کوشکی در گفت‌وگو با رسا:
برجام چیزی جز زیان برای کشور نداشته است/ خروج از NPT تنها راه پایان دادن به خسارت‌های یک‌طرفه است
استاد دانشگاه تهران با اشاره به فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی، تأکید کرد: این اقدام نشان داد که برجام و عضویت ایران در NPT چیزی جز زیان یک‌جانبه برای کشور نداشته و بهترین راهکار، خروج کامل از معاهده و قطع همکاری‌های بی‌فایده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
دکتر محمدصادق کوشکی، استاد دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، درباره پیامدهای اقدام اخیر کشورهای اروپایی در فعال‌سازی مکانیسم ماشه و نحوه مواجهه ایران با این رویکرد خصمانه، تصریح کرد: برای درک شرایط فعلی باید ابتدا به تجربه چند دهه گذشته نگاه کنیم. ایران از سال ۱۳۷۵ که عضویت خود را در معاهده NPT تمدید کرد تمامی تعهدات خود را مو به مو و حتی فراتر از متن توافق انجام داده است. در تمام این سال‌ها بازرسی‌ها، گزارش‌دهی‌ها و اجرای پادمان‌ها دقیق‌تر از بسیاری کشورها صورت گرفته اما در مقابل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ‌گاه به تعهدات خود نسبت به ایران عمل نکرده است. ما در عمل یک قرارداد کاملاً یک‌طرفه را اجرا کرده‌ایم که تنها خسارت و فشار برای کشورمان داشته است.
وی افزود: بر اساس اصول حقوق بین‌الملل هیچ توافق یا معاهده‌ای نباید یک‌طرفه و صرفاً به زیان یک طرف باشد. وقتی از ۱۳۷۵ تا امروز همه تعهدات ایران اجرا شده و طرف مقابل کوچک‌ترین گامی برنداشته ادامه این وضعیت نه منطقی است و نه سودمند. به همین دلیل بحث خروج از NPT یک گزینه جدی و عقلانی محسوب می‌شود؛ زیرا تجربه ثابت کرده که این معاهده برای ایران هیچ آورده‌ای نداشته و تنها بهانه‌ای در دست دشمنان ما برای اعمال فشارهای سیاسی و اقتصادی بوده است.
بدعهدی آژانس و زیان‌های برجام
دکتر کوشکی در ادامه تحلیل خود به دو معضل بنیادین اشاره کرد و گفت: امروز ما با دو مشکل اساسی روبه‌رو هستیم؛ نخست بدعهدی آشکار آژانس در اجرای تعهداتش و دوم خسارت‌های ناشی از برجام. توافقی که قرار بود گرهی از اقتصاد کشور باز کند به نقطه‌ای رسیده که خود به مانعی جدی تبدیل شده است. مکانیسم ماشه که در تاریخ حقوق بین‌الملل سابقه‌ای ندارد به ابزار فشار دائمی علیه ایران بدل شده و همچون شمشیری بر سر اقتصاد و صنعت کشور آویزان است.
وی ادامه داد: غربی‌ها همواره با این مکانیسم بازی می‌کنند؛ یک بار اجرای آن را اعلام می‌کنند و بار دیگر آن را به تعویق می‌اندازند. اما در هر دو حالت فشار نهایی بر ایران وارد می‌شود. اگر مکانیسم ماشه همین امروز فعال شود اقتصاد ما آسیب می‌بیند؛ اگر هم اجرای آن را یک سال به تعویق بیندازند ما دوباره باید هزینه‌های چند برابر بدهیم. در واقع تعویق این تهدید نه تنها سودی ندارد بلکه ضررش بیشتر است؛ چون ما را در بلاتکلیفی و وابستگی نگه می‌دارد.
چرا خروج از NPT منطقی‌ترین راه است؟
استاد دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه عضویت ایران در معاهده NPT هیچ دستاوردی برای کشور نداشته است، خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۷۵ تاکنون ما یک‌جانبه هزینه داده‌ایم و آژانس هیچ‌یک از حقوق اعضا را در قبال ایران رعایت نکرده است. بنابراین منطقی‌ترین و کم‌هزینه‌ترین اقدام این است که ایران به‌عنوان واکنشی متقابل به‌طور کامل از NPT خارج شود. ادامه دادن به همکاری‌های بی‌فایده با آژانس مثل بازی در میدانی است که قوانین آن فقط به سود غربی‌ها نوشته شده است. آنها نه‌تنها هیچ‌گاه امنیت یا حقوق ما را به رسمیت نشناختند بلکه از عضویت ایران در NPT صرفاً به‌عنوان ابزاری برای نظارت، فشار و محدودیت استفاده کردند.
وی با اشاره به طرح برخی جریان‌های سیاسی درباره «تعلیق همکاری» با آژانس تأکید کرد: تعلیق همکاری عملاً بی‌فایده است. کسانی که چنین پیشنهادی می‌دهند یا از روی ترس عمل می‌کنند یا دانسته و نادانسته به نفع غربی‌ها و آمریکایی‌ها گام برمی‌دارند. مجلس شورای اسلامی سال‌ها قانون تعلیق عضویت را تصویب کرده، اما ما همچنان همکاری کامل با آژانس داریم. وقتی طرف مقابل آشکارا به تعهداتش پایبند نیست ادامه همکاری ما چه معنایی دارد؟ در این شرایط تنها راهکار منطقی خروج کامل از NPT است.
مکانیسم ماشه؛ ابزاری برای گروگان‌گیری اقتصاد ایران
کوشکی در بخش دیگری از گفت‌وگو به تشریح ماهیت مکانیسم ماشه پرداخت و گفت: این سازوکار در حقیقت ابزاری است که غرب برای گروگان‌گیری اقتصاد ایران طراحی کرده است. آنها هر زمان که بخواهند با تهدید به فعال‌سازی آن سرمایه‌گذاران را می‌ترسانند و صادرات ما را مختل می‌کنند. حتی وقتی اجرای آن به تعویق می‌افتد باز هم اثر روانی و اقتصادی آن باقی می‌ماند. به همین دلیل است که ادامه عضویت در برجام و پذیرش این مکانیسم به هیچ عنوان به سود ایران نیست. این مکانیزم شبیه شمشیری است که غربی‌ها همیشه بالای سر ما نگه داشته‌اند تا در لحظه مناسب فرود آورند.
وی تصریح کرد: اگر ما امروز قاطعانه از برجام و NPT خارج شویم دست‌کم یک امتیاز مهم به‌دست می‌آوریم و آن اینکه ابزار فشار دشمن را از کار می‌اندازیم. غربی‌ها با تهدیدهایی مثل مکانیسم ماشه توانسته‌اند اقتصاد ما را آسیب‌پذیر کنند اما خروج ایران از این معاهدات این ابزار را بی‌اثر خواهد کرد و معادله بازی را تغییر می‌دهد.
استاد دانشگاه تهران در پایان تأکید کرد: اکنون زمان تصمیم‌های بزرگ و شجاعانه است. تجربه چهار دهه گذشته نشان داده که هر زمان ما از موضع ضعف و انفعال برخورد کرده‌ایم دشمنان گستاخ‌تر شده‌اند و فشارها بیشتر شده است. برعکس هر زمان اقدام قاطع انجام داده‌ایم غرب ناچار به عقب‌نشینی شده است. امروز هم در برابر اقدام خصمانه تروئیکای اروپایی و تهدید مکانیسم ماشه، بهترین پاسخ خروج کامل از NPT و قطع همکاری‌های یک‌طرفه با آژانس است. این اقدام نه‌تنها عزت ملی را حفظ می‌کند بلکه دست ایران را برای پیشبرد منافع و حقوق مشروع خود باز می‌گذارد.
کوشکی افزود: تردیدی نیست که ادامه حضور در معاهده‌ای که عملاً فقط خسارت برای ما داشته هیچ عقلانیتی ندارد. ایران باید در این مقطع تاریخی با اتخاذ رویکردی قاطع و مستقل بازی یک‌طرفه‌ای را که از سال ۱۳۷۵ تاکنون به زیان ما جریان داشته متوقف کند. خروج از NPT در شرایط فعلی نه یک انتخاب افراطی، بلکه ضرورتی ملی برای صیانت از منافع کشور است.
ارسال نظرات