گزارش اندیشکده واشینگتن از قدرت‌نمایی یمنی‌ها در دریای سرخ

همزمان با تشدید جنایات رژیم صهیونیستی در نوار غزه و حمله‌ی نامشروع این رژیم به ایران، و در حالی که حتی بعضی کشورهای غربی نیز زمزمه‌ی اعتراض به صهیونیست‌ها را بلند کرده‌اند، انصارالله یمن دور دیگری از اقدامات نظامی را علیه اسرائیل آغاز کرده است. علاوه بر هدف قرار دادن کشتی‌های مرتبط با رژیم صهیونیستی و حملات موشکی علیه اسرائیل، یمنی‌ها اکنون دامنه‌ی اقدامات خود را گسترده‌تر کرده‌اند و به عنوان نمونه، به مصر فشار می‌آورند تا مرزهای خود با نوار غزه را به روی کمک‌های بشردوستانه باز کند.

با این حال، آن‌چه در عملیات‌های جدید انصارالله بیش‌تر خودنمایی می‌کند، افزایش چشم‌گیر سطح هماهنگی و پیچیدگی آن‌ها در دریای سرخ است که جبهه‌ی جدیدی را نه‌تنها علیه رژیم صهیونیستی، بلکه علیه آمریکا، باز کرده است؛ جبهه‌ای که خودبه‌خود بخشی از منابع و نیروهای اشغالگران صهیونیست و ارتش آمریکا را به خود مشغول می‌کند.

اندیشکده‌ی «مؤسسه‌ی سیاست خاور نزدیک واشینگتن» اخیراً طی گزارشی تحت عنوان «حملات مرگ‌بار نشان‌دهنده‌ی تقویت کنترل حوثی‌ها بر تردد در دریای سرخ هستند[۱]» به همین موضوع پرداخته است. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، ترجمه‌ی گزارش مؤسسه‌ی واشینگتن است.

نقاشی دیواری و «هنر خیابانی» توسط «مراد سبیع» (که در تصویر دیده نمی‌شود) با موضوع تحریم‌های بین‌المللی و محاصره‌ی یمن برای جلوگیری از ورود غذا و دارو به این کشور. علاوه بر نقاط اشتراک تاریخی-اسلامی، یمن و فلسطین در دوران معاصر نیز جنایات مشابهی را از سر گذرانده‌اند که از ظلم کشورهای غربی و متحدان آن‌ها در منطقه نشأت می‌گیرد. (+)

لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های محافل رسانه‌ای-اندیشکده‌ای بین‌المللی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش‌ لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.

حوثی‌ها [انصارالله] اخیراً کارزار مرگ‌بار خود علیه آزادی ناوبری در دریای سرخ را شدت بخشیدند و در دو حمله‌ی هماهنگ و پی‌درپی، دو کشتی تجاری بدون اسکورت را غرق کردند؛ و به این ترتیب، شمار کشتی‌های غرق‌شده در منطقه از سال ۲۰۲۳ تا کنون را به چهار عدد رساندند.

عدم حضور یک نیروی دریایی بین‌المللی در جنوب دریای سرخ، احتمالاً، این گروه را به ادامه‌ی حملات تشویق کرده است. به گزارش [شرکت خدمات اطلاعاتی کشتیرانی] «لویدز لیست اینتلیجنس»، تنها نهادهایی که توانستند برای نجات سرنشینان کشتی‌ها مداخله کنند، شرکت‌های خصوصی امنیت دریایی بودند که آن‌ها هم ظرفیت‌های محدودی دارند[۲].

بر اساس داده‌هایی که مؤسسه‌ی واشینگتن از سال ۲۰۲۳ گردآوری کرده، اگر دست‌کم یک کشتی جنگی برای واکنش به حمله‌ی اولیه‌ی حوثی‌ها و رهگیری سلاح‌های بعدی‌ای که شلیک می‌کنند، در دسترس بود، حجم این حملات ممکن بود کاهش یابد.

تداوم کارزار دریایی حوثی‌ها

بهترین توصیف درباره‌ی جدیدترین حملات حوثی‌ها «تنش‌آفرینی آشکار با طراحی حساب‌شده برای نمایش توانایی و تهاجم با حداکثر تأثیرگذاری» است. این گروه، از سال ۲۰۲۳، مدام تاکتیک‌های جدید را آزمایش کرده و آن‌ها را در مقاطع مختلف کارزار دریایی خود به کار گرفته است.

ارزیابی حوثی‌ها این‌بار این بود که سطح خطر پایین است و بر خلاف حملات گذشته، هیچ نیروی معتبر واکنش سریعی مقابل آن‌ها وجود ندارد. تهدید [انصارالله] علیه کشتیرانی هرگز از بین نرفته و مشخص بود، دیر یا زود، حوثی‌ها حملات خود را تشدید خواهند کرد؛ حملاتی که با یک جنگ تبلیغاتی سازمان‌یافته همراه بوده‌اند.

مادر یمنی روی تخت بیمارستان «الثوره» در شهر بندری «حدیده» در حاشیه‌ی دریای سرخ، کنار پسربچه‌اش که دچار سوءتغذیه‌ی شدید است، دراز کشیده است. یمنی‌ها و فلسطینی‌ها هر دو شاهد جنایت کشورهای غربی و متحدان منطقه‌ای آن‌ها علیه کودکان بی‌گناهشان هستند. (+)

حتی در دوره‌ی آرامش نسبی‌ای که پس از «آتش‌بس» آمریکا و حوثی‌ها در ماه می برقرار شد هم این گروه به نظارت بر کشتیرانی در دریای سرخ ادامه داد[۳] و مطمئن شد حضورش همواره از طریق تهدید علیه شرکت‌های کشتیرانی (عمدتاً شرکت‌هایی که ناوگانشان در بنادر اسرائیل پهلو می‌گرفتند) احساس می‌شود[۴]. حملات اخیر، علیه دو کشتی باری فله‌بر تحت مدیریت شرکت‌های یونانی، که کشتی‌هایشان به بنادر اسرائیل سر زده بودند، نشان می‌دهد تهدید حوثی‌ها ادامه خواهد داشت؛ به ویژه با توجه به این‌که سایر درگیری‌های منطقه‌ای، توجهات بین‌المللی و دارایی‌های نظامی را از جنوب دریای سرخ دور کرده‌اند.

۶ جولای، حوثی‌ها به کشتی فله‌بر «مجیک سیز» (کد سازمان بین‌المللی دریانوردی: IMO ۹۷۳۶۱۶۹) که با پرچم لیبریا و تحت مدیریت شرکت «آل‌سیز مرین» دریانوردی می‌کند، حمله کردند. به گزارش نیروی «عملیات‌های تجارت دریایی بریتانیا» [زیرمجموعه‌ی نیروی دریایی بریتانیا که حوزه‌ی مسئولیتش شامل دریای عرب، دریای سرخ، و خلیج فارس می‌شود]، چندین شناور کوچک با مجیک سیز «درگیر» شدند و سپس یک پرتابه به آن اصابت کرد. این پرتابه موجب وقوع آتش‌سوزی روی عرشه شد و خدمه را وادار به ترک کشتی کرد. سرنشینان مجیک سیز بعداً توسط یک کشتی تجاری عبوری نجات پیدا کردند. حوثی‌ها ویدیویی از این حادثه منتشر کردند که شبه‌نظامیان آن‌ها را در حال سوار شدن به کشتی نشان می‌دهد[۵].

کشتی فله‌بر مجیک سیز سپس در اثر انفجارهای متعدد در بخش‌های مختلفش درست زیر «خط آب»، احتمالاً ناشی از اتصال مین‌های لیمپت به بدنه، غرق شد.

حمله‌ی دوم، در ماه جاری [جولای ۲۰۲۵]، علیه کشتی فله‌بر «ایترنیتی سی» (کد: IMO ۹۵۸۸۲۴۹) انجام شد که آن هم با پرچم لیبریا هدایت می‌شد، اما تحت مدیریت شرکت «کازمو منجمنت» قرار داشت. حوثی‌ها در این حمله با شناورهای مسلح به توپ، برجک هدایت [موسوم به «عرشه‌ی فرماندهی» یا «پل فرماندهی»] کشتی را هدف قرار دادند که منجر به کشته و مجروح شدن چندین نفر از خدمه شد. نیروی عملیات‌های تجارت دریایی بریتانیا، ۹ جولای، تأیید کرد که ایترنیتی سی غرق شده است.

گزارش‌ها حاکی از آن است که حوثی‌ها سرنشینانی را که زنده مانده‌اند، گروگان گرفته‌اند[۶].

این دو حادثه، اولین حملات مستقیم علیه کشتی‌های تجاری در دریای سرخ از دسامبر ۲۰۲۴ به این سو بودند. تمام اطلاعات مربوط به حملات قبلی را می‌توانید در صفحه‌ی «ردیابی حوادث» مؤسسه‌ی واشینگتن ببینید[۷].

مقیاس و جسارت بی‌سابقه

مقیاس و جسارت حوثی‌ها در حملات اخیر، به‌ویژه در غیاب هرگونه مداخله‌ی دریایی [در مقابله با این حملات]، بی‌سابقه بود. این گروه از تاکتیک‌های قدیمی و اثبات‌شده‌ای مانند سلاح‌های تهاجمی سرنشین‌دار و بدون‌سرنشین و انواع مختلف موشک‌هایی استفاده کرد که برخی از آن‌ها را در حملات موفق و ناموفق گذشته نیز به کار گرفته بود؛ به عنوان نمونه، حمله به کشتی کانتینربر «مرسک هانگجو» (کد: IMO ۹۷۸۴۳۰۰) در دسامبر ۲۰۲۳، که منجر به مداخله‌ی آمریکا برای نابودی قایق‌های حوثی‌ها شد؛ و همچنین عملیات‌های جداگانه‌ی سال گذشته [۲۰۲۴] علیه کشتی باربر عمومی «وربنا» (کد: IMO ۹۵۲۲۰۷۵)، کشتی فله‌بر «توتور» (کد: IMO ۹۹۴۲۶۲۷) که غرق شد، و نفتکش‌های «دلتا بلو» (کد: IMO ۹۶۰۱۲۳۵) و «سونیون» (کد: IMO ۹۳۱۲۱۴۵)، که مورد آخر نجات پیدا کرد (جزئیات بیش‌تر در ادامه‌ی گزارش). با این حال، در هیچ‌یک از عملیات‌های قبلی حوثی‌ها، تمام این حوزه‌ها [و توانایی‌ها] به این شکل در قالب دو حمله‌ی پیاپی، به‌خوبی‌برنامه‌ریزی‌شده، و موفقیت‌آمیز با یک‌دیگر ترکیب نشده بودند.

جزئیاتی درباره‌ی تردد در دریای سرخ (خط زردرنگ) و تعداد حملات تأییدشده‌ی «انصارالله» یمن علیه کشتی‌های مرتبط با رژیم صهیونیستی بین نوامبر ۲۰۲۳ و جولای ۲۰۲۵ (در تصویر بزرگ‌تر، توضیحات بیش‌تر به زبان انگلیسی قابل‌مشاهده است.) (+)

گزارش‌ها نشان می‌دهد کشتی ایترنیتی سی با حمله‌ی فوجی هشت قایق کوچک (که تعداد قابل‌توجهی است)، شامل چندین «شناور سطحی انفجاری بدون‌سرنشین» مورد اصابت قرار گرفته است. دو فروند از این شناورها در حالی به کشتی برخورد کردند که افراد مسلح از قایق‌های دیگر برای عملیات سرکوب آتش، به سوی برجک فرماندهی و نیروهای امنیتی حاضر روی کشتی شلیک می‌کردند.

همزمان، دست‌کم دو موشک نیز کشتی را هدف قرار دادند. سپس، در حالی که کشتی متوقف شده بود، دو شناور سطحی بدون‌سرنشین و یک موشک دیگر نیز به کشتی اصابت، و آن را غرق کردند.

بر اساس میزان و محل آسیب، از انبار بار تا موتورخانه، و همچنین ویدیوهای تبلیغاتی حوثی‌ها، به نظر می‌رسد از طیفی از موشک‌های بالستیک ضدکشتی در این حمله استفاده شده باشد؛ از جمله موشک هدایت الکترواپتیکی «عاصف»، نسخه‌ای ضدکشتی از آن‌چه که به نظر می‌رسد موشک قاسم باشد، و همچنین موشک کروز ضدکشتی مندب-۲ با هدایت راداری.

حوثی‌ها به‌وضوح قصد داشتند ابتدا کشتی را متوقف کنند و سپس آن را با حداکثر تأثیرگذاری [رسانه‌ای-تبلیغاتی] غرق کنند. اقدام حوثی‌ها به بازگشت به کشتی‌های آسیب‌دیده پس از تخلیه‌ی سرنشینان آن‌ها، با هدف وارد کردن ضربه‌ی نهایی و کسب حداکثر بهره‌ی تبلیغاتی، موضوع تازه‌ای نیست، اما این‌بار این اقدام آن‌ها می‌توانست خنثی شود؛ مشروط به این‌که از حوادث گذشته درس گرفته می‌شد و دست‌کم یک کشتی جنگی در منطقه به‌سرعت برای نجات کشتی‌ها اعزام می‌شد.

آگوست ۲۰۲۴، حوثی‌ها در حمله به نفتکش سونیون نیز با استفاده از سلاح‌های سبک و قایق‌های کوچک خودشان را به نزدیکی کشتی رساندند و سپس با شلیک پرتابه موجب وقوع آتش‌سوزی در نفتکش شدند. آتش سپس به موتورخانه سرایت کرد و موجب شد تا نفتکش روی آب سرگردان شود. آن زمان، نیروهای عملیات دفاعی اتحادیه‌ی اروپا، تحت عنوان عملیات «ای‌یو نَو فور آسپیدس» توانست به درخواست کمک فرمانده‌ی کشتی پاسخ دهد.

تجمع حامیان «انصارالله» یمن با بنرهای مختلف، از جمله بنرهایی که شعارهای پنج‌گانه‌ی مشهور این جنبش روی آن‌ها نقش بسته‌اند: «الله اکبر؛ مرگ بر آمریکا؛ مرگ بر اسرائیل؛ لعنت بر یهود؛ اسلام پیروز است». یمنی‌ها سابقه‌ی طولانی‌ای در حمایت از آرمان فلسطین و دفاع از فلسطینیان دارند. (+)

پیچیدگی و زمان‌بندی عملیات اخیر حوثی‌ها نشان‌دهنده‌ی سطح بالاتری از هماهنگی میان عناصر آن‌هاست. این حملات بی‌رحمانه، همچنین، همزمان با آتش‌بس احتمالی در غزه و در بحبوحه‌ی تنش‌های جاری بین ایران، از یک سو، و آمریکا و اسرائیل، از سوی دیگر، رخ دادند. علاوه بر این، با توجه به این‌که حوثی‌ها، حتی پیش از حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در ماه ژوئن، تهدید کرده بودند که علیه کشتی‌های آمریکایی اقدام خواهند کرد، هرگونه تشدید یا کاهش تنش با ایران در آینده می‌تواند بر [امنیت] کشتیرانی در دریای سرخ نیز تأثیر بگذارد.

این در حالی است که غیبت کامل دارایی‌های نظامی بین‌المللی در جنوب دریای سرخ به حوثی‌ها این پیام را می‌دهد که آزادند، هر زمان که اراده کردند، به کشتی‌های تجاری حمله، و آن‌ها را غرق کنند. عملیات آسپیدس با این‌که صرفاً سه یگان نیروی دریایی در منطقه دارد[۸]، اما به کشتی‌های تجاری‌ای که درخواست می‌کنند، خدمات اسکورت ارائه می‌دهد. با این حال، اگر مأموریت دفاعی اتحادیه‌ی اروپا دارایی‌های بیش‌تری در دسترس داشت، می‌توانست سطح بالاتری از حفاظت را ارائه دهد؛ اگرچه تحقیقاتی که نویسندگان این گزارش، اوایل سال جاری، انجام دادند نشان می‌دهد اجرای این عملیات باز هم ساده نبود. حضور نادر دو ناوگروه ضربت نیروی دریایی آمریکا در دریای عرب نیز نتوانست حوثی‌ها را از اجرای عملیات بازدارد.

شعار «آمریکا مادر تروریسم است» در یکی از تجمعات حامیان «انصارالله» یمن. این شعار به‌ویژه پس از آن به فهرست شعارهای حامیان این جنبش اضافه شد که وزارت خارجه‌ی آمریکا بار دیگر نام «انصارالله» را به فهرست گروه‌های تروریستی خود اضافه کرد. (+)

گام‌های بعدی

حوثی‌ها هم اراده و هم توانایی نظامی لازم برای غرق کردن کشتی‌های بیش‌تر در جنوب دریای سرخ را دارند؛ پهنه‌ی آبی‌ای که همچنان نه‌تنها گذرگاهی برای کشتیرانی تجاری، بلکه آب‌راهی برای تأمین لجستیک درون و مابین عرصه‌های نبرد ارتش آمریکا در منطقه‌ی ناپایدار خاورمیانه محسوب می‌شود[۹].

کشتی‌هایی که با خطر زیادی مواجه نیستند، همچنان محتاطانه از تنگه‌ی باب‌المندب عبور خواهند کرد؛ با اطلاع از این‌که تردد در این مسیر، از سال ۲۰۲۳ به این سو، به طور قابل‌توجهی کاهش یافته (طبق داده‌های لویدز لیست اینتلیجنس به نصف رسیده[۱۰]) است. عملیات‌های تدافعی، مانند آسپیدس، هیچ مأموریتی برای بازدارندگی یا در هم شکستن توانایی‌های نظامی حوثی‌ها ندارند. حتی کارزارهای تهاجمی «همه‌جانبه»، مانند عملیات «سخت‌سوار» آمریکا علیه حوثی‌ها در آوریل و می سال جاری، هم نتوانستند آزادی ناوبری در دریای سرخ را برای همه تضمین کنند، و شرکت‌های بزرگ کشتیرانی همچنان از این منطقه اجتناب می‌کنند[۱۱].

اگر حوثی‌ها همچنان اجازه‌ی حمله‌ی آزادانه به کشتی‌ها در منطقه را داشته باشند، کشتی‌هایی که غیرمستقیم با اسرائیل در ارتباط هستند، و در آینده احتمالاً سایر کشتی‌ها، در صورت تصمیم به ادامه‌ی تردد در دریای سرخ، به اسکورت نظامی نیاز خواهند داشت. شرکت‌های کشتیرانی‌ای که با وجود اطلاع از این خطرات، تصمیم می‌گیرند «سامانه‌ی شناسایی خودکار» [ابزار شناسایی دریانوردی] خود را خاموش کنند و بدون اسکورت تردد کنند، دریانوردان و کشتی‌های خود را در معرض خطر بسیار زیادی قرار خواهند داد.

کشتی‌های مرتبط با آمریکا نیز، با وجود «آتش‌بس» میان حوثی‌ها و واشینگتن، همچنان باید هوشیار باشند. عملیات‌های اخیر حوثی‌ها صرفاً یک اقدام تنش‌زای نمادین نیست. حملات حوثی‌ها آن‌قدر مرگ‌بار، هماهنگ، و مخرب بوده‌اند که استقرار یک نیروی نظامی دائم، با کمک شرکت‌های امنیتی دریایی خصوصی و کشورهای منطقه، برای حفاظت از آزادی و ایمنی ناوبری برای همه در دریای سرخ را ایجاب کنند.