لحظه انتخاب

سولیوان در این گزارش به فشارهای فزاینده بر شاه و هشدارهایی مبنی بر احتمال وقوع کودتا توسط ارتش بر علیه شاه اشاره کرده و تأکید می‌کند که تنها توصیه مستقیم رئیس‌جمهور آمریکا به شاه می‌تواند مسیر تحولات را تغییر دهد. این پیام نه تنها نشان‌دهنده رویکرد و سیاست آمریکا در قبال شاه و آینده سیاسی ایران است، بلکه همچنین نمایانگر چالش‌هایی است که در آن زمان برای ایالات متحده در برقراری تعادل میان حمایت از رژیم شاه و حفظ منافع خود در منطقه وجود داشت. سولیوان تأکید دارد که اینک لحظه انتخاب فرا رسیده و کارتر باید تصمیم نهایی خود را درباره مواجهه با شاه بگیرد.

در متن خاطرات سایروس ونس آمده است:

۴ روز بعد یعنی سوم ژانویه [13/10/1357] سولیوان پیامی جهت ملاحظه‌ شخص من ارسال کرد که در آن گفته بود برای آمریکا «لحظه انتخاب» در ایران فرا رسیده است. او گزارش داده بود که همه‌ی عناصر میانه‌روی درون و برون حکومت توافق دارند که شاه بلافاصله باید کشور را ترک کند. او اضافه کرده بود البته گروهی از افسران نظامی به شاه فشار می‌آورند که بختیار را فراموش کند و سیاست مشت آهنین را به کار گیرد. ژنرال‌های ایرانی دیگر غیرمستقیم اشاره می‌کردند که اگر شاه در چند روز آینده تصمیم روشنی نگیرد، کودتا کرده و او را از سلطنت معزول خواهند کرد. من با نتیجه‌گیری سولیوان در پایان گزارشش موافق بودم که می‌گفت منافع آمریکا و ایران ایجاب می‌کند که شاه فوراً ایران را ترک کند. مشکل همان طور که سولیوان فهمیده بود  این بود که شاه تنها در صورتی ایران را ترک می‌کرد که کارتر به او توصیه کند. سولیوان تأکید کرده بود در صورتی که رئیس‌جمهور می‌خواهد چنین توصیه‌ای به شاه بکند، فوراً به این کار اقدام نماید و اگر چنین تصمیمی ندارد، باید منتظر کودتایی نظامی در چند روز آینده باشیم.

منبع: انتخاب دشوار(سال های بحرانی در سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا)، ترجمه خیرالله خیری اصل، مرکز اسناد انقلاب اسلامی 1390.