گزارشی از نشست تبیین دینی و نقش آن در تربیت دینی
خبرگزاری رسا ـ کرسی نظریه‌پردازی تبیین دینی و نقش آن در تربیت دینی به همت گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با حضور جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کرسی نظریه‌پردازی تبیین دینی و نقش آن در تربیت دینی به همت گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با هدف واکاوی مبانی، مقومات، لوازم و ملزومات تبیین دینی، به ویژه نقش آن در تربیت دینی برگزار شد.
حجت الاسلام علی شیروانی، عضو گروه فلسفه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در وقت اول خود در این نشست، به تعریف واژه تبیین دینی، رابطه تبیین دینی با تبیین علمی، ارکان و مقومات این نظریه، ذکر فرضیه و مبانی نظریه پرداخت.
در این نشست که به نظریه‌پردازی حجت‌الاسلام شیروانی برگزار شد، حجج‌اسلام محمود نوذری و محمد داوودی به عنوان ناقد و محمد فتحعلی‌خانی مدیر برگزاری بودند.
حجت الاسلام علی شیروانی، نظریه پرداز بحث تبیین دینی گفت: تبیین دینی یعنی بر اساس مفاهیم و گزاره های برگرفته از آموزه های دین اسلام برداشت داشته باشیم و رویداد و واقعه صورت گرفته را با خدا، انسان، و شقاوت یا سعادت محک بزنیم یعنی ببینیم این واقعه که اتفاق افتاد از نقطه نظر دینی چه علتی داشته است.
وی ادامه داد:در تبیین دینی، تمرکز بر این است که در هر رویدادی، رابطه آن را با خدا و چگونگی نقش انسان بررسی کنیم.
این استاد حوزه علمیه قم در تعریف تربیت دینی گفت: مجموعه اعمال و رفتاری که به منظور آموزش معارف دینی به متربی است به گونه ای که در مقام عمل به آن پایبند باشند.
وی افزود: منظور ما از تبیین دینی، تبیین دین اسلام و بر اساس آموزه های قرآنی و روایی با قرائت خاصه شیعه است که توسط علماء شرح و بسط یافته است.
این استاد حوزه علمیه قم گفت: فرضیه ما در این بحث، نوعی نگرش خاص به پدیده های هستی ،متناسب با آموزه های توحیدی قرآن است که علاوه بر آنکه خود بعد مهمی از دین داری به حساب می آید، تاثیر به سزایی در رشد و شکوفایی سایر ابعاد دینی دارد و زمینه ساز حضور دین در عرصه عینی زندگی افراد است.
این استاد فلسفه گفت: این نظریه می تواند در معنا بخشی به زندگی، افراد را یاری کند و از این رو یک راهکار مناسب برای تربیت دینی به حساب می آید.
وی با بیان اینکه در آیات قرآن به وفور با این رویکرد در تبیین مواجه می شوییم، افزود: به عنوان مثال در آیات قرآن بین شکر انسان و ازدیاد نعمت، استغفار با زیادی نعمت رابطه برقرا شده است، که این یک تبیین دینی از پدیده های عالم است.
وی گفت: یکی از دلایل ما برای تبیین دینی، این است که این موضوع، اقتضاء نگرش توحید افعالی است و طبق گفته مرحوم علامه طباطبایی اگر نگرش توحیدی داشته باشیم، ریشه بسیاری از رذایل خشک می شود.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه بحث خود گفت: تبیین دینی با تبیین علمی متفاوت است اما با یکدیگر مغایرت ندارند و تبیین دینی یک تبیین عقلانی است و نشان دهنده بعد نگرشی دین است که جایگاه مهمی در مهندسی دینی دارد.
وی اظهار داشت: وفور تبیین های دینی و نقد تبیین های نادرست از وقایع مانند بیان نادرست بودن تبیین علل کسوفی که در مرگ ابراهیم فرزند رسول الله(ص) صورت گرفت،در سیره ائمه(ع)، قرآن و ادعیه از دلایل اثبات این نظریه است.
این عضو پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: در قرآن می بینیم که بین شکر و ازدیاد نعمت، استغفار با بارش باران و زیادی نعمت و تاثیر گناهان انسان بر بعضی پدیده های طبیعی مانند خشکسالی. رابطه برقرار شده است.
وی گفت: یکی از دلایل دیگر ما برای تبیین دینی، این است که این موضوع، اقتضاء نگرش توحید افعالی است و طبق گفته مرحوم علامه طباطبایی اگر نگرش توحیدی داشته باشیم، ریشه بسیاری از رذایل خشک می شود.
سپس مدیر برگزاری نشست، فتحعلی‌خانی از ناقدین خواست تا اشکالات خود را مطرح کنند که حجت الاسلام نوذری، مدیر گروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بابیان اینکه نظریه پردازی با نقد متفاوت است،گفت: این همان نظریه تفسیری است، نظریه شما چه فرقی با سایر نظریات رقیب دارد؟
حجت الاسلام شیروانی در پاسخ به این سوال گفت: اگر این نظریه به صورت تفصیلی مطرح شود، می بینید که در کلیت با نظریات دیگر در روش های تربیتی متمایز است اما می توان گفت: اگر انواع تربیت دینی را در نظر بگیریم، الگویی استدلال محور است یعنی فلسفی است، الگویی رفتار محور است که فقه محور است و اگویی اخلاق محور است اما نظریه من الگویی پیشنهاد می دهد که به متربی روش تبیین وقایع و اتفاقات اطراف را به او منتقل می کند و پیوسته او را متذکر می کند.
در ادامه حجت الاسلام حکیمیان گفت: نظریه باید کلی باشد؛ اما این نظریه شما سامان دهنده امور جزیی است به این بیان که وقتی یک زلزله اتفاق بیفتد، هرکس طبق حالتی که دارد.از آن پیامی می گیرد و به یک روش تبیین
می کند.
حجت الاسلام شیروانی در پاسخ این اشکال گفت: درست است که در حوادث مانند زلزله هر کس یک پیام می گیرد مثلا برای یکی قهر الهی است، برای یکی لطف است و برای دیگری ازدیاد درجه اما ما لازم دیدیم تا چارچوب تبیین دینی را روشن کنیم که در نگاه دین چگونه به آفرینش نگاه می شود.
در ادامه حجت الاسلام شیروانی در پاسخ به سوالی مبنی بر جایگاه این نظریه گفت: نسبت تبیین دینی با تبیین های دیگر به یک معنا در عرض هم هستند و ما در متون دینی تبیین های علمی داریم که در کنار یکدیگر قرار می گیرند.
این استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه ما باید زبان دین را در علوم وارد کنیم، ادامه داد: ما از صحبت های استاد آیت الله جوادی آملی این را برداشت می کنیم که باید تبیین های دینی حتی وارد علوم تجربی شود تا سیر عمودی علم را بتوانیم گسترش دهیم.
وی ادامه داد: زبان علم سکولار است یعنی غیر دینی، نه الزاما ضد دینی اما این ملازمه روانشناختی را به وجود می آمورد که از خداوند دور شوییم و غفلت را به همراه می آورد.
در ادامه این جلسه حجت الاسلام داودی با بیان اینکه تعبیر تجربه دینی از تبیین دین مناسب تر است، ادامه داد: در فلسفه علم، روشن کردن علت بسیار مهم است و بدون آن تبیین صورت نگرفته است و واژه تفسیر محدوده عام تری از تبیین دارد.
در ادامه این نشست، حجت الاسلام علی شیروانی به سؤالات حاظران پاسخ داد.
گفتنی است، کرسی نظریه‌پردازی تبیین دینی و نقش آن در تربیت دینی، به همت گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دهم اسفند در قم برگزار شد./909/ز502/س
ارسال نظرات