تکنولوژی در علوم انسانی باید مورد توجه قرار گیرد

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، سید ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر پیشین شورای عالی فضای مجازی پنجشنبه یکم آذرماه در آیین رونمایی از سامانهٔ پاسخ‌گویی دینی مبتنی بر هوش مصنوعی «دین دان» در سالن شیخ طوسی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم اظهارکرد: بسیاری از آگاهان و نظریه‌پردازان معتقدند هوش مصنوعی، عصر جدید است. ما در عصر فضای مجازی می‌توانیم بگوییم با آمدن هوش مصنوعی، به عصر جدیدی رسیدیم که شاید بتوان نام آن را عصر «پسافضای مجازی» یا «عصر فضای مجازی تمام» گذاشت.

وی افزود: خود عصر فضای مجازی برآمده از دویست‌سیصد سال تلاش دوران مدرنیته است که انقلاب صنعتی و بعد جهانی‌شدن، توسعهٔ شبکهٔ ارتباطات و توسعهٔ شبکهٔ حمل‌ونقل در آن رخ داد و در ادامهٔ آن، در واقع وقتی شبکه‌های ارتباطی و اطلاعاتی در دنیا برقرار شد، در عصر فضای مجازی یک تحول بزرگ، به‌خصوص در حوزهٔ تبلیغات و فرهنگ صورت گرفت و مردم به‌صورت گسترده جهانی شدند و با دریایی از اطلاعات مواجه شدند که موجب تلاطم‌هایی شد و نظام فرهنگی، سیاسی و اقتصادی متحول گردید.

فیروزآبادی بیان داشت: اکنون اِشکال مانع زبانی که آحاد بشر نمی‌توانستند زبان یکدیگر را درک کنند، درحال رفع‌شدن است و در حقیقت در عصر هوش مصنوعی، این اِشکال‌ها، ازجمله اِشکال مانع زبانی برطرف شد.

وی با بیان اینکه در هوش مصنوعی، با پردازش‌های کمّی نتایج کیفی حاصل می‌شود، گفت: اگر بخواهیم آنچه را در هوش مصنوعی اتفاق می‌افتد،  دسته‌بندی کنیم، یکی از این اتفاق‌ها در حوزهٔ زبان و مدل‌های زبانی است.

فیروزآبادی خاطرنشان کرد: با توجه به فردگرایی افراطی که در عصر فضای مجازی اتفاق افتاد، برای اینکه بفهمیم ذائقهٔ انسان چیست و چه چیزی خلق می‌کند، این موارد با هوش مصنوعی در اوج خود قرار می‌گیرد و ما وارد عصری می‌شویم که ماشین، هم مطلب تولید می‌کند و هم می‌توان با هرکسی به اندازهٔ عقلش صحبت کرد.

وی ادامه داد: اینکه گفته می‌شود با هوش مصنوعی، مطلب توسط ماشین تولید می‌شود، یعنی ما دیگر با هشتاد میلیون ایرانی مواجه نیستیم، بلکه با هشتصد میلیون ایرانی مواجه هستیم؛ یعنی کنشگرانی در فضای مجازی خواهیم داشت که نمی‌دانیم ماشین هستند یا انسان.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان اينکه تولید علم و سفارش کتاب در ابواب فقهی را کم‌کم می‌توان با هوش مصنوعی انجام داد، گفت: همچنین می‌توان شخصی‌سازی و دسته‌بندی و کشف الگوهای پنهان را با هوش مصنوعی انجام داد.

وی افزود: اگر تمام متون اسلامی را به هوش مصنوعی تزریق کنید، در همین مدل فعلی یا مدل محلی‌شده، شاید هوش مصنوعی به ما دانش ارائه دهد.

فیروزآبادی در ادامه تصریح کرد: یکی از خصوصیات هوش مصنوعی در حوزهٔ زبان، کاهش خطا و غفلت است. در هوش مصنوعی که مدل ما مبتنی بر تمام اطلاعات است، غفلت و فراموشی خیلی جایی ندارد. البته نمی‌خواهیم مقام بالایی برای هوش مصنوعی قائل شویم، چراکه هوش مصنوعی هم خطاهای خودش را دارد و سطوح مختلف بهره‌برداری را دارد؛ در برخی از حوزه‌ها مشاور انسان است و در بعضی جاها با انسان در انجام وظیفه مشارکت دارد، در بعضی جاها نیز جای انسان قرار می‌گیرد.

وی همچنین اذعان داشت: چشم‌انداز روشنی نیست که هوش مصنوعی تا کجا پیش می‌رود، اما باید مراقب باشیم افراط و تفریط نکنیم و بدانیم هوش مصنوعی جایگزین انسان نیست؛ اگرچه دقتش در برخی موارد بالاتر از انسان است،  این خلق علم در هوش مصنوعی معلوم نیست که بیش از انسان باشد.

فیروزآبادی با تأکید بر اینکه در حوزهٔ تعلیم و تربیت و بهداشت و سلامت، هوش مصنوعی خیلی می‌تواند کمک‌کننده باشد، گفت: هوش مصنوعی به تمامی حوزه‌هایی که در زمینهٔ خلق دانش هستند، می‌تواند کمک‌کننده باشد.

وی عنوان کرد: شما تصوراتی را می‌توانید راجع‌به آیندهٔ نزدیک داشته باشید، ممکن است شبکه‌های اجتماعی داشته باشیم که هشتاددرصد کاربران آن غیرانسان باشند و تشخیص انسان در شبکه‌های اجتماعی مقدور نباشد.

استاد حوزه و دانشگاه درباره راه‌اندازی سامانه پاسخ‌گویی دینی مبتنی بر هوش مصنوعی گفت: کاری که اکنون شروع شده، کار خوبی است و این کار با احتیاط آغاز شده است که ان‌شاءالله این کار ادامه پیدا کند.

وی در پایان بیان کرد: ما با یک آینده ٔمتلاطم با تغییرات بسیار سریع مواجه هستیم و باید برای آن آمادگی داشته باشیم و برای اینکه آمادگی داشته باشیم، باید تکنولوژی در علوم انسانی موردتوجه قرار گیرد.