حجت‌الاسلام والمسلمین دیرباز:
هم‌افزایی مردم و دولت عامل تحقق اهداف سند چشم‌انداز است
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، تحقق اهداف سند چشم‌انداز کشور را مستلزم مشارکت مردم، کارآمدی دولت و هم‌افزایی نهادهای حاکمیتی دانست و با اشاره به دستاوردهای علمی، فرهنگی و نظامی کشور بر ضرورت ارتقای اقتصاد اسلامی برای رسیدن ایران به جایگاه نخست منطقه تأکید کرد.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین عسگر دیرباز، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، به بررسی تحقق اهداف سند چشم‌انداز کشور و دستاوردها و چالش‌های پیش روی آن پرداخت.
وی با تأکید بر اهمیت سند چشم‌انداز به عنوان نقشه راه کشور در دو دهه گذشته، گفت: این سند برای کلان کشور تدوین شده و حدود بیست سال پیش از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ گردید. اکنون که به سال‌های پایانی بازه زمانی آن نزدیک می‌شویم زمان مناسبی است تا میزان تحقق اهداف آن را بررسی کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین دیرباز افزود: سند چشم‌انداز باید مبنای تحلیل ما باشد؛ ابتدا باید مشخص شود که کدام بخش‌ها موفق و پیشرفته شده‌اند، کدام بخش‌ها کاستی یا کندی داشته‌اند و کدام اهداف به‌طور کلی عملیاتی نشده است. اگر بخشی محقق نشده باید بررسی شود که دلیل آن چیست: آیا موانع داخلی و خارجی نقش داشته‌اند یا اهداف سند بیش از حد ایده‌آل‌گرایانه بوده است.
وی با اشاره به نقش مردم و حکومت در تحقق سند گفت: چشم‌انداز تنها به دولت مربوط نمی‌شود؛ بلکه نیازمند مشارکت همه مردم است. مدیریت و کارآمدی دولت، نقش مردم، نهادها و مجموعه حاکمیت همگی باید هم‌افزا عمل کنند تا اهداف سند تحقق یابد.
حجت‌الاسلام دیرباز ادامه داد: سند چشم‌انداز مانند نقشه راه یک فرد است؛ همان‌طور که انسان برای رسیدن به مقصد نیاز به برنامه دارد کشور نیز برای رسیدن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب، نیازمند مسیر مشخص و اهداف روشن است. این سند باید با اهداف انقلاب اسلامی همسو باشد زیرا انقلاب با ایثار مردم و رهبری امام خمینی(ره) برای تحقق آرمان‌های مشخص شکل گرفت و سند چشم‌انداز ادامه‌دهنده همان مسیر است.
مرور کلی سند چشم‌انداز
وی در بررسی اصول و مبانی سند چشم‌انداز تصریح کرد: نخستین اصل اتکا به خداوند متعال است که زمینه‌های لازم برای تحقق اهداف را فراهم می‌کند. در کنار آن ایمان و عزم ملی نقش اساسی دارد؛ زیرا عنایت الهی زمانی محقق می‌شود که مردم در میدان حاضر باشند و با اراده و پایمردی همراهی کنند. علاوه بر مردم دولت و مجموعه حاکمیت شامل سه قوه، مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیروهای مسلح و دیگر بخش‌های کشوری نیز باید فعال باشند.
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه بیان کرد: تلاش و کوشش مستمر نیز ضرورت دارد؛ زیرا تنها با اقدام عملی می‌توان به اهداف سند رسید. قله‌ای که در این سند ترسیم شده جایگاه نخست ایران در منطقه است جایگاهی که هم در عرصه اقتصاد، علم و فناوری متجلی شود و هم در جهان اسلام الهام‌بخش باشد. کشور باید بتواند تعامل سازنده و مؤثری در روابط بین‌الملل داشته باشد.
وی افزود: اهداف سند باید با شرایط اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشور همخوانی داشته باشد. مقتضیات فرهنگی، تاریخی و جغرافیایی، روحیات مردم، سنت‌های اسلامی و ایرانی و ویژگی‌های بومی جامعه باید مد نظر قرار گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین دیرباز همچنین به شاخص‌های کلان سند اشاره کرد: شاخص‌هایی مانند نرخ سرمایه‌گذاری، درآمد سرانه، تولید ناخالص ملی، نرخ اشتغال، تورم، کاهش فاصله طبقاتی، رشد آموزش و پژوهش و ارتقای توان دفاعی و امنیتی برای سنجش تحقق اهداف در نظر گرفته شده است.
تحلیل دستاوردها و نقاط قوت
وی در تحلیل دستاوردهای کشور گفت: در بررسی وضعیت نمی‌توان نگاه صفر و صدی داشت؛ باید واقع‌بین بود و وضعیت‌ها را جمع‌بندی کنیم. سه وضعیت اصلی قابل سنجش هستند: پیشروی و تحقق اهداف، توقف یا درجا زدن و عقبگرد.
وی با اشاره به دستاوردهای مثبت افزود: کاهش نرخ بی‌سوادی، رشد آموزش عالی و توسعه تحصیلات تکمیلی از جمله موفقیت‌های ملموس کشور است. تعداد دانشگاه‌ها، دانشجویان و آزمایشگاه‌ها افزایش یافته و مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری به‌ویژه در علوم پزشکی رشد قابل توجهی داشته است. حضور چشمگیر بانوان در دانشگاه‌ها نیز قابل توجه است.
وی ادامه داد: در زمینه ورزش و هنر نیز پیشرفت‌های چشمگیری حاصل شده است. در ورزش قهرمانی ایران موفقیت‌های بین‌المللی داشته و در ورزش همگانی نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر است. در هنر حرکت به سمت معناگرایی، اخلاق‌گرایی و انسان‌گرایی، کاهش ابتذال و شکل‌گیری نهادهای مستقل هنری قابل توجه است.
حجت‌الاسلام والمسلمین دیرباز به علوم پزشکی اشاره کرد و گفت: رشد علمی و آموزشی در این حوزه چشمگیر بوده است. اکنون دانشجویان خارجی برای تحصیل به ایران می‌آیند و کشور توانسته جایگاه خود را در منطقه ارتقا دهد. همچنین حوزه‌های علمیه در ارتقای علوم انسانی و پژوهش‌های علمی نقش مؤثری ایفا کرده‌اند.
در زمینه نظامی نیز وی اظهار داشت: پیشرفت‌های قابل توجهی حاصل شده که مانع از تهدیدات جدی شده است. حمایت از مظلوم و مقابله با ظلم محور فعالیت‌های ایران در منطقه بوده و شکل‌گیری محور مقاومت نمونه‌ای از این تلاش‌هاست.
بررسی موانع خارجی و تحریم‌ها
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه موانع خارجی را تشریح کرد: تحریم‌ها یکی از موانع مهم پیش روی کشور هستند. این تحریم‌ها محدود به موضوع هسته‌ای نیست و شامل محدودیت‌های اقتصادی، مالی، ارزی، صادرات و واردات کالا و خدمات، بیمه و کشتیرانی می‌شود. تحریم‌ها باعث کندی تأمین کالا، گرانی و فشار بر مردم شده و حتی در برخی زمینه‌ها باعث کاهش شتاب علمی شده‌اند.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب بر خودکفایی در برابر تحریم‌ها تأکید دارند. تجربه نشان داده است که مقاومت حتی اگر هزینه داشته باشد کم‌هزینه‌تر و مؤثرتر از تسلیم در برابر ظلم است. کشور نمی‌تواند در انزوا بماند و ناگزیر است در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی فعال باشد.
موانع داخلی
وی در حوزه اقتصادی گفت: اقتصاد کشور با مشکلاتی مانند خلق پول توسط بانک‌ها، نوسانات نرخ ارز و انحصارات اقتصادی مواجه است. دولت قدرت برتر اقتصادی ندارد و انحصارات، مافیاها و گروه‌های خاص اقتصادی مانع اجرای برنامه‌ها هستند. نرخ بهره و نظام بانکی باید در کنار تجربه‌های موفق اقتصاد اسلامی بازنگری شوند.
حجت‌الاسلام والمسلمین دیرباز افزود: فاصله طبقاتی هنوز پابرجاست. تورم باعث شده فقرا فقیرتر و ثروتمندان ثروتمندتر شوند. اقتصاد اسلامی می‌تواند راهگشا باشد، اما نیازمند اجرای اصول انقلاب در بانک‌ها، بیمه، مالیات و گمرک است.
وی در زمینه فرهنگی، تصریح کرد: برخی متولیان فرهنگی پیام تحول همه‌جانبه رهبری را درک نکرده‌اند و با شیوه‌های سنتی عمل می‌کنند. ارزش‌های اخلاقی و انسانی جامعه در معرض تهدید هستند و این موضوع نسل‌های آینده را متاثر می‌کند. تضعیف اخلاق و معنویت به انسجام و صمیمیت جامعه آسیب می‌زند.
وی ادامه داد: فرهنگ عمومی کار، تلاش و استفاده بهینه از زمان هنوز به اندازه کافی جا نیفتاده است. ذکر واقعی همراه با عمل، کمک به دیگران و شکوفایی استعدادهاست. طرز فکر نادرست در برخی ارزش‌های اجتماعی مانند وابستگی منزلت فرد به ظاهر و پوشش، باید اصلاح شود.
فرهنگ دینی و آموزش عمومی
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه اظهار داشت: کمبود اطلاعات دینی و احادیث پیامبر(ص) و ائمه بین مردم از نقاط ضعف ماست. ارائه این اطلاعات به شکل مناسب و هنرمندانه می‌تواند آگاهی مردم را افزایش دهد و فطرت آنان را به سوی پاکی، تعالی و سربلندی هدایت کند. عزت واقعی در پیروی از پیامبر(ص) و ائمه است و رفتار درست، پوشش مناسب و آرامش روانی را تضمین می‌کند.
وی افزود: تدوین سند چشم‌انداز جدید باید از تجربیات گذشته بهره ببرد و جنبه‌های منفی آن کاهش یابد. فعالان فرهنگی نباید تنها در ذهنیات خود بمانند بلکه باید واقعیت‌های جامعه را مشاهده کنند و مسیر پیشرفت و تعالی جامعه را ترسیم کنند.
جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده
حجت‌الاسلام والمسلمین دیرباز در پایان تأکید کرد: با احترام به ارواح طیبه شهدا و امام شهیدان باید قدردان فداکاری‌های آنان باشیم و در مسیر انقلاب و تحقق جهانی حضرت مهدی (سلام‌الله‌علیه) گام برداریم. مشارکت مردم، پایبندی به اصول اخلاقی و فرهنگی، استفاده بهینه از فرصت‌ها و اجرای اقتصاد اسلامی مسیر تحقق اهداف سند چشم‌انداز را هموار خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: تحقق اهداف سند نیازمند همکاری مردم، دولت، نهادهای فرهنگی و روحانیون است. تنها با این هم‌افزایی می‌توان امید داشت که ایران به جایگاه نخست در منطقه و الگویی برای جهان اسلام دست یابد و جامعه‌ای مبتنی بر عدالت، اخلاق، فرهنگ و معنویت شکل گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین دیرباز در پایان گفت: سند چشم‌انداز کشور چراغ راه آینده است و با بازبینی و اصلاح مسیرها کشور می‌تواند با تکیه بر توان داخلی، مقاومت در برابر تحریم‌ها و بهره‌گیری از استعدادهای ملت به اهداف بلندمدت خود دست یابد و آینده‌ای روشن برای نسل‌های آینده رقم بزند.
ارسال نظرات