سینمای معنویتگرا در انتظار حمایت؛ فیلمسازان دغدغهمند زمینگیر شدهاند

محمدحسین بنیاحمدی کارگردان و نویسنده سینما، در گفتوگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در پاسخ به سوالِ «امروز روز ملی سینما است سینما بعد از انقلاب چه تفاوتی با قبل از انقلاب پیدا کرد؟» گفت: «پس از انقلاب اسلامی، سینما قرار بود مسیر خود را به سمت دانشگاه فرهنگی و تربیتی طی کند؛ جایی که حتی مخاطبی بدون سواد خاص، از نظر منطقی و به ویژه احساسی، بتواند با پیامهای فیلم ارتباط برقرار کند و باورمندی خود را نسبت به ارزشهای انسانی و اجتماعی تقویت کند. امام خمینی(ره) در ابتدای انقلاب با سینماگران دیدارهایی داشتند و جمله معروف ایشان این بود: «اگر میخواهید فیلم بسازید، مانند فیلم «گاو» بسازید.» زیرا این اثر نمونهای از پرداخت جدی و انسانی به مسائل جامعه بود و میتوانست شناخت فرد از خودش و جایگاه اجتماعیاش را شکل دهد.»
وی افزود: «با گذشت زمان و تغییر دولتها، سیاستگذاریها و جهتگیریها باعث شد سینما از مسیر تربیتی و معنویتگرا فاصله بگیرد. در اوایل انقلاب تیمهای فیلمسازی بسیار خوبی فعالیت میکردند؛ آثار سنگین و پروداکشنی تولید میشد که نمونهای از آن کارهای اولیه حاتمیکیا مانند «دیدهبان» بود. اما امروز سینمای ما یا گیشهمحور شده و عمدتاً به دنبال سرگرمیهای سطحی است، یا فیلمهای روشنفکرنما و ضد اجتماعی تولید میشود. این تغییرات طی ۴۵ سال گذشته و تحت تأثیر سیاستگذاریها رخ داده است.»
بنیاحمدی در ادامه به وضعیت سینمای امروز پرداخت و گفت: «سینمای امروز نسبت به اوایل انقلاب، شاید از نظر تکنیک و امکانات به استانداردهای جهانی نزدیکتر باشد، اما سینمای مطلوب جامعه نیست. فیلمسازان ما یا برای جشنوارههای خارجی فیلم میسازند تا تحسین و جوایز دریافت کنند، یا برای مخاطب عام صرفاً سرگرمی تولید میکنند. در این شرایط، پرورش فکری و فرهنگی مخاطب نادیده گرفته میشود. همانطور که امروز کتابهای مذهبی و فرهنگی از سبد خانوار خارج شدهاند، فیلمسازان دغدغهمند نیز از حمایت کافی محروم هستند.»
این کارگردان در واکنش به جایگزینی سینمای معنویتگرا با آثار سطحی افزود: «سینمای معنویتگرا، همانطور که مد نظر امام بود، باید به دانشگاه فرهنگی تبدیل شود. این نوع سینما ممکن است در کوتاهمدت سود مالی نداشته باشد، اما استمرار و حمایت درست باعث اثرگذاری فرهنگی و اجتماعی آن خواهد شد. سرمایهگذاران خصوصی به دلیل تمرکز بر منافع شخصی، علاقهای به سرمایهگذاری در این حوزه ندارند و مخاطب امروز صرفاً به دنبال سرگرمیهای کمدی است.»
وی ادامه داد: «حمایتهای اندک موجود، مانند هزینههای محدود سینماهای هنر و تجربه، خروجی قابل توجهی ندارند و معمولاً آثار معنویتگرا نیستند. متأسفانه برخی نهادهایی که داعیهدار فعالیتهای فرهنگی و معنوی هستند، متمرکز بر روی گروههای خاص شدهاند که موجب آن شده، سینماگران با استعداد از این فرصتها محروم میشوند.»
بنیاحمدی در بخش دیگری از سخنان خود به عملکرد فیلمسازان مطرح پرداخت و گفت: «چرا فیلمسازانی مانند حاتمیکیا دیگر آثار شاخصی مانند «دیدهبان»، «مهاجر» یا «آژانس شیشهای» نمیسازند؟ حتی «به وقت شام» هم نتوانست جای خالی این آثار را پر کند. سینمای جنگی و معنویتگرا نیازمند حمایت و سرمایهگذاری جدی است، در حالی که مسئولان، سرمایهگذاران و سیاستگذاران توجهی به آن ندارند.»
وی افزود: «سیاستگذاری ناکارآمد باعث شده هیچ نظارت جدی بر فیلمها و شبکه نمایش خانگی وجود نداشته باشد. آثار با صحنههای مشروبخواری، رقص و محتوای نامناسب ساخته و پخش میشوند، بدون آنکه مسئولان نظارت کافی داشته باشند. این موضوع نشاندهنده نبود دغدغه واقعی نسبت به فرهنگ و ارزشهای اسلامی در مدیریت سینماست.»
بنیاحمدی در پایان به اهمیت حمایت از نسل جوان فیلمساز پرداخت و گفت: «درست مانند اعتماد امام به جوانان انقلاب و سپردن اسلحه برای دفاع از کیان اسلام، امروز نیز باید اعتماد و حمایت واقعی از فیلمسازان دغدغهمند صورت بگیرد. این افراد میتوانند سینمای ما را به سطح جهانی برسانند و آثار فاخر و تأثیرگذار تولید کنند. ما در حال حاضر تعداد زیادی فیلمنامه آماده داریم؛ شامل موضوعات جنگی، اجتماعی، دینی و حوزوی که آماده تولید است، اما به دلیل نبود حمایت و سیاستگذاری، همچنان در انتظار ماندهاند.»