درس قیام اباعبدالله

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، مهم‌ترین نقش و کارکرد عزاداری حضرت سید الشهداء علیه السلام علاوه بر جنبه مذهبی و اعتقادی ابعاد سیاسی آن است، مجالس عزاداری و هیئت‌های مذهبی علاوه بر تعمیق باورهای دینی در نهادینه‌کردن ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی و سیاسی نقشی اساسی دارند.

از دیدگاه امام خمینی (ره) عزاداری امام حسین علیه‌السلام علاوه بر جنبه شرعی، جنبه سیاسی را نیز دارد و همیشه بر این بعد از مراسمات عزاداری تأکید ویژه‌ای داشتند: «این هماهنگی که در تمام ملت ما در قصۀ کربلا هست، این بزرگ‌ترین امر سیاسی است در دنیا» (صحیفه امام، ج11)

درباره کارکردهای سیاسی و اجتماعی هیئت‌های عزاداری رهبر معظم انقلاب فرمودند: «هیئت‌ها نمی‌توانند سکولار باشند؛ هیئتِ امام حسینِ سکولار ما نداریم! هرکس علاقه‌مند به امام حسین است، یعنی علاقه‌مند به اسلام سیاسی است، اسلام مجاهد است، اسلام مقاتله است، اسلام خون دادن است، اسلام جان‌دادن است؛ معنای اعتقاد به امام حسین این است.» (رهبر معظم انقلاب ۱۳۹۲/۰۸/۲۰)

هیئت‌های مذهبی ظرفیت بسیار زیادی را در جامعه‌پذیری سیاسی شیعیان داشته و به‌مثابه رسانه‌ای در طول تاریخ در شکل‌گیری نگرش‌های اعتقادی و سیاسی شیعیان نقشی اساسی داشته است و برخلاف نظرات ساده و پیش‌پاافتاده این مجالس ظرفیت عظیمی را برای انتقال مفاهیم دینی و سیاسی دارد.

مجالس عزاداری همواره در پویایی و سرزندگی حیات معنوی و سیاسی شیعه اثرگذار و منشأ تحولات در حیات تاریخی شیعیان بوده است و نمود عینی تأثیرگذاری این مجالس عزاداری را در پیروزی انقلاب اسلامی ایران در تاریخ معاصر را به‌خوبی می‌توان مشاهد کرد.

امام حسین علیه‌السلام به‌قصد تشکیل حکومت در پاسخ به دعوت کوفیان قیام کردند و هدفی جز وظیفه‌ای که در آن اوضاع اجتماعی و سیاسی اقتضا وجود داشت نداشتند، از این‌ رو وظیفه امام حسین علیه السلام برای هر مؤمنی الگو است که در موقعیت مشابه این کار را انجام دهد.

امام راحل قیام بر علیه باطل را هدف و وظیفه همه شیعیان می‌دانستند: «ماه محرّم، ماه حماسه و شجاعت و فداکاری؛ ماهی که خون بر شمشیر پیروز شد، ماهی که قدرت حق، باطل را تا ابد محکوم و داغ باطل بر جبهه ستمکاران و حکومت‌های شیطانی زد، ماهی که به نسل‌ها در طول تاریخ، راه پیروزی بر سرنیزه را آموخت، ماهی که شکست ابرقدرت‌ها را در مقابل کلمه حق به ثبت رساند، ماهی که امام مسلمین، راه مبارزه با ستمکاران تاریخ را به ما آموخت» (صحیفه امام، ج5)

امام خمینی (ره) در قبل و بعد از انقلاب اسلامی به اهمیت مجالس و هیئت‌های عزاداری توجه ویژه‌ای داشتند و تأکید به برپایی باشکوه این مراسمات داشتند، به باور امام راحل: «عمق ارزش مجلس‌های عزاداری، کم معلوم شده است و شاید پیش بعضی هیچ معلوم نشده است.» (صحیفه امام، ج16)

امام خمینی درباره نقش ساماندهی سیاسی، اجتماعی مجالس عزاداری چنین فرمودند: «اینکه برای عزاداری، برای مجالس عزا، برای نوحه‌خوانی، برای اینها، این همه ثواب داده شده است، علاوه‌برآن امور عبادی‌اش و روحانی‌اش، یک مسئله مهم سیاسی در کار بوده است.» (صحیفه امام، ج16)

این مجالس و دسته‌های عزاداری ساماندهی و اجتماع شیعیان بر علیه ظلم و ستم بوده است و حتی اگر حاضرین در این مجالس به این نکته توجه نداشتند؛ کسانی که با راه امام حسین علیه‌السلام مخالفت داشتند پیام آزادگی و حق‌طلبی این گردهمایی را دریافت و با این برپایی این مجالس مخالفت می‌کردند.