امام جمعه باید با همه مردم پدرانه رفتار کند

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، رهبر انقلاب اسلامی، در دیدار اخیر با جمعی از ائمه جمعه سراسر کشور، به تشریح بعضی از ملاحظاتی که باید از جایگاه امام جمعه و تریبون نماز جمعه مد‌نظر قرار گیرد پرداختند و فرمودند: «نماز جمعه به خاطر خصوصیّاتی که دارد، یک فریضه‌ی صد درصد استثنائی است؛ ما شبیه نماز جمعه هیچ چیز نداریم.» ۱۴۰۱/۰۵/۰۵

رسانه KHAMENEI.IR بر همین اساس، گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام‌ والمسلمین الله‌نور کریمی‌تبار، امام‌جمعه ایلام داشته است.

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار اخیر با ائمه جمعه، نماز جمعه را یک فریضه صد درصد استثنائی خواندند. نمازجمعه چه خصوصیاتی دارد که نسبت‌به سایر فرائض دینی باید آن‌را ممتاز و استثنائی دانست؟

نماز جمعه جزو شعائر است. شعائر یعنی هر چیزی که حیات اجتماع دین را حفظ و احیا می‌کند. ما مأمور هستیم اولاً در حوزه‌ی زندگی شخصی عبادت داشته باشیم اما دین فقط در آنجا تمام نمی‌ شود. دین باید حیات اجتماعی داشته باشد. هر چیزی که نشانه کارکرد اجتماعی دین باشد جزو شعائر است. در قرآن کریم نسبت به شعائر تأکیدات ویژه‌ای وجود دارد. «ذَٰلِکَ وَمَنْ یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ» و لذا دین ما برای اجتماعات ثوابی را درنظر گرفته که برای عبادات فردی وجود ندارد. ثواب عبادات جمعی مثل ثواب نماز جمعه، نماز عید فطر، نماز عید قربان و همچنین حج است. این موارد هریک نشان‌های کارکرد اجتماعی دین هستند. خواهری که حجابش را رعایت می‌کند این کار او جزو شعائر است.

برای حجاب در برخی کشورهای اروپایی جریمه وضع می‌کنند،‌ چرا؟ درحالی‌که اگر یک خانم بالاتر از حجاب را داشته باشد اما نه به‌عنوان دین با آن کاری ندارند. چون این نشان از حیات اجتماعی دین دارد. در بعضی از کشورهای اروپایی برای گلدسته رفراندوم گذاشتند و تحریم کردند. کلیسا هم منبر دارد ولی گلدسته فقط مخصوص اسلام است؛ بنابراین گلدسته هرجا باشد نشان می‌دهد که آنجا اسلام حضور دارد و کارکرد اجتماعی دین را نشان می‌دهد. به‌همین‌دلیل آنها نسبت‌به مناره و گلدسته حساس‌اند.

نماز جمعه هم جزو همین شعائر است. نماز جمعه حیات اجتماعی دین را می‌رساند. جمعیت زیادی از مردم آنجا حاضر می‌شوند، مطالب بصیرتی را می‌شنوند، آگاه می ‌شوند، با مصالح امت و ترفندهای دشمن آشنا می ‌شوند. خطیب باید خبر آفاق را به مردم برساند. از این جهت این کار برکاتی دارد که هیچ فریضه دیگری ندارد. درحالی‌که عید فطر یکبار در سال است ولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود که من حاضرم چندین‌بار عیدفطر را از دست بدهم ولی عید جمعه را از دست ندهم. این یکی از وجوه استثنایی بودن نماز جمعه است که رهبر انقلاب اسلامی هم به این ویژگی اشاره داشتند. دلیلش همین روایت است. آن‌قدر استثناست که امیرالمؤمنین علیه‌السلام می ‌گوید حاضرم آن اعیاد را از دست بدهم ولی نمازجمعه را از دست ندهم.

به‌همین‌دلیل اگر ما نماز جمعه را تقویت کنیم، شعائر دین و حیات اجتماعی آن را حفظ کرده‌ایم و این امر برای صاحب شریعت بسیار بسیار مهم است. می ‌بینید که حزب و احزاب چقدر پول خرج می‌کنند، برای اینکه چند نفر جمعیت را جمع کنند شیرینی و میوه می‌گذارند اما آن جمعیتی را که برای نماز جمعه جمع می‌شوند را نمی‌توانند جمع کنند. خدای متعال نماز جمعه را وضع کرده تا وسیله‌ای برای نقش برآب کردن ترفندها و حیله‌های دشمنان باشد. از این جهت هم نماز جمعه استثنایی است.

نماز جمعه یکی از مهم‌ترین حلقه‌های زنجیره‌ی قدرت نرم محسوب می شود و به تعبیر رهبر انقلاب اسلامی کوتاهی‌هایی در رابطه با قرار گرفتن نماز جمعه در جایگاه واقعی آن وجود داشته است برای جبران فاصله جایگاه فعلی نماز جمعه با وضعیت مطلوب آن چه کارهایی باید انجام داد؟

علی ‌رغم تلاش‌ هایی که انجام شده تا آن شرایط مد نظر هنوز فاصله هست. رهبر انقلاب اسلامی در دیدار اخیر برخی از شاخص‌های لازم برای نماز جمعه‌ و امامت جمعه را بیان کردند. مواردی از قبیل سلوک اجتماعی، معنویت، تقوا و عامل به تقوا بودن امام‌جمعه و ارتباط‌گیری با جوانان و مجموعه‌های خودجوش، گمنام، کم‌ هزینه و بی‌ادعائی که کار فرهنگی می کنند. ایشان در دیدارهای دیگر هم بر این موارد تأکید داشته‌ اند که اگر کسی اینها را جمع ‌آوری، باب‌ بندی تقریبی و دسته‌ بندی کند مطلب مدون بسیار خوبی پدید می‌آید. برای مثال یکی از مطالبی که همواره مورد تأکید از سوی ایشان بوده مطالعه برای خطبه ‌ها است. خطبه باید پرمغز باشد. می‌ دانید که اکنون اطلاعات مردم بسیار زیاد است. وقتی مردم می‌ آیند می‌ نشینند پای خطبه باید با دست پر بلند شوند و اعتقادشان این باشد که من اگر یک جمعه به نماز جمعه نروم، ضرر می‌ کنم؛ یعنی امام‌جمعه آن‌قدر مطالب نفیس، پرفایده و مفید می‌گوید که فرد احساس می‌کند که نه خودم و نه بچه‌هایم نباید محروم شویم. باید افراد را برای چالش‌های فرهنگی-تربیتی‌ای که با آن مواجه می‌شوند تربیت کنیم. نماز جمعه باید پناهگاهی باشد که بچه‌ها بیایند و رشد عقلانی-معنوی پیدا کنند. یکی از بهترین محل‌های تربیتی و علمی نماز جمعه است. رهبر انقلاب اسلامی بر غنای محتوای خطبه تأکید دارند؛ یعنی خطبه اگر پربار نباشد، اصلاً رکن اصلی نماز جمعه به هم ریخته است. یک ملاحظه‌ای دیگر طولانی نشدن خطبه‌ها است. خطیب جمعه می‌تواند بخشی از مطالبش را در خطبه‌های هفته‌ی آینده بیان کند.

وجه دیگر دیدار اخیر توصیه‌هایی بود که رهبر انقلاب درباره منش و سیره شخصی و فردی ائمه‌جمعه مطرح کردند.

بله! درباره‌ اوصاف امام جمعه فرمودند رفتار پدرانه با همه دارد. معنی‌اش چیست یعنی درد امت را باید درد خودش بداند. هیچ‌وقت تماشاگر نیست؛ امام‌جمعه نباید تماشاگر باشد. وقتی که امام‌جمعه پدر شد معنی‌اش این است که این جناح و آن جناح اصلاً برایش معنا ندارد. یک پدر باید از همه‌ی فرزندان خود حمایت کند. امام‌جمعه نباید به جناحی متمایل شود. جناح‌ ها می‌روند، اما امام‌جمعه می‌ماند.

دوم این است که نباید از امت فاصله بگیرد. اگر امام‌جمعه از امت فاصله گرفت دیگر بیگانه است. نباید انتظار داشته باشد که مردم بیایند از او معنویت بگیرند. امام‌جمعه باید حلقه‌ی واسط بین ملت و دولت باشد. درد مردم را به دولت برساند. خوف از خدا تمام وجودش را بگیرد. هم خوف از خداوند، هم خوف از ابدیت. تخصص فرهنگی داشته باشد.

خطیب جمعه در تبیین مبانی انقلابی و پاسخگویی به شبهات نسل جوان چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟

همان ‌طور که گفتم امام ‌جمعه باید تخصص فرهنگی داشته باشد. اگر امام‌ جمعه نسبت به مسائل اشراف خوبی داشته باشد، خطیب توانمندی باشد، صنایع ادبی را بشناسد، واقعاً‌ مثل یک خطیب زبردست بداند چطور به بحث وارد و چطور از آن خارج شود، بر روحیات و ذهنیات مردم، تلقیات مخاطب و بر اتفاقات محیط و شهر خودش اشراف داشته باشد. این امام‌ جمعه از یک طرف هم کارش بسیار راحت است. ما در هیچ بحثی در انفعال قرار نداریم ولی تبیین، تبیین هنرمندانه، حکیمانه و تبلیغ دین کار همه است. تبلیغ کار همه است. کار ما تبیین حکیمانه است. اگر دین را حکیمانه تبیین کنیم، صددرصد نتیجه خواهیم گرفت.