جوکر؛ مسابقه‌ای بی محتوا و به دور از اخلاق

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، جوکر را می‌توان مسابقه‌ای بی محتوا و بدور از اخلاق دانست، مسابقه‌ای که نتوانسته علاقه مندانش را هم نگه دارد.

از قدیم الایام مسابقات تلویزیونی در همه جای جهان وجود داشته است. این مسابقات در دهه 30 میلادی وجود داشته و تا امروز همچنان ادامه دارد.

باید گفت آنچکه این مسابقات را زنده نگه می دارد این است که مردم نگاهشان به اینگونه مسابقات نگاهی است برای رسیدن به ثروت ثروتی که نمی شود آن را براحتی بدست آورد ولی با برنده شدن در این مسابقات می توان راهی سخت را یک شبه رفت.

البته که این ژانر تلویزیونی محبوبیت خود را مدیون بینندگانی است كه هر روزه موج تلویزیون خود را روی این برنامه ها تنظیم می‌كنند.

این مسابقه‌ها، جزو برنامه‌های سرگرم‌كننده تلویزیونی محسوب می‌شوند كه در آن مردم عادی، شخصیت‌های تلویزیونی و حتی افراد مشهور در قالب گروهی یا انفرادی به رقابت می‌پردازند تا بهترین امتیاز را كسب كنند.

قدمت این مسابقه‌ها به زمان برنامه‌های مشابه رادیویی برمی‌گردد. اولین مسابقه تلویزیونی سال 1938 با نام «هجی كلمات» (spelling bee) روی آنتن رفت.  

مسابقه بعدی كه با هدف تبلیغاتی روی آنتن‌ رفت «حقیقت یا پیامد» (Truth or Consequence) در سال 1941 بود كه اولین اپیزود آن به طور آزمایشی پخش شد.

جوایز این مسابقه‌ها اغلب پول نقد، سفر به اقصی نقاط دنیا و اهدای كالاها و خدماتی است كه اسپانسر‌های برنامه به برندگان اعطا می‌كنند كه البته در مقابل این بذل و بخشش، هدف تبلیغاتی آن كالا یا خدمات تامین می‌شود.

با نفوذ تلویزیون دربین مردم در دهه 50 میلادی، مسابقه‌های تلویزیونی نیز بسرعت جایگاه محكمی میان اقشار مختلف مردم پیدا كرد.

البته در ذکر این تاریخچه باید گفت که این نوع مسابقه‌ها طول عمر كوتاهی داشتند. علت موفق نبودن آنها، بویژه سال 1959 تقلب اسپانسر‌های مسابقه برای جذب مخاطبان بیشتر بود كه لطمه زیادی به شهرت این برنامه سرگرم‌كننده تلویزیونی وارد آورد.

این رسوایی در شیوه اجرای برنامه باعث كمرنگ شدن محبوبیت مسابقه‌ها شد و در رتبه‌بندی برنامه‌های تلویزیونی به پایین‌ترین جایگاه سقوط كرد.

این مساله موجب شد بسیاری از این برنامه‌ها در ساعات پربیننده تلویزیونی كنسل شوند و در نهایت، در دهه 50 میلادی بیشتر مسابقه‌ها تعطیل شد.

در دهه 70 میلادی، دو مجموعه قوانین درباره مسابقه‌های تلویزیونی تصویب شد كه بر صنعت تلویزیون و حرفه تولید‌كنندگان برنامه‌های تلویزیونی تاثیری بزرگ گذاشت. 

این قوانین، مالكیت شبكه نسبت به برنامه‌های تلویزیونی را ـ كه خارج از حیطه كاری‌شان بود ـ محدود می‌كرد و در برابر آن، دست تولید‌كنندگان مستقل را نسبت به برنامه‌های خود بازتر. در نتیجه این تحولات، چند مسابقه تلویزیونی جدید در دهه 70 میلادی روی آنتن‌ها رفت.

هم‌اكنون كه در قرن بیست و یكم هستیم، مسابقه‌های تلویزیونی با اعطای جوایزی بالاتر و هیجانی بیشتر، همچنان به راه خود ادامه می‌دهند. امروزه چنین مسابقه‌هایی جزء لاینفك فرهنگ عامه شده است.

ایران ما هم از این قاعده جدا نمانده و از گذشته دور مسابقات تلویزیونی آن هم در زمانی که تلویزیون بیش از دو شبکه نداشت انجام می شد و مخاطبان خاص خودش را هم پیدا کرده بود، که از موارد موفق آن می توان از مسابقه هفته نام برد که توسط ایرج نوذری اجرا می شد و علاقه مندان و دوست داران خودش را داشت و یکی از خاطرات به یاد ماندنی دهه شصتی ها را رقم زده بود.

حالا با گسترش فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مسابقات فراوانی شکل گرفته و سعی دارد مخاطبان خودش را به این مسابقات متوجه کند، در این بین مسابقه ای با نام جوکر توجه ها را به خود جلب کرده است.

مسابقه ای که اسم مسابقه را دارد ولی ادعا می شود که برای گسترش طنز و خنده پایه ریزی شده و سعی دارد اوقاتی مفرح را برای خانواده ها رقم بزند.

این جلب نگاه ها به خاطر عوامل مختلفی بود که در این مسابقه وجود داشت، عواملی از قبیل طنز، برنامه ساز قوی و کار بلدی به نام‌ احسان علیخانی، وجود چهره ها یا همان سلبریتی ها و نوآوری که در آن دیده می شد.

جوکر که سازنده آن ادعا دارد که این برنامه یک برنامه کاملا تقلیدی است اما با رنگ و لعاب ایرانی توانسته است نگاه ها را به خود جلب کند و در پلتفورمی غیر از تلویزیون بییندگان زیادی را به خود جلب کرده است.

این برنامه را می توان یک برنامه تقلیدی محض دانست و آن رنگ و لعابی که سازنده آن ادعا می کند ایرانی است در آن دیده نمی شود این را می توان از جای جای این برنامه متوجه شد از دکور و شکل ظاهری تا حرف ها و محتواهایی که در آن ادعای ایرانی بودن می شود.

این برنامه هر چند سعی دارد که به مخاطبان خود خنده و شاد بودن را القاء کند، اما در درون مایه خود کاملا نشان می دهد که افراد شرکت کننده در آن برای خندان دیگران چه حرکات زشت و سخیفی از خود نشان می دهند حرکاتی که علاوه بر خارج از عرف ایرانی و اسلامی بودن حتی خارج از عرف انسانی است.

این درون مایه بی محتوا در این برنامه نشان می دهد که افراد برای بدست آوردن پول حاضرند چه کارهایی انجام دهند.

سلبریتی هایی هم که در این مسابقه دعوت می شوند، حتی در برخی قسمت های آن به همدیگر توهین کرده و به قول معروف از خجالت هم در می آیند.

از دیگر چیزهایی که می توان به آن اشاره کرد لودگی های سخیفی است که در آن انجام می شود و مهمان ها برای خندان و حذف رقیب به آن دست می زنند، که این قضیه آن قدر ادامه پیدا می کند که حالتی زننده به خود می گیرد و بیننده را پس می زند.

رقص و آوازهای خارج از عرف و کلمات که با بوق همراه می شوند تنها گوشه ای از این مسابقه است که رفته رفته بیننده ای را که حتی به خود جذب کرده را دور می کند.

این نوع رفتارها اگر چه که در غرب چیزی متداول است، اما در جمهوری اسلامی ایران که آداب و رفتار اجتماعی اسلامی و ایرانی رعایت می شود چیزی زشت شمرده شده و حتی مشمئز کننده است.

به نظر می رسد از جمله فضاهایی که می توان آلوده بودن را در آن دید همینگونه برنامه ها است، که باید گفت هیچ نظارتی بر آن دیده نمی شود.

باید گفت حتی اگر افراد تولید کننده آن می خواستند کپی کاری از این مسابقه کاملا خارجی انجام دهند می توانستند با رعایت ادب و اخلاق و استفاده از مسابقات بومی و محلی ایرانی که در بین مردم هم رواج دارد در آن وارد کرده و به نوعی آن را ایرانی کنند.

استفاده از زبان و لهجه های شیرین، استفاده از ادبیات طنز فاخری که در جای جای ایران وجود دارد، استفاده از قالب های نو و بدیع، همه و همه می توانست برنامه ای با الگوی ایرانی اسلامی که طنزی فاخر در خود دارد را فراهم آورد.

امید آنکه برنامه سازان با نگاهی همراه با نوآوری به ساخت برنامه هایی دست زنند که نه تنها تقلیدی باشد بلکه نوآوری و شکل ایرانی و اسلامی در آن حفظ شود، که این نوع برنامه ها علاوه بر بومی و ایرانی و اسلامی بودن، می تواند توجه مخاطبان فراوانی را به خود جلب کند.