صدور انقلاب به معنای بیداری ملت‌ها است

وی در ادامه افزود: دلیل تبیین این اصول توسط امامین انقلاب در توده های مردم علاوه بر جنبه تبیینی آن برای دستگاه های مسئول ناظر به جنبه نظارتی مردم است که مردم ناظر بر اجرای این اصول باشند و این آن مساله ای است که نسبت به آن تا حدودی غفلت شده است.

 

حجت الاسلام جعفری در  ادامه به شرح معنای واژگان کلیدی پرداخت و گفت: کلمات عبارت «اصول سیاست خارجی» معنای واضحی دارد. سیاست به معنای تدبیر امور است و مراد از خارج، ورای مرزهای رسمی جغرافیایی است. اما منظور از اصل، قاعده، پایه و اساس است و وقتی گفته می‌شود اصول سیاست خارجی،  قواعد و پایه‌هایی که تدبیر امور مربوط به خارج از مرزهای جغرافیایی اعم از روابط با سازمان‌ها و کشورها بر روی آن شکل گرفته، مورد نظر است.

 

وی ادامه داد: چرایی اینکه مبانی فقهی سیاست خارجی باید براساس منظومه فکری امامین انقلاب بررسی شود، این است که تنها کسانی که می‌توانند این مبانی را تشریح کنند، ولی فقیه حاکم است که خود مبدع این نظریات و مبانی هستند و ایشان هستند که می‌توانند به بهترین نحو بگویند منظورشان از این قواعد چیست و بر اساس چه مبنای فقهی ارائه شده‌اند. از سوی دیگر اگر تفاسیر مختلفی از سوی افراد متعدد دیگر از قانون اساسی ارائه شود، همین تعدد تفسیر موجب نقض غرض خواهد بود. 

 

استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در ادامه به تبیین اصول 8 گانه سیاست خارجی پرداخته و بیان داشت: اصول هشتگانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی که عبارتند از، صدور انقلاب، نفی سلطه‌پذیری، دفاع از مستضعفین و مبارزه با استکبار، احترام متقابل و عدم دخالت در امور سایر دولت‌ها، عزت، تقیه، حکمت و مصلحت، باید به‌صورت جداگانه تعریف شده، سپس رابطه‌ی هر یک از آنها با دیگر اصول مورد بررسی قرار گیرد. زیرا برخی از این اصول ممکن است تحت شرایطی با یکدیگر دچار تزاحم شوند که در این صورت اصولی که اولویت دارند بر دیگری مقدم خواهند بود.

 

حجت الاسلام جعفری در ادامه این جلسه به تعریف اصل اول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پرداخت و گفت: اصل اول یعنی اصل صدور انقلاب ابتدا در کلام حضرت امام خمینی مورد تأکید قرار گرفته است. ایشان در تشریح این اصل می‌فرمایند: «با صدور انقلابمان که در حقیقت صدور اسلام راستین و بیان احکام محمدی صلی الله علیه و آله  است، به سیطره و سلطه و ظلم جهان‌خواران خاتمه می‌دهیم.»(۱) با این کلام باید گفت که ما همواره در حال صدور انقلاب بوده‌ایم و خواهیم بود. 

 

وی افزود: بر اساس این معنا، تلاش برای بیداری ملت‌ها و دولت‌ها به‌گونه‌ای که خودشان از گرفتاری‌های تحت سلطه و استعمار و غارت منابع بودن و فقر، خود خارج شوند، معنای اصلی صدور انقلاب است. بنابراين برای این اصل دو رکن می‌توان در نظر گرفت؛ یکی آگاهی مستضعفین و دیگری خاتمه بر سیطره جهان‌خواران. البته باید گفت این اجرای این اصل نفع مادی نیز به همراه دارد. زیرا موجب رفع محدودیت ارتباط با ملت‌های جهان است و با استقلال ملت‌ها، ارتباط آزادانه‌ و بدون ترس آنها با جمهوری اسلامی و همکاری و مشارکت دولت‌های مستقل با یکدیگر در امور مشترک است. 

 

حجت الاسلام جعفری صدور انقلاب را به معنای بیدار کردن ملت‌ها و آگاه کردن آنها نسبت به ظلم و ستمی است که به آنان روا شده است دانست و گفت: با این تعریف، شاید این اصل در ظاهر صرفاً برای جمهوری اسلامی ایران هزینه داشته باشد و هیچ سودی نداشته باشد. اما در واقع امر اولاً این اصل برآمده از مبانی اسلامی و بلکه غایت اهداف اسلام است که به دنبال هدایت همه افراد بشر است و ثانیاً در دل این اصل تلاش برای استقلال سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ملت‌های تحت ستم دیده می‌شود که تلاش در این راستا قطعاً در کنار منافع معنوی برای ملت‌ها، منافع مادی نیز به‌همراه دارد. چراکه ولو ملت‌های ستم دیده، با صدور انقلاب مسلمان نشوند اما گرایش به حق و عدالت در ایشان زنده شده و همین برای شروع هدایت آنها کافی است. 

 

وی افزود: اینگونه هم می‌توان گفت که در واقع معنای دیگر این اصل مبارزه‌ی نرم با استکبار و طاغوت است که این تعبیر هم بر مبنای اصول قرآنی است. لذا به عنوان دلایل اهمیت و لزوم وجود این اصل دلایل مختلفی را برشمرد. از جمله: ۱- جهانی بودن دین اسلام؛ که منظور از آن فراگیر بودن اسلام و مجرای رحمت بودن رسول الله برای همه‌ی جهان، تفکر جهانی و نگاه جهانی به هدایت انسان‌ها است و ارسال نامه‌های دعوت به اسلام خطاب به حکومت‌های بزرگ در صدر اسلام توسط رسول الله بر همین اساس بوده است. همان‌گونه که لیبرالیسم خود را جهانی می‌بیند و برهمین اساس به خود اجازه می‌دهند در همه جا اصول خود را ترویج دهند. ۲- آیه تمکن که می‌فرماید:«الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ»(۲)

 

استاد حوزه علمیه قم در ادام ضمن تبیین اهداف صدور انقلاب و آزادی ملت ها از استکبار اظهار داشت: برای اینکه مردم به اوج تعالی خود برسند بایستی که از استضعاف فکری و سیاسی خارج شوند. این هوشمندی امام خمینی است که هر گاه یک ملت به استقلال برسد به آزادی فکری نیز خواهد رسید و قطعا در این مرحله غرب توان مقابله با انقلاب اسلامی را ندارد. بنابراین در واقع صدور انقلاب مقابله با قدرت سلطه و استکبار با قدرت نرم است.

 

وی به تاثیر کلیدی مبنای جهانی بودن دین اسلام در صدور انقلاب اشاره کرد و گفت: چنانچه ما دین را جهانی نبینیم، دیگر صدور انقلاب معنایی ندارد. بنابراین مبنای امام خمینی در صدور انقلاب این نگاه به دین است که در آیات متعددی در قرآن کریم بر آن تاکید شده است. انقلاب اسلامی نیز مبتنی بر اسلام جهانی رویکرد و ماهیتی جهانی دارد و چنانچه این عنصر لحاظ نشود دیگر اسلامی نخواهد بود.

 

حجت الاسلام جعفری در پایان بر مشابهت ظاهری برخی راهبردهای جریان حق و باطل تاکید کرد و گفت: در صدور انقلاب اسلامی ممکن در برخی صورت ها با دیگر نظامات شباهت هایی داشته باشد اما در منشا، غایت و برخی راهبردها کاملا با نظامات الحادی متفاوت است. خروجی این نظام با دیگر نظامات متفاوت است و اهداف الهی و فرامادی تامین می شود. این مساله نیاز به تبیین و گفتمان سازی دارد.

 

۱- صحیفه امام؛ ج ‏۲۰، ص ۳۴۵

۲- سوره حج، آیه ۴۱