گفت‌وگوهای بین‌الادیان اسلام و ارتدوکس؛ فصل تازه‌ای در اتحاد معنوی
نشست‌های دوره‌ای اسلام و ارتدوکس که تاکنون دوازده دوره را پشت سر گذاشته‌اند، به‌عنوان ظرفی برای تبادل نظر رهبران دینی، تقویت اعتماد متقابل و ایجاد شبکه‌های پژوهشی میان دو کشور عمل کرده‌اند، قرار است دور بعدی این گفت‌وگوها در ایران برگزار شود.
به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، گفت‌وگوهای بین‌الادیان میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، با تمرکز بر محورهای اسلام شیعی و مسیحیت ارتدوکس، بیش از یک دهه است که به‌صورت منظم برگزار می‌شود و اینک با اعلام میزبانی ایران برای دوره سیزدهم، وارد فصل تازه‌ای از همکاری معنوی و فرهنگی شده است.
این فرایند گفت‌وگویی از اوایل دهه ۱۳۷۰ شمسی (دهه ۱۹۹۰ میلادی) آغاز شد و از آن زمان به شکل منظم ادامه یافته است. طبق گزارش‌ها، تا کنون دوازده دوره از این نشست‌ها میان نهادها و نمایندگان دینی دو کشور برگزار شده است؛ از جمله دهمین دوره (با موضوع «نقش اسلام و مسیحیت ارتدوکس در برقراری صلح عادلانه و پایدار») و یازدهمین دوره که با حضور هیأتی از روسیه در تهران برگزار شد.
حال پس از وقفه‌ای ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹، دوازدهمین دوره در اسفند ۱۴۰۱ (فوریه ۲۰۲۳) برگزار شد و گفت‌وگوها را بار دیگر فعال ساخت.
تهران میزبان سیزدهمین دوره
در می ۲۰۲۵، رؤسای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران و کلیسای ارتدوکس روسیه در دیداری رسمی در شهر کازان، پایتخت داغستان روسیه، با تأکید بر دستاوردهای بیش از یک دهه گفت‌وگوهای بین‌الادیانی، از برگزاری سیزدهمین دوره این نشست‌ها در ایران خبر دادند. این دیدار با حضور هیأت‌های عالی‌رتبه فرهنگی و دینی دو کشور برگزار شد و به‌عنوان نقطه عطفی در ادامه دیپلماسی نرم میان ایران و روسیه تلقی می‌شود.
هدف اصلی این دوره، بررسی و تدوین راهکارهایی برای حضور مؤثر دین و معنویت در عرصه جهانی آینده اعلام شده است؛ حوزه‌ای که تحلیلگران و کارشناسان آن را به‌عنوان «جهان چندقطبی آینده» توصیف می‌کنند؛ جهانی که در آن قدرت‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی متعدد و متنوع، نقش‌آفرینی خواهند کرد و تعاملات معنوی و دینی، اهمیت فزاینده‌ای در ایجاد همگرایی و ثبات اجتماعی-فرهنگی خواهد داشت.
محورهای کلیدی بحث‌ها
بر اساس محتوای دوره‌های گذشته و برنامه‌ریزی‌های جدید، محورهای اصلی این گفت‌وگوها شامل موارد زیر است:
- صلح و عدالت اجتماعی: نقش آموزه‌های دینی در ایجاد عدالت و نظم اجتماعی؛
- بحران هویت و مقابله با توهین به مقدسات: تدوین سیاست‌های تفاهمی برای جلوگیری از تشدید تنش‌های هویتی؛
- نقش دین در نظم نوین جهانی: بازاندیشی درباره جایگاه معنویت در ساختارهای بین‌المللی نوظهور.
پیامدها و چشم‌انداز گفت‌وگوهای بین‌الادیان ایران و روسیه
تحلیلگران و شرکت‌کنندگان در نشست‌های میان‌دینی ایران و روسیه تأکید دارند که این گفت‌وگوها فراتر از یک تعامل نمادین هستند و پیامدهای راهبردی قابل توجهی دارند. از جمله:
- اعتمادسازی مذهبی و فرهنگی: این گفت‌وگوها زمینه‌ای برای تقویت اعتماد میان نهادهای دینی، دانشگاهی و اجتماعی دو کشور فراهم می‌کنند و روابط معنوی و فرهنگی را مستحکم‌تر می‌سازند.
- شبکه‌سازی پژوهشی و نهادی: ایجاد کمیته‌های مشترک و انتشار تحقیقات علمی، همکاری‌های دینی و فرهنگی میان ایران و روسیه را ساختاری‌تر کرده و ظرفیت همکاری‌های مستمر پژوهشی را افزایش می‌دهد.
- الگوی دیپلماسی معنوی منطقه‌ای: تجربه این نشست‌ها می‌تواند الگویی برای کاهش خشونت‌گرایی هویتی و تقویت ارزش‌های اخلاقی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی باشد.
در نهایت تداوم گفت‌وگوهای بین‌الادیان میان ایران و روسیه نشان می‌دهد که دیپلماسی دینی، اگر با ساختار رسمی، مشارکت نخبگان و برنامه‌های عملی همراه شود، می‌تواند فراتر از یک حرکت نمادین عمل کند و بستری مستحکم برای همکاری فرهنگی، اجتماعی و معنوی پایدار میان ملت‌ها فراهم آورد.
برگزاری سیزدهمین دوره این گفت‌وگوها در ایران، فرصتی است تا تعاملات معنوی میان دو کشور از مرحله طرح مسائل به ارائه راهکارها و اقدامات عملی ملموس ارتقا یابد.
برگزاری سیزدهمین دوره این گفت‌وگوها در ایران، فرصتی است تا تعاملات معنوی میان دو کشور از مرحله طرح مسائل به ارائه راهکارها و اقدامات عملی ملموس ارتقا یابد.
ارسال نظرات