چاووش خوانی محرم و آیین طوق شیخ رضا کاشان در فهرست آثار ملی به ثبت رسید

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در کاشان، مهران سرمدیان بعد از ظهر امروز در نشست با خبرنگاران، گفت: مطالعه، مستندنگاری، تدوین و جمع بندی پرونده‌های ثبتی دو اثر چاووش خوانی ماه محرم و آیین طوق شیخ رضا کاشان توسط واحد مردم شناسی این اداره تهیه و تدوین و پس از ارائه در شورای ثبت استان و کشور به ثبت رسید.

وی افزود: کاشان باتوجه به سابقه تاریخی و فرهنگی آن، سرشار از عناصر میراث فرهنگی ناملموس است که ثبت هر کدام از آن‌ها مستلزم پژوهش، مطالعه میدانی و مستندنگاری است.

سرمدیان یادآور شد: آداب ختم سوره انعام کامو، آداب خواستگاری و عروسی برزک، مهارت پخت خورشت چغاله بادام، مهارت پخت سوهان میرزا حسینی، مهارت پخت باقلوای کاشان و مهارت سفره بافی کامو از جمله عناصر فرهنگی ناملموس هستند که مطالعه و مستند نگاری آن‌ها در دست اقدام و تدوین نهایی است.

به گفته وی تاکنون ۴۰ اثر میراث فرهنگی ناملموس در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

همچنین عباس ترابزاده مسئول ثبت پرونده‌های میراث معنوی اداره میراث فرهنگی گردشگری وصنایع دستی کاشان گفت:نخستین دسته عزاداری که برای سوگواری به بازار شهر می‌رود، دسته «چاووش عزا» است که در آخرین روز ماه ذی الحجه یعنی یک روز قبل از شروع ماه محرم در بازار شهر مردم را از رسیدن ماه محرم مطلع و نیز کسبه‌ها و بازار را برای استقبال از هیئات و دسته جات عزادار آماده می‌کند.

وی ادامه داد: این دسته متعلق به محله‌ی پشت مشهد است که نزدیک به یک قرن پیش به همت شخصی به نام مرحوم عزیزالله فراهی و جمعی از مداحان و مرثیه سرایان کاشان تأسیس شده است.

به گفته وی، اکثر اعضاء این هیئت نوحه خوان و مداح اهل بیت(ع) هستند که هر کدام در بین راه اشعاری را در رثای امام حسین(ع) و واقعه عاشورا می‌خوانند.

ترابزاده یادآور شد: چاووش عزا که پیراهن قبا و عبا و کلاه مشکی به تن می‌کند و بیرق سیاهی به دوش می‌گیرد در پیشاپیش هیئت این اشعار را می‌خواند؛

چاووش حزن غم ز بیابان کربـلا/ شد قاصـد عزای شهیـدان کربلا
گویند مه عزای شه کربلا رسید/ این ماه باصفا شده بستان کربلا
این ماه منع آب روان گشته شیعیان/ از ظلم اهل کـوفه به مهمان کربلا

کارشناس مردم شناسی اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کاشان در مورد آیین طوق شیخ رضا کاشان نیز گفت: کاشان دارای نماد و نشانه‌های عزاداری متعدد است، برخی از دسته‌های عزادار نماد و نشانه خاص خود را دارند که اغلب با نام همان نشانه شناخته می‌شوند مانند هیئت طوق شیخ رضا که تولیت و نگهداری آن به عهده‌ خود و طایفه شان است.

وی ادامه داد: در باور و عقاید مردم کاشان طوق به روایتی به کمر خمیده حضرت زینب اشاره دارد و به روایتی دیگر به علم خمیده و افتاده حضرت عباس(ع) منسوب است، طوق شیخ رضا متعلق به هیئتی به همین نام در محله‌ی سر سنگ از قداست و احترام ویژه‌ای برخوردار است.

ترابزاده گفت: گفته می‌شود شیخ رضا یکی از اهالی شهرستان جاسب و از خادمان بارگاه امام هشتم (ع) بوده که طوق را به عنوان هدیه به کاشان آورده است و امروزه نیز سید مصطفی شیخ رضا چهارمین نسل شیخ رضا مسئولیت نگهداری و تولیت این طوق را به عهده دارد که در اصطلاح به او «بابای طوق» می‌گویند.

به گفته وی بابای طوق وظیفه نگهداری و غبارروبی و آذین بندی حمل به بازار و مراسم دوره را به عهده دارد.

لازم به ذکر است، مطابق سنت دیرینه این طوق در روز هشتم، نهم و دهم محرم به بازار و تکایای محله‌های همجوار برده می‌شود که بردن طوق در روز هشتم به بازار به احترام امام هشتم(ع) و روز نهم و دهم به حرمت تاسوعا و عاشورا نسبت می‌دهند./۱۳۰۷/پ210/