نگاه الهی به انسان، راهکار مقابله با سقط جنین است

به گزارش خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا آل‌بویه، دانشیار پژوهشکده علوم و فرهنگ اسلامی در دومین پیش‌نشست علمی همایش بین‌المللی تحلیل‌های اخلاقی حامیان جنین، ضمن تقدیر از دیدگاه‌های ارائه‌شده از سوی مهمانان خارجی و داخلی، تأکید کرد: مسئله سقط جنین تنها یک مسئله پزشکی یا اجتماعی نیست، بلکه به «جایگاه انسان در نظام هستی» بازمی‌گردد و باید از منظر فلسفی، دینی و اخلاقی به آن نگریست.

وی با بیان اینکه در اندیشه‌های فلسفی غربی، تفاوت میان انسان و حیوان به‌شدت تضعیف شده است، گفت: متأسفانه برخی فیلسوفان غربی نه‌تنها سقط جنین، بلکه حتی نوزادکشی را نیز مجاز می‌دانند، در حالی که همین جریان فکری، کشتن یا خوردن حیوانات را غیرمجاز می‌شمارد. این تضاد آشکار، نتیجه نگاهی مادی‌گرایانه به هستی و فروکاستن انسان به سطح سایر موجودات زنده است.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین آل‌بویه در تبیین تفاوت نگرش دینی با دیدگاه‌های سکولار افزود: در ادیان الهی، به‌ویژه در قرآن کریم، انسان مخلوقی ممتاز و دارای کرامت ذاتی است. خداوند انسان را «خلیفه خود بر زمین» معرفی کرده و برای او منزلتی قائل شده است که هیچ موجود دیگری از آن برخوردار نیست. ازاین‌رو، حفظ حیات انسان  در مرحله جنینی بخشی از پاسداشت کرامت الهی است.

وی با اشاره به ادله فقهی موجود در فقه شیعه گفت: از منظر فقه اسلامی، سقط جنین از لحظه لقاح، عملی حرام و از گناهان بزرگ شمرده می‌شود. قرآن کریم در آیات متعددی از کشتن فرزندان از ترس فقر نهی کرده و روایات اهل‌بیت(ع) نیز بر حرمت شدید این عمل تأکید دارند. حتی در فقه، برای سقط جنین پس از دمیده شدن روح، دیه کامل انسان تعیین شده است، که نشان‌دهنده جایگاه والای حیات انسانی در شریعت است.

دانشیار پژوهشکده خاطرنشان کرد: هرچند سقط جنین از نظر شرع حرام است، اما این موضوع از منظر اخلاقی و عقلی نیز قابل‌بررسی است. وقتی انسان را موجودی برخوردار از کرامت، عقل و اراده الهی بدانیم، نگاه ما به حیات دیگران از جمله جنین متفاوت خواهد شد. در حقیقت، نوع نگاه انسان به خودش و به دیگر انسان‌ها، در رفتار او نسبت به مسئله حیات تأثیر مستقیم دارد.

وی تأکید کرد: اگر بپذیریم که انسان خلیفه خداوند بر روی زمین است و دارای کرامت ذاتی می‌باشد، نمی‌توان به هیچ‌وجه سقط جنین را توجیه کرد. بازگشت به این درک عمیق قرآنی از انسان، شرط اساسی برای اصلاح نگرش‌ها و رفتارها در جوامع معاصر است.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین آل‌بویه با بیان تفاوت نگاه دینی و فلسفی به انسان گفت: در بسیاری از فلسفه‌های غربی، تفاوت میان انسان و حیوان کمرنگ شده است، به‌طوری‌که حتی برخی فیلسوفان سقط جنین و نوزادکشی را مجاز می‌دانند، اما از کشتن حیوانات منع می‌کنند. این دیدگاه، ناشی از فروکاستن انسان به سطح سایر موجودات زنده است. در مقابل، قرآن و متون دینی انسان را موجودی ممتاز و مخلوقی الهی می‌دانند که خلیفه خدا بر زمین است و دارای کرامت ذاتی است.

وی با اشاره به خلقت انسان و دمیده شدن روح الهی، افزود: انسان از دو جنبه مخلوق خدا و حامل روح الهی است و این هویت ویژه، مسئولیت اخلاقی انسان را سنگین‌تر می‌کند. بنابراین مادری که جنینی را در رحم دارد، اگر بداند این موجود خلیفه خداست و بیهوده خلق نشده، هرگز دست به سقط جنین نخواهد زد. نگاه الهیاتی به حیات انسان، مانع تصمیمات نسنجیده و نابودگرانه می‌شود.

دانشیار پژوهشکده ادامه داد: انسان‌ها در سرشت، خاستگاه و سرانجام خود با یکدیگر تفاوت دارند. افرادی که از کرامت و ارزش الهی خود غافل شوند، به سرانجامی نزدیک به حیوانیت و حتی سقوط اخلاقی می‌رسند، اما کسانی که به اطاعت خدا و پاسداشت اخلاق اهتمام ورزند، توانایی دستیابی به مقام ملکوتی و شبیه شدن به خداوند را دارند. این مسیر، استمرار حیات انسان و تعالی او را در عالم تضمین می‌کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین آل‌بویه در پایان خاطرنشان کرد: نوع نگرش ما به انسان و جایگاه او در هستی، تعیین‌کننده رفتار ما با دیگر انسان‌ها و حتی با جنین است. اگر انسان را موجودی الهی، بیهوده و دارای سرشت و سرانجام الهی بدانیم، تصمیم به سقط جنین و دیگر رفتارهای مخرب، از اساس منتفی خواهد شد. وی تصریح کرد که اصلاح نگرش انسانی و تبیین جایگاه والای انسان، پیش‌شرط تحقق اخلاق عملی و احترام به حیات است.