توصیه های آیت الله اعرافی به پزشکان/جایگاه پزشکی در فرهنگ و تمدن ایران

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیت الله علیرضا اعرافی، در مراسمی که به مناسبت روز پزشک برای تجلیل از پزشکان استان قم در حرم مطهر حضرت معصومه(س) برگزار شد، ضمن تبریک روز پزشک به همه فعالان حوزه بهداشت و درمان و گرامیداشت شهدای سلامت و شهدای هفته دولت گفت: پزشکی در فرهنگ و تمدن ایران از جایگاهی مهمی برخوردار است که ناشی از نگاه جامع و رویکرد فراگیر به انسان است.

وی ادامه داد: پزشکی حرفه بسیار مقدسی است که در تاریخ بشریت و ادیان گوناگون حتی در تعالیم اسلام برای پزشکی جایگاه رفیع و منزلت بزرگی پیش بینی شده است.

مدیر حوزه‌های علمیه ادامه داد: تا آن جایی که همه می‌دانیم که در روایات ما علم الابدان و علم الادیان دو بال این حرکت انسان به شمار آمده‌اند که در منطق اسلام علم دین و معارف الهی بسیار فضیلت بالایی دارد و آیات و روایات نشان دهنده جایگاه بسیار رفیع برای آگاهی‌های دینی، معنوی و اخلاقی است؛ اما با نگاه جامع در روایات، این دو کفه متوازن هستند، یکی دانشی است که به جامعه سلامت و دیگری به جامعه کمال می‌بخشد.

آیت الله اعرافی با تأکید بر نقش جامع پزشک به عنوان ارباب و اصحاب سلامت عنوان کرد: پزشک و ارباب خدمت گذار به سلامت باید بداند که خدمت می‌کند به موجودی که حیوان و نبات نیست، بلکه فراتر از سایر موجودات در یک تراز بالاتر قرار گرفته این نگاه جامع به انسان یکی از رویکردهای اصلی درباب پزشکی است.

وی ادامه داد: اگر نگاه‌ پزشک و خادمان سلامت به انسان فقط همان نگاه فیزیکی بود و از نگاه متافیزیکی برخوردار نبودند، این شأن پزشکی رعایت نمی‌شد. این نگاه جامع به انسان که او به مثابه یک معجون و پدیده‌ای است که در درون او همه آن چه که در عالم وجود دارد جمع شده، شخصیت پزشک، کارکرد و عمل او حتی اخلاق و رفتارش را متفاوت می‌سازد.

مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به بیان قسم در سوره شمس اظهار داشت: یکی از زیباترین قسم‌های خداوند در این سوره آمده است، ابتدا این قسم‌های نه گانه ردیف شده و خدا به این خورشید و زمین و آسمان‌ها افلاک و کهکشان‌های بی نهایت در جهان قسم خورده اما آخرین قسم‌های خدا چیست؟ وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا این قسم دهم و یازدهم در سلسله‌ای یازده قسم جمع شده آن هم در یک سوره مربوط به انسان است.

وی افزود: این را بدانید که در قرآن ۶۰-۷۰ قسم آمده که در جاهای مختلف تک به تک موجود هستند؛ اما اینکه یک جا قرآن یازده قسم را کنار هم قرار داده است که هیچ جای قرآن دیگر نیست، نکته بسیار قابل توجه است و جالب این است که این یازده قسم نیز تمام عالم و جهان و هستی را خداوند یاد کرده و سوگند خورده است. از خورشید و زمین و آسمانها و کهکشانها و ... مورد توجه قرآن و خدا قرار گرفته است.

آیت الله اعرافی در بیان اهمیت و توجه خداوند به قسم درباره نفس انسان ابراز داشت: اما نکته این است که آخرینِ این قسم‌ها این است که در میان همه پدیده‌های عالم یک جا شایسته آن است که در پایان قسم‌ها قرار بگیرد و به طور ویژه در نهایت قسم‌ها مورد عنایت خدا قرار گرفته است و آن نفس انسان است، خدا بعد از این که به خورشید و آسمان و زمین و عالم قسم خورده در آخر می‌فرماید سوگند به جان آدمی و انسانیت انسان که در میان اوصاف انسان هم یک ویژگی را اشاره می‌کند و ما سواها، آن که انسان را به اعتدال و تعادل و جامعیت خلق کرد.

وی افزود: مهم‌ترین ویژگی انسان این است که تمام مناطق عالم در وجود او تجلی کرده است. وجود انسان در تمام جهان جلوه‌گر شده و او آیینه تمام هستی و جام جهان نماست که در وجود انسان تمام درجات و مراتب هستی تجلی کرده است، از حیات جمادی تا نباتی، تا حیوانی، تا انسانی و تا همه اهالی غیب و مراتب بالای هنر این پدیده عجیب است که موجود اشرف است و بر بام عالم نشسته است و این موجود آیینه تمام نمای تمام مراتب هستی و جایی است که در این آیینه، خدا با همه اسماء و صفات تجلی کرده است و در این نوع است که رسول خدا و پیامبر خدا (ص) پیدا شده است و این نوع انسانی که توانست رسول خدا درون آن پدید آید و جلوه‌گر شود.

آیت الله اعرافی در بیان اهمیت نگاه پزشک به انسان تأکید کرد: مهم‌ترین نگاه در باب پزشکی به طور ویژه این است که نگاه معالج و درمانگر و متکفل اهل سلامت نگاه جامع به انسان باشد این نگاه جامع از ویژگی‌های پزشکی در تاریخ ایران و به ویژه در تاریخ اسلام است.

وی ادامه داد: سالهای قبل یک بار دیگر در همین جمع دوستان پزشک به همین مناسبت یادآوری کردم که بهترین انتخاب روز پزشک این است که روز پزشک را در سالروز بو علی سینا قرار دادند که ضرب المثل توسعه پزشکی و از چهره‌های برجسته‌ای در عالم اسلام و ایران بود که تمام میراث پزشکی یونان، ایران و هند و تعالیم انسان را جمع کرد و یک پزشکی نو و بسیار مترقی را پایه ریزی، توسعه و گسترش داد.

مدیر حوزه‌های علمیه با بیان شأن والا و نقش بو علی سینا در میان ستارگان پرفروغ علم پزشکی در تاریخ ایران و اسلام بیان داشت: مثل بو علی سینا در پزشکی ادوار پیشین به سادگی پیدا نمی‌کنیم، کتاب قانون یکی از حلقه‌های اصلی تحول پزشکی در دنیای جدید و در اروپای معاصر بود، بوعلی سینا این مقام والا دارد که در آن روزگار دست برتر در توسعه دانش پزشکی و به کار گیری همه قوانین و قواعد شناخته شده آن زمان برای درمان بشر استفاده کند که کار بزرگ بو علی سینا است؛ اما بو علی سینای پزشک حاذق و ماهر و از طرفی نیز مسلط بر فلسفه و عارف بزرگی است که مثل او در این جهت نیست، این نشان دهنده همان نگاه جامع به انسان است.

وی ادامه داد: شما اهل دانش و مطالعه و فضل هستید، من توصیه می‌کنم یک زمانی اگر فرصت کردید کتاب اشارات بو علی سینا که ترجمه شده و کتاب فلسفی و بسیار دقیق و جزو کتب درسی و اساسی در فلسفه اسلامی در حوزه‌های علمیه است را مطالعه کنید؛ چراکه سه یا چهار بخش آخر آن درباره انسان و تطورات او و عرفان ناب اسلامی بحث می‌کند، همین پزشک ریزبین دقیق کاملاً مسلط بر حوزه دانش طبیعی و انواع علوم طبیعی و ریاضی به ویژه در حوزه پزشکی وقتی که وارد تفکر عقلی و فلسفی یا عرفان می‌شود چه می‌گوید؟

آیت الله اعرافی با اشاره به اهمیت برنامه هفتم توسعه و لزوم پیشرفت پزشکی مطابق این برنامه خاطرنشان کرد: علوم پایه پزشکی تا تجهیزات، امکانات و همه قلمروها باید با قدم‌های بزرگ‌تری که در برنامه هفتم پیش بینی‌های آن انجام گرفته و دولت چهاردهم نیز که خود را متعهد به اجرای برنامه هفتم می‌داند، به خوبی آن را دنبال کند تا شاخص‌ها، سرانه‌ها و احکام پیش بینی شده در برنامه هفتم به خوبی اجرا و محقق شود.