«الشخص الاعتباری»؛ از توجه به مسائل روزآمد تا بررسی ابواب جدید فقه معاملات

 دفتر فقه معاصر حوزه در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری و مراجع تقلید بر تحول اجتهادی حوزه‌های علمیه مبتنی بر فقه جواهری و در راستای اجرای بند اول، دوم، سوم و هشتم اهداف کلان «سند چشم انداز حوزه‌های علمیه» و راهبردهای کلان آن، اردیبهشت ماه سال ۹۵ با اشراف علمی آیت الله شب زنده دار به عنوان یکی از مراکز زیر نظر مدیر حوزه‌های علمیه آغاز به کار کرد.

این مجموعه شامل شورای علمی عالی متشکل از اساتید شناخته شده دروس خارج: آیات و حجج اسلام والمسلمین محمد مهدی شب زنده دار، محمد تقی شهیدی، علی عندلیب، محمد قائنی و سید محمد علی مدرسی یزدی و جمع گسترده‌ای از اساتید و پژوهشگران فاضل حوزوی و دانشگاهی است.

تحول و ارتقا در متون آموزشی فقهی و اصولی سطوح عالی حوزه‌های علمیه با رعایت روش‌های صحیح سنتی و اجتهادی حوزه‌های شیعی، توسعه دروس خارج فقه و اصول در موضوعات معاصر و قواعد استنباط، گسترش و تعمیق تحقیقات، مقالات و پایان نامه‌ها در موضوع فقه معاصر، ایجاد بستر مناسب برای نشاط علمی و شکوفایی استعدادها و ایده پردازی بیشتر طلاب و تربیت فقیهانی فعال و کارآمد و زمینه سازی برای ورود بیشتر حوزه‌های علمیه در تولید علم در موضوعات معاصر از مهم ترین اهداف کلان دفتر فقه معاصر حوزه به شمار می آید.

حجت الاسلام والمسلمین قدیرعلی شمس مؤلف کتاب شرح الشخص الاعتباری، حاصل جلسات درسی و تأملات فقهی این استاد فقه در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، کتاب الشخص الاعتباری از محصولات دفتر فقه معاصر حوزه علمیه را از چند جهت دارای امتیازات منحصر به فرد دانست و گفت: کارهای علمی خوبی برای تدوین کتاب انجام گرفته، یکی از این امتیازات این است که گروهی از اساتید مجرب در تهیه و تنظیم جنبه های حقوقی و فقهی آن زحمت کشیده اند و این فعالیت جمعی یکی از این امتیازات است.

وی موضوع شخص اعتباری را یکی از موضوعاتی دانست که امروزه همه با آن درگیر هستند، سپس در این باره توضیح داد: مثلا بانک ها و ادارات دولتی جزئی از اشخاص حقوقی و اعتباری هستند که مردم روزانه با آنها در ارتباط هستند؛ به همین دلیل پرداختن به این موضوع بسیار حائز اهمیت است.

این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم از به روز بودن مباحث این کتاب خبر داد و مطالعه آن را موجب ارتقای سطح علمی طلاب دانست و افزود: این کتاب روش رویارویی با مسائل جدید را به طلاب آموزش می دهد و خیلی از دلایلی را که برای مشروعیت شخص حقوقی و استنباط احکام آن استفاده می شود، با مشابه سازی در موضوعات دیگری همچون پول، رمز ارزها، بانک ها و بورس و مانند اینها می توان به کار برد.

حجت الاسلام والمسلمین شمس یکی از مزیت های این کتاب نسبت به کتاب مکاسب را توجه به عمده ابواب معاملات عنوان کرد و اظهار داشت: در این کتاب اکثر ابواب معاملات ارائه شده، مثلا در بحث حقوق شخص اعتباری، به حقوقی چون حق تحجیر، حق سبق، حق سرقفلی، حق اختصاص، بحث اعراض از مال و چیزهایی که سبب مالیت می شود پرداخته است و طلبه با خواندن این کتاب یک مروری بر بیشتر ابواب معاملات می کند که در کتاب مکاسب شیخ وجود ندارد.