بیانیه «حوزه پیشرو و سرآمد»؛ سند بالادستی تمدنساز حوزههای علمیه در صد سال آینده

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجتالاسلام محمد مهدی محققی، مدیرعامل خبرگزاری رسا در دومین نشست مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزههای علمیه با رسانههای حوزوی که با هدف تبیین نقش رسانهها در پیشبرد پیام اخیر رهبر معظم انقلاب به حوزه علمیه قم برگزار شد، به تبیین محورهای کلیدی این پیام تاریخی پرداخت و بر مسئولیت سنگین رسانههای حوزوی در گفتمانسازی و مطالبهگری تأکید کرد.
حجتالاسلام محققی، بیانیه اخیر رهبر معظم انقلاب را نخستین سند بالادستی در بازه زمانی صد ساله با رویکرد تمدنساز در تاریخ معاصر حوزه علمیه دانست و اظهار داشت: این سند با چشماندازی صدساله، افقی نو برای حوزههای علمیه ترسیم کرده و رسالت سنگینی بر دوش رسانهها نهاده است و باید همواره این را متذکر باشیم که فردای حوزه از ما رسانهایها خواهد پرسید که برای تحقق این آرمان چه کردهایم.
مدیرعامل خبرگزاری رسا، قله انتظارات رهبر معظم انقلاب از حوزه های علمیه را تحقق نوآوریهای تمدن ساز بیان و تأکید کرد: محور اصلی انتظارات معظم له از حوزه های علمیه مسیر نوآوریهای تمدنی است که تحقق آنان نیازمند گفتمانسازی مستمر، کنترل نخبگانی و مطالبهگری عالمانه در فضای اجتماعی است.
وی با بیان اینکه تحقق گفتمان تمدن نوین اسلامی نیازمند دیگریسازی است، افزود: هر گفتمانی برای تثبیت خود در بطن جامعه، باید بتواند «دیگری» خویش را تعریف کند. ما در مسیر تمدنسازی با چند دیگری بیرونی و درونی مواجه هستیم. گفتمان تمدنی بیرونی ما شامل نسخه تمدنی عربستان سعودی با محوریت اقتصاد وابسته به غرب و نسخه نوعثمانی ترکیه با رویکرد غرب زدگی افراطی و تحقیر داشته های داخلی جهان اسلام است. این گفتمان های رقیب تمدنی بر پایه خودتحقیری و وابستگی افراطی به اقتصاد و فرهنگ غرب بنانهاده شده اند و مورد پذیرش ملت های مسلمان نخواهند بود.
حجتالاسلام محققی یکی از مهمترین چالشهای داخلی را نبود دغدغه تمدنی در بین بخش مهمی از مسئولان و سیاستگذاران نظام عنوان و تصریح کرد: در میان مسئولان میانی و حتی برخی سیاستگذاران، دغدغه تمدنسازی وجود ندارد، بلکه گاه شناخت و اطلاعاتی از آن نیز ندارند. این وظیفه رسانههای حوزوی است که با طرح مطالبات منطقی، علمی و دقیق، توجه نخبگان تصمیمساز را به جهاد تمدن سازی نوین اسلامی بر پایه رهنمودهای رهبر معظم انقلاب جلب کنند.
وی یکی از چالش های ارتباطی داخلی حوزه علمیه را گفتمان سکولار دانست و بیان کرد: در رصدی که در ماههای اخیر انجام شده، خردهگفتمانهایی همچون فردگرایی فقهی و عافیت طلبی در درون حوزه شکل گرفته که مانعی برای تحقق اهداف بلند تمدنی است و این امر نیاز دارد تا با نگاه دقیق، عالمانه و نقادانه، این موانع شناسایی و پاسخ منطقی داده شود.
مدیرعامل خبرگزاری رسا، با اشاره به گفتمانهای رقیب درونحوزوی و برونحوزوی، تصریح کرد: برای ایفای نقش جدی در فرآیند تمدنسازی نوین اسلامی، رسانههای حوزوی باید سیاستگذاری و اقدام کنند.
وی با بیان اینکه یکی از گفتمان رقیب در فضای داخلی حوزه، گفتمانی است که در میان برخی شخصیت های سکولار در نشست اساتید و مجمع مدرسین به چشم میخورد، افزود: اندیشه سکولار اساساً رابطهای میان فقه و تحول تمدنی قائل نیست و با اهداف عالی نظام نیز همراهی نشان نمیدهد. گفتمانی عافیتطلب و فاقد درک از رسالت تاریخی حوزه علمیه در مقطع کنونی است.
حجتالاسلام محققی خرده جریان هایی که با شعارهایی نظیر نمیتوانیم، نمیشود، نمیگذارند و نمیخواهند وجود دارند را عامل انسداد گفتمان حوزوی تمدن ساز دانست و بیان کرد: آخرین حلقه از این گفتمان، رویکردی است که در برخی کانالهای رسانه های اجتماعی مجازی در مخالفت با اقدامات تحولی مدیریت حوزه های علمیه دیده میشود.
وی با تأکید بر اینکه صدای مخالفت، خود نشانهای از آغاز حرکت و حیات فکری تمدن نوین اسلامی در حوزه علمیه قم است، گفت: وجود این گفتمانهای رقیب تهدیدی است که باید به فرصت تبدیل شود.
مدیرعامل خبرگزاری رسا، راهحل برونرفت از این وضعیت را تشکیل اتاقهای فکر و اندیشه ورز دانست و تصریح کرد: ما نیازمند ایجاد اتاقهای فکر تخصصی و خودجوش درون رسانههای حوزوی هستیم. این اتاقها باید وظیفه تعریف نظام مسائل و اولویت های تمدنی، تحلیل رویدادهای پیچیده تمدنی، آیندهپژوهی و طراحی الگوهای مطالبهگری منطبق با هنجارهای حوزوی را بر عهده بگیرند.
وی با اشاره به ضعف در مهارتهای رسانهای و اجتماعی در میان طلاب، ادامه داد: طلبه فعال رسانهای باید الگوی مطالبهگری منطبق با فقه و آموزه های اسلام را بشناسد. امروز در ذهن بسیاری، مطالبهگری معادل افشاگری، بداخلاقی، قانون شکنی و هیاهو است؛ درحالیکه ما نیاز به مطالبهگری منطقی، قانونمند، اثرگذار و سازنده داریم.
حجتالاسلام محققی با اشاره به کمبود مهارتهایی همچون همشناسی فرهنگی، شنیدن فعال، خودباوری، معرفی خود و ایجاد دغدغه در مسئولان، گفت: همه این مهارتها باید در قالب آموزشهای ساختاریافته و فعالیتهای جمعی تقویت شود.
وی در پایان، با تشکر از دبیرخانه شورای عالی حوزه های علمیه برای برگزاری نشست های هم اندیشی با فعالان رسانه های حوزوی، پیشنهادی برای استمرار اثربخش این جلسات مطرح کرد و گفت: برای استمرار، هدفمندی و اثربخشی این نشست ها، مناسب است هر جلسه در موضوعی محوری و با دعوت از مسئولان و کارشناسان برون حوزوی در موضوعات روز برگزار شود.