گزارشی از همایش ملی منظومه فکری آیتالله خامنهای با تأکید بر اندیشه فقهی

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، همایش ملی منظومه فکری آیت الله العظمی خامنهای با تأکید بر اندیشه فقهی صبح امروز در سالن حکمت پژوهشکده علوم انسانی اسلامی دانشگاه قم برگزار شد.
در این همایش آیتالله عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری، با بیان اینکه قرآن کریم کتابی جاوید برای حل مشکلات بشر در ابعاد فرامکانی و فرزمانی است و رهبر انقلاب همواره از قرآن برای تحقق مسیر انبیاء بهره میگیرند، اظهار داشت: امتداد فلسفه در ابعاد اجتماعی و سیاسی در ساحت معرفتی اندیشه ایشان، جایگاهی ویژه دارد، اگرچه در آثار شهید مطهری و شهید صدر نیز امتداد فلسفه در حوزه اجتماعی مطرح شده است، اما تفاوت رهبر انقلاب در این است که این امتداد را به موضوعشناسی دقیق گره زدهاند تا گزارههایی قابل اجرا و کاربردی در زندگی اجتماعی ارائه شود و نقطه کلیدی دیگر اندیشه ایشان، تمرکز بر توحید است.
عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین به برجستگیهای دیگر رهبر معظم انقلاب از جمله قرآنشناسی عمیق که نگاهی نو به بهرهگیری از قرآن برای اجتهاد فقهی ارائه میدهد، اشاره کرد و افزود: ایشان تلاش کردهاند تا از سراسر قرآن کریم برای قاعدهسازی فقه استفاده کنند و نگاه قرآنی خود را در بحثهای مختلف فقهی به وضوح به کار گیرند.
حجت الاسلام احمد حسین شریفی رئیس دانشگاه قم نیز در این مراسم به موضوع "دانشها و مهارتهای مورد نیاز برای اجتهاد دینی" از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و بیان کرد: مجتهدان اسلامی به اتفاق معتقد هستند که علوم و دانشهای مورد نیاز برای اجتهاد باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد و تحولی که در تاریخ علم شیعی بهویژه با تحلیل این مفاهیم رخ داده، قابل مشاهده است، امام خمینی (ره) نگاهی تازه به فقاهت و علوم ضروری برای فقیه داشتند و رهبر معظم انقلاب در همان چارچوب فکری، به شکلی عمیقتر، جدیتر و گستردهتر دیدگاههای خود را مطرح کردهاند، هرچند که امام خمینی (ره) نیز تحولات بنیادینی در تاریخ فقه ایجاد کردند.
رئیس دانشگاه قم با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب از شرط لازم فقاهت به آگاهی و شناخت دقیق منابع دینی یاد میکنند و همچنین بر تسلط بر علومی که برای دستیابی به این منابع اصلی اسلامی ضروری است، تأکید دارند، گفت: اما در حوزه دیگری که نظرها درباره آن متفاوت است، ایشان آشنایی با منطق و فلسفه را نیز حیاتی میدانند و بر ضرورت همراهی منطق با نوآوری تأکید دارند و نیز اجتهاد را بدون این آگاهیها ناقص ارزیابی میکنند، از دیگر نکاتی که به نظر رهبر معظم انقلاب برای اجتهاد اساسی است، شناخت تاریخ اسلام، بهویژه صدر اسلام، و نیز آشنایی با جریانهای فکری جهانی و اندیشههای نوین در حوزه دین و مذهب است.
حجتالاسلام والمسلمین رضا نوروزی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه قم، نیز در این رویداد تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب با رویکردی توحیدی به مباحث میپردازند و این نگاه حتی در مسائل بینالمللی نیز نمایان است، ایشان تمامی حوزههای علوم اسلامی را با همپیوستگی کامل مورد توجه قرار داده و این انسجام فکری را به روشنی نمایان میکنند.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه قم ادامه داد: انحرافات در دین اغلب به دلیل جداسازی عناصر مختلف آن رخ میدهد، درحالیکه اسلام بهویژه بر پیوستگی و یکپارچگی تاکید دارد.
وی با بیان اینکه نگاه جامع رهبر معظم انقلاب به انسان و جامعه، اعم از ابعاد ظاهری و باطنی از ویژگیهای برجسته ایشان است، گفت: مقدمات سخنان ایشان همواره با مباحث عمیق دینی آغاز شده و ارتباط مستقیمی میان حوزه فردی و اجتماعی برقرار میکنند و این رویکرد جامع به نوعی توازن میان مسائل فردی و اجتماعی ایجاد کرده است؛ چنانکه رهبر معظم انقلاب در تحلیل مسائل اجتماعی همواره به زمینههای فردی نیز توجه دارد.
حجتالاسلام سید سجاد ایزدهی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دراین همایش، اظهار کرد: در طول تاریخ، اندیشمندان بزرگی حضور داشتهاند که افکارشان مورد بررسی قرار گرفته است. اما ویژگی متمایز اندیشه رهبر معظم انقلاب، علاوه بر دارا بودن یک منظومه فکری و ساختار هدفمند، پویایی و روشمندی آن است، حتی اگر ایشان در مقام رهبری جمهوری اسلامی نبودند، تحلیل و تحسین این منظومه فکری همچنان قابل توجه بود، هرچند که برخی ممکن است تحت تأثیر "حجاب معاصرت" از درک کامل این اهمیت بازمانند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، افزود: اندیشه رهبر معظم انقلاب یک منظومه سازگار و منسجم است که در جایگاه هدایتگری قرار دارد و جامعهای را رهبری میکند، این منظومه نهتنها از جامعه بازخورد میگیرد، بلکه اثربخشی خود را در عمل نیز به نمایش گذاشته است، با این حال، جامعه گاه بهسرعت برخی وقایع را فراموش میکند. ایشان در دوران مجلس ششم، زمانی که از ایشان درخواست شد جام زهر بنوشند، پاسخ دادند که شرایط ما مانند امام حسن(ع) نیست، بلکه شرایط امام حسین(ع) است. این نوع نگاه موجب شد که تهدیدهای نظامی دشمن به حاشیه رانده شود.
حجت الاسلام ایزدهی در ادامه گفت: کارشناسان ارشد نظامی اذعان دارند که رهبر معظم انقلاب با راهبری خود ایران را از چندین جنگ محتوم نجات دادهاند، ساختارهایی که رهبر معظم انقلاب ایجاد کردند، باعث شد حرکت انقلاب بهسوی پیشرفت ادامه یابد.
حجتالاسلام سید رضا مودب، رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم، نیز در این همایش، اظهار داشت: رویکرد تفسیری که در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب به کار رفته است، بر مبانی مشخصی استوار است و همین رویکرد، ساختار فکری جامعی را شکل داده است.
رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم، افزود: تفسیر قرآن توسط رهبر معظم انقلاب از جلسات تفسیری پیش از انقلاب آغاز شد و در دوران رهبری ادامه یافت و به تکامل رسیده است؛ بخشهایی از این تفاسیر تاکنون به چاپ رسیده است، یکی از مبانی فکری رهبر معظم انقلاب این است که قرآن علاوه بر قابلیت فهم مستقیم، برای هر سطح فکری و هر مقطع زندگی راهکاری ارائه میدهد، همچنین، مراحل ابتدایی قرائت قرآن مسیری برای دستیابی به درک عمیقتر از آن بهشمار میآید.