظ بوده و هرگز مورد حمله مستقیم قرار نمیگرفتند. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله همچنین همواره از آغازگر بودن جنگ پرهیز میکردند و تلاش میکردند تا جنگها هرچه سریعتر خاتمه یابند و خونریزی به حداقل برسد. امیرالمؤمنین علیهالسلام نیز در جنگهای خود همواره بر پیروی از این سیره تأکید داشتند.
حجتالاسلام مطهری با ذکر نمونه فتح خیبر گفت: در این نبرد، آخرین فرد اعزامشده، امیرالمؤمنین علیهالسلام بود و پیش از ورود به جنگ از پیامبر اجازه گرفتند تا ابتدا دشمن را دعوت کنند و تنها در صورت نپذیرفتن دشمن، جنگ آغاز شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: پیامبر در همه جنگها اخلاق و کرامت انسانی را اصل میدانستند و حتی با دشمنان نیز با رعایت شأن انسانی برخورد میکردند. همچنین هیچگاه منابع عمومی، اموال غیرنظامیان یا محیط زیست به قصد نابودی مورد هدف قرار نمیگرفت.
حجتالاسلام مطهری تأکید کرد: رعایت این اصول در سیره پیامبر نشان میدهد که حفاظت از جان و مال غیرنظامیان و پایبندی به اخلاق حتی در شرایط جنگی، از آموزههای عملی اسلام است و میتواند الگویی برای جهان امروز باشد.
وی یادآور شد: پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بیش از هزار و چهارصد سال پیش چنین اصولی را بهصورت عملی رعایت میکردند. برای مثال، در یکی از قزوهها پس از فتح مکه و در مواجهه با قبیله بنیهازان، سپاهیان مسلمان در ابتدا غافلگیر شدند و بسیاری فرار کردند، اما پیامبر و امیرالمؤمنین و تعدادی اندک توانستند ورق جنگ را برگردانند.
حجتالاسلام مطهری افزود: در این نبرد، زنان و کودکان دشمن نیز اسیر شدند، اما پیامبر با تدبیری ویژه سهم خود و بنیعبدالمطلب را بخشید و به زنان و کودکان اجازه دادند آزاد شوند. این اقدام الگویی عملی از رعایت حقوق زنان و کودکان در سیره پیامبر است، در حالی که چنین اصولی در بسیاری از جنگهای امروزی رعایت نمیشود.
وی همچنین به توجه ویژه پیامبر به سالمندان و افراد ناتوان اشاره کرد و گفت: پیران و سالخوردگان که توان مشارکت در جنگ را نداشتند، هرگز مورد اذیت و آزار قرار نمیگرفتند و حتی سپاهیان موظف بودند در برخورد با آنان حیا و احترام رعایت کنند.
حجتالاسلام مطهری افزود: یکی دیگر از اصول مهم در سیره پیامبر، نهی از نسلکشی و جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان بیگناه بود و پیامبر همواره تلاش میکردند که خون هیچ فرد بیگناهی ریخته نشود.
وی با اشاره به وضعیت غیرنظامیان در جنگهای امروز، تأکید کرد: علیرغم وجود اصول مسلم حقوق بشردوستانه، در بسیاری از جنگهای مدرن این اصول رعایت نمیشود.
حجتالاسلام مطهری نمونههای بارز آن را در کشتارهای غزه، یمن، سودان، سوریه، عراق و افغانستان و حتی جنگ دوازدهروزه اخیر ذکر کرد، جایی که کودکان و دیگر غیرنظامیان در میان شهدای این نبرد حضور داشتند، در حالی که قوانین بینالمللی صراحتاً حفاظت از آنان را تضمین میکنند.
وی افزود: بازگشت به گذشته نیز نشان میدهد که در بسیاری از جنگهای مدرن، تلاش عمدی برای نابودی یک گروه انجام شده است؛ نمونه آن نسلکشی مسلمانان در بوسنی و وضعیت کنونی فلسطین است. در مقابل، پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بیش از هزار و چهارصد سال پیش، رعایت کامل حقوق غیرنظامیان را در جنگها عملی میکردند.
حجتالاسلام مطهری همچنین مورد پنجم از اصول مهم سیره پیامبر را منع بهکارگیری سلاحهای کشتار جمعی و مخرب برشمرد و توضیح داد: در آن زمان، این سلاحها شامل مسموم کردن منابع آب و بهکارگیری سیاست زمین سوخته بود که موجب نابودی مزارع، درختان و منابع حیاتی مردم میشد. پیامبر صلیاللهعلیهوآله به صراحت از این اقدامات نهی کرده و دستور دادند حتی در جنگ از قطع درختان میوه و آسیب به محیط زیست پرهیز شود.
وی در پایان تأکید کرد: رحمت و رافت پیامبر تنها محدود به پیروان و مسلمانان نبود، بلکه حتی دشمنان نیز شامل این رفتار اخلاقی میشدند. سیره پیامبر الگویی بینظیر برای جهان امروز است و نشان میدهد رعایت حقوق بشردوستانه و اخلاقی در جنگها عملی و قابل اجرا است.
حجتالاسلام مطهری افزود: جهان امروز باید از سیره پیامبر بیاموزد و نه تنها به شعار حقوق بشر بسنده نکند، بلکه در عمل نیز از این اصول تبعیت نماید.
ارسال نظرات