ضرورت «پروندهخوانی» جامع و نقد مبانی فکری محمدعلی طاهری سرکرده عرفان حلقه

حجتالاسلام عبدالله جلالی، مدیر گروه تربیت خانواده و سبک زندگی، اداره کل پژوهش های اسلامی صدا و سیما، در گفتوگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با اشاره به بحران معنای زندگی در تمدن غرب اظهار داشت: امروز یکی از نیازهای جدی بشر، معنابخشی به زندگی است؛ در حالی که تمدن غرب با وجود پیشرفتهای مادی، از بحران فقدان معنا رنج میبرد و نمیتواند به نیاز روحی و معنوی انسان پاسخ دهد.
وی افزود: یکی از مهمترین نقدهایی که به تمدن غرب وارد است، نادیده گرفتن بُعد روحانی و معنوی انسان است. البته برخی از نظریهپردازان و مدیران فرهنگی غرب در حکمرانی خود به این مسئله توجه کردهاند، اما معنایی که ارائه میدهند، معنویتِ بدون خدا است؛ یعنی مفهومی سکولار از معنا که از خاستگاه الهی جدا شده است.
حجت الاسلام جلالی با بیان اینکه رسانههای غربی نقشی محوری در ترویج این نوع معنویت دارند، تصریح کرد: آنان از تمام ظرفیتهای رسانهای، از جمله فیلم، سریال و محصولات فرهنگی گوناگون استفاده میکنند تا تصویری از معنویت غیرالهی ارائه دهند و در واقع، با خلق معنویتهای جدید، تلاش دارند نیاز انسان به معنا را بهگونهای مصنوعی پاسخ دهند.
وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که چه روشهایی برای مقابله با این رویکرد رسانهای وجود دارد، گفت: آگاهیبخشی و نقد اندیشهها مهمترین راهکار مقابله با این جریان است. هرچه این دیدگاهها بیشتر مورد تحلیل و بررسی علمی و فرهنگی قرار گیرند، امکان فریب افکار عمومی کاهش مییابد. البته باید توجه داشت که نباید صرفاً به نام یا ظاهر این جریانها پرداخت، بلکه باید مبانی فکری و اعتقادی آنها را بهصورت دقیق مورد بررسی و نقد قرار داد.
مدیر گروه تربیت خانواده و سبک زندگی، اداره کل پژوهش های اسلامی صدا و سیما، در ادامه با اشاره به ضرورت بهرهگیری از ظرفیت نخبگان و پژوهشگران در نقد جریانهای معنوی انحرافی اظهار کرد: برای مقابله مؤثر با این جریانها، باید از کارشناسان داخلی و حتی متخصصان خارجی استفاده کرد؛ چرا که در فرآیند اقناع مخاطب، تنوع دیدگاهها و استناد به منابع علمی میتواند تأثیرگذارتر باشد. از این رو، تمرکز بر تبیین، نقد و تحلیل مستند، یکی از راهکارهای اساسی در مواجهه با این نوع تفکرات است.
حجت الاسلام جلالی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نحوه مواجهه رسانهها با پدیدههایی مانند عرفان حلقه تأکید کرد: رسانه نباید صرفاً رویکردی تقابلی و سلبی داشته باشد، بلکه باید با روشنگری و آگاهیبخشی، زمینه شناخت عالمانه و منطقی جریان عرفان حلقه را برای مخاطب فراهم کند.
وی افزود: برای مقابله با عرفان های نوظهوری مثل عرفان حلقه باید از تجربه دیگر جریانهای عرفاننما و نیز افرادی که سابقه عضویت در این فرقهها را داشتهاند بهره گرفت تا آسیبهای فکری و رفتاری آنها به شکل واقعی برای جامعه تبیین شود.
مدیر گروه تربیت خانواده و سبک زندگی، اداره کل پژوهش های اسلامی صدا و سیما، در پایان خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم در برابر کنشگری رسانهای این جریانها منفعل عمل نکنیم، باید پیش از هر چیز به اسناد دقیق و معتبر استناد کنیم و با «پروندهخوانی» جامع و تحلیلی، ساختار فکری و رسانهای آنها را بشناسانیم؛ این روش میتواند مؤثرترین و منطقیترین شیوه در تقابل با عرفانهای نوظهور و انحرافی باشد.