نقش رسانه در جنگ روایتها (۱)
به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، ششمین برنامه مدار با حضور حجتالاسلام محمدحسین پیشاهنگ مدرس سواد رسانهای با موضوع عوامل خطای محاسباتی در زیست رسانهای نسل جوان در مدرسه علوم انسانی اسلامی فکرت برگزار شد، مشروح این گفتوگو را در ادامه می خوانیم:
رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانش آموزان و دانشجویان در مورد اکتفا نکردن به احساسات و تلاش برای شناخت درست مسائل تاکید داشتند، لطفا مطالبی در این خصوص بیان بفرمایید؟
یکی از خطاهای محاسباتی در زیست رسانه ای نسل جوان اکتفا به احساسات در تحلیل مسائل است، اگر بخواهیم دقیق تر به موضوع نگاه کنیم و جملات حضرت آقا را توسعه دهیم باید چند موضوع در مقام تعریف توجه شود، یکی از موضوعات، زیست رسانه ای است، شاید در نسل قبل تر زیست رسانه ای یکی از شقوق زیستی انسان نبود و اینگونه تلقی می شد که انواع مختلفی از حوزه های زیستی وجود دارد و یکی از این حوزه ها، زیست رسانه ای است.
شاید اطلاق زیست رسانه ای به این حوزه غلط بود؛ یعنی رسانه یکی از بخش ها و شقوق زیست اجتماعی بود و ما تحت تاثیر یک سری از عوامل ارتباطی قرار داشتیم و رسانه یکی از کانال های ارتباطی برای زیست طبیعی ایران بود، البته رسانه به معنای اعم مانند کتاب، تلفن و ایمیل و رسانه های گروهی و توده ای مانند تلویزیون، رادیو در نظر بود؛ رسانه، اکنون یکی از بخش های زیست اجتماعی انسان نیست بلکه یکی از ساحت های زیستی است؛ یعنی رسانه جایی است که حیات، ممات، رنج، خوشی، لذت و ناراحتی در آنجا تعریف می شود.
حوزه زیستی از حیات شروع و با رنج و خوشی مسیر را طی می کند و ممکن است در نقطه اوج رنج به ممات برسد، چرخه حیات یا زیست کامل یک حوزه زیستی مستقل است، امروزه فضای رسانه ای به گونه ای است که حیات، ممات، رنج و خوشی در آن تعریف می شود و نسل جوان و نوجوان همه عوامل حیاتی رنج، خوشی، آسیب، قوت و رشد را در زیست رسانه ای دارند.
بعض ها رشد در فضای مجازی را حرکت از یک تعداد دنبال کننده به تعداد دنبال کننده بیشتر، تقویت حوزه ارتباطات یا چهره شدن در فضای مجازی تعریف می کنند و به هرحال برای خود رشد تصور می کنند و معتقدند که در این فضا می توانند رشد داشته باشند؛ رشد یکی از عوامل حیاتی انسان است، نسل جوان و نوجوان ما حتما زیست رسانه ای دارند و تمام تجربیات زیست واقعی را در فضای رسانه ای برای خود دارند و حتی گاهی زیست رسانه ای برای جوان و نوجوان خیلی مهم تر از زیست طبیعی و واقعی است.
نوجوان گاهی خوشی و رنج را مبتنی بر فضای مجازی تعریف می کند و اگر در زیست رسانه ای دچار آسیب شود نمی تواند در زیست خارج از رسانه دلخوشی داشته و لذت برد و حتی در زیست طبیعی، تحت تاثیر آسیبی که به موجودیت رسانه ای او خورده بیمار و رنجور می شود، این قضیه نشان دهنده این است که زیست رسانه ای بر زیست طبیعی غلبه پیدا کرده و اگر خطای محاسباتی در زیست رسانه ای داشته باشیم می تواند زیست طبیعی، اجتماعی، ملیت و موجودیت جامعه را در عرصه اجتماعی به خطر بیاندازد.
رهبر معظم انقلاب خطاب به نوجوانان فرمودند که راجع به حوادث تحلیل داشته باشند، حوادثی که در طول چند ماه اتفاق افتاده را تحلیل کنند و دچار جو زدگی و غلبه احساسات نشوند؛ به نظر شما نوجوانان و جوانان در فضای رسانه ای جوانان چگونه باید تحلیل داشته باشند؟
ما در زندگی طبیعی نیازها را تعیین و کیفیت زندگی را مبتنی بر نیازها تعریف می کنیم؛ جامعه شناسان هرمی به نام "مازلو" ایجاد و در این هرم نیازهای زیستی انسان را مشخص کردند، بالاترین سطح و تاثیرگذارترین سطح این هرم که نیازی پیشرفته است، نیاز تمدنی است؛ سطح دایره وجودی انسان از سطح فردی به سطح اجتماعات کوچک مانند خانواده و بعد به سطح اجتماعات بزرگتر مانند ملت و بعد اجتماعات تمدنی و در نهایت به انسان رشد یافته در عرصه تمدنی خواهد رسید؛ هرم " مازلو" بر همین مبنا نیازها را دسته بندی کرده و اولین نیازها را نیازهای طبیعی مانند آب و غذا تعریف کرده که بدون این نیازها اساس حیات مختل می شود.
مطلبی که رهبر معظم انقلاب در دیدار جوانان و نوجوانان تاکید داشتند دقیقا ناظر به بالاترین نقطه هرم "مازلو" است؛ پایه هرم "مازلو" نیازهای زیستی و پایه بعدی امنیت، شامل امنیت نفس، اموال و روان است و مرحله بعدی نیازها، بحث عشق، وابستگی و تعلقات است که روان انسان را درگیر میکند و باید در خانواده و خارج خانواده تامین شود و در مرحله بعد عزت نفس، نیاز به احترام و اعتماد به نفس وجود داردکه پایه برای نیاز شکوفایی شخصیتی است.
اگر خودشکوفایی اتفاق نیفتد اساسا به رشد تمدنی نخواهیم رسید؛ زیرا مبتنی بر خودشکوفایی، خلاقیت، قدرت حل مسئله، خلق نظامات جدید زیستی اتفاق می افتد و عرصه جدید زیستی خلق می شود، امروز اگر در مورد زیست رسانه ای صحبت می کنیم در نتیجه رسیدن به این نقطه از هرم است، ما به قدرت حل مسئله رسیدیم و فناوری های جدید اتفاق افتاده و وارد جهانی مبتنی بر اطلاعات و ارتباطات شدیم، امروز با مسئله ای به نام هوش مصنوعی درگیر هستیم که نتیجه رسیدن به نقطه رأس هرم است.
سخنان رهبر معظم انقلاب بسیار دقیق و مهم است، ایشان به تمام مسائل دقت دارند و در مقام یک جامعه شناس و مردم شناس با بررسی های قبلی آنچیزی که امروز جامعه به آن نیاز دارد را بیان می کنند، نیازهای اولیه نسل جوان و نوجوان کشور امروز بر اساس نظامات توسعه یافته زیستی برطرف شده و این مسائل دیگر برای او مسئله نیست، امروز مسئله اساسی تمدن سازی است.
رهبر معظم انقلاب در گام دوم انقلاب، نقطه عالی را ایجاد تمدن نوین اسلامی معرفی کردند تا به نقطه اوج تمدن انسانی که طلوع خورشید عظمای ولایت است برسیم، نیاز جامعه علاوه بر عزت نفس، روایت درست برای رسیدن یا کشف مسیر رشد است، نوجوان امروز می خواهد زندگی خود را سامان دهد تا در نظامات تمدنی مسیری انتخاب کند.
اگر نوجوان بخواهد به خودباوری و اعتقاد به ضرورت تمدن نوین اسلامی برسد باید آسیب های این مسیر را بشناسد و به یک روایت درست برسد، حضرت آقا فرمودند: ما امروز در جنگ روایت ها هستیم و مهمترین جنگ امروز، جنگ روایت ها است، رهبر معظم انقلاب روایت درست را به نسل جوان ارائه می کنند و به مربیان اجتماعی نیز یاد می دهند که به روایتگری صحیح بپردازند، زیرا روایت درست، حافظه تاریخی یک نسل را می سازد و در حافظه تاریخی مسیر درست و غلط تعیین می شود؛ ملت ایران از مسیری عبور کرده و می تواند دشمنی به نام آمریکا و دموکراسی غربی که به ایران آسیب زده را کنار بگذارد و نباید حوادث تلخ تاریخی تکرار شود.