عرفان حلقه؛ انحراف معنوی در پوشش درمان و معرفت  

حجت‌الاسلام احد عبداللهی، مدیر حوزه علمیه لرستان، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در لرستان، با اشاره به اینکه محمدعلی طاهری کیست و چگونه جریان موسوم به «عرفان حلقه» را بنیان‌گذاری کرد؟ اظهار داشت: محمدعلی طاهری فردی است بدون سابقه تحصیل حوزوی یا آکادمیک در علوم اسلامی و معارف دینی. او از اوایل دهه ۱۳۸۰ با طرح ادعای ارتباط با نوعی «شعور یا هوشمندی کیهانی» جریان موسوم به «عرفان حلقه» یا «عرفان کیهانی» را پایه‌گذاری کرد.

مدیر حوزه علمیه لرستان افزود: وی ابتدا با برگزاری دوره‌هایی تحت عنوان «فرادرمانی» و «سایمنتولوژی» در تهران فعالیت خود را آغاز نمود و سپس با طرح مباحث به‌ظاهر عرفانی و معرفتی، آموزه‌هایی مغایر با مبانی توحید، نبوت و ولایت را در پوشش معنویت و درمان در میان جوانان ترویج داد.

حجت‌الاسلام عبداللهی خاطرنشان کرد: در نهایت، به دلیل نشر اکاذیب، بدعت‌گذاری در دین، توهین به مقدسات و فریب مردم، از سوی مراجع ذی‌صلاح قضایی محکوم گردید.

مدیر حوزه علمیه لرستان با طرح این سوال که مهم‌ترین مبانی فکری و اعتقادی این فرقه چیست؟ عنوان‌کرد: عرفان حلقه در واقع آمیزه‌ای التقاطی از آموزه‌های عرفان اسلامی، مکاتب شرقی (همچون بودیسم و هندوئیسم) و نظریات شبه‌علمی غربی است.

وی ادامه داد: مهم‌ترین مبانی فکری این جریان عبارت‌اند از: شعور کیهانی یا هوشمندی الهی؛ طاهری مدعی است انسان بدون ایمان و التزام به شریعت، می‌تواند به نیرویی موسوم به «شعور کیهانی» متصل شود و از طریق آن، درمان، رشد و کمال معنوی بیابد. این ادعا در حقیقت نوعی نفی واسطه‌گری وحی، انبیا و اولیای الهی در مسیر معرفت است.

وی شریعت‌گریزی و نفی احکام الهی را دومین مبانی فکری و اعتقادی این فرقه عنوان کرد و گفت: در عرفان حلقه، عبادات شرعی همچون نماز، روزه و حج بی‌اثر دانسته می‌شود و «اتصال به شعور کیهانی» جایگزین عبادات تلقی می‌گردد. این تفکر مصداق بارز اباحی‌گری عرفانی و خروج از مدار عبودیت است.

وی به نفی ولایت و معاد اشاره و عنوان کرد: طاهری در آثارش مفاهیم بنیادین اسلام نظیر ولایت، شفاعت، حساب و معاد جسمانی را تأویل‌گرایانه و نمادین تفسیر می‌کند که در واقع به انکار حقایق دینی می‌انجامد.

حجت الاسلام عبداللهی تکثرگرایی دینی و نفی حقانیت اسلام را مورد دیگر بیان کرد و گفت: وی با پذیرش تساوی همه ادیان، حقانیت نهایی اسلام را انکار کرده و ادیان باطل را نیز مسیرهای موازی حق می‌داند، در حالی‌که آیات نورانی قرآن کریم تصریح به جامعیت ، کاملیت و خاتمیت دین مبین اسلام دارد.

کارشناس مذهبی استان لرستان با اشاره به مبنای تلقی‌های باطل از شیطان و جن، عنوان داشت: در آموزه‌های این فرقه، شیطان موجودی مأمور و مثبت در مسیر تکامل انسان معرفی می‌شود و جن به عنوان امری ذهنی و خیالی تفسیر می‌گردد، در حالی که هر دو تلقی، خلاف نصوص قرآنی و روایی است.

مدیر حوزه علمیه لرستان با طرح این سوال که منتقدان چه نقدهایی بر این جریان دارند؟ بیان کرد: نقدها بر این جریان در سه حوزه اعتقادی، روان‌شناختی و اجتماعی قابل طرح است.

وی ادامه داد: از منظر اعتقادی آموزه‌های عرفان حلقه با اصول بنیادین دین یعنی توحید، نبوت، امامت و معاد در تعارض آشکار است.

حجت الاسلام عیداللهی اطهارداشت: ادعای «اتصال بدون ایمان» در واقع نوعی نفی عبودیت و انکار ربوبیت خداوند است. حذف شریعت و تضعیف نقش انبیا و اولیا، بدعتی خطیر است که از مصادیق روشن «تحریف دین» محسوب می‌شود.

وی عنوان کرد: از منظر روان‌شناختی جلسات موسوم به «شبکه شعور کیهانی» اغلب منجر به توهمات ذهنی، وابستگی روحی و احساس کاذب معنویت در افراد می‌شود.

مدیر حوزه علمیه لرستان اظهارداشت: گزارش‌های متعددی وجود دارد که برخی پیروان پس از مدتی دچار اختلالات روحی، وسواس فکری و گسست روانی از واقعیت شده‌اند.

وی با بیان اینکه از منظر اجتماعی عرفان حلقه با ترویج معنویت سکولار، زمینه فاصله‌گیری از دین و روحانیت را فراهم می‌کند، عنوان داشت: این جریان با استفاده از واژگان فریبنده علمی و عرفانی، به‌ویژه در میان اقشار تحصیل‌کرده، نفوذ می‌کند و نوعی گسست از مرجعیت دینی را رقم می‌زند.

حجت الاسلام عبداللهی با بیان این سوال که راهکار مقابله با چنین جریان‌هایی چیست؟ ادامه داد: مقابله با عرفان‌های کاذب تنها در برخورد امنیتی و قضایی خلاصه نمی‌شود، بلکه نیازمند نهضت بصیرت‌افزایی و معرفت‌افزایی دینی است.

وی بیان کرد: حوزه‌های علمیه باید با تولید محتوا و تربیت مبلغان مسلط بر عرفان تطبیقی، به تبیین عرفان ناب اسلامی و سیر و سلوک اهل‌بیت(ع) بپردازند.

حجت الاسلام عبداللهی اظهارکرد: از سوی دیگر، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها باید با آموزش «سواد معنوی» از گسترش معنویت‌های بدلی و کاذب جلوگیری کنند.

وی گفت: تقویت ایمان، مطالعه عالمانه و بازگشت به قرآن و عترت، مهم‌ترین راه پیشگیری از فریب این جریان‌هاست.

مدیر حوزه علمیه لرستان با بیان اینکه عرفان حلقه در حقیقت نه عرفان است و نه حلقه‌ای به سوی حق؛ بلکه تله‌ای ذهنی برای بریدن انسان از خدا، وحی و شریعت است، بیان داشت: جوانان باید بدانند که معنویت بدون التزام به احکام الهی و هدایت اولیای الهی، سرابی بیش نیست.

حجت الاسلام عبداللهی با بیان اینکه اسلام ناب، عرفانی است توحیدی، عبودی و مبتنی بر معرفت، نه بر انرژی‌ها و شعورهای موهوم، گفت: راه رستگاری، رجوع به قرآن، سنت و ولایت است؛ نه به شبکه‌های ساختگی و ادعاهای بی‌پایه.