«معرفت الله» بدون توجه به «اجتماع» معنا ندارد/ عرفان صحیح به جامعه روح و وحدت می‌بخشد

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت‌الله حسن رمضانی استاد فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم در همایش ملی بزرگداشت علامه حسن‌زاده آملی که صبح امروز در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) برگزار شد، سخنان خود را بر محور «عرفان اجتماعی و معرفت نفس» از دیدگاه علامه متمرکز و بر پیوند ناگسستنی این مفاهیم تأکید کرد.

وی در ابتدای سخن، به ظاهر متناقضِ موضوع «عرفان و اجتماع» اشاره و اظهار داشت: اگر با دقت بنگریم، عرفان و معرفت‌الله (آشنایی با اسماء و صفات و تجلیات حق) در صورت تحقق واقعی، هرگز نمی‌تواند بی‌ارتباط با اجتماع باشد.

استاد فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه «معرفت نفس» دروازه سیر و سلوک است و به «معرفت رب» می‌رسد، پیوند این سه مفهوم را یکپارچه و مهم دانست. 

شاگرد برجسته علامه حسن‌زاده آملی با بیان این که عرفا به «چهار سفر» عرفانی سیر از خلق به حق، سیر از حق به حق بالحق، سیر از حق به خلق بالحق و سیر از خلق به خلق بالحق معتقد هستند، بیان کرد: در این سفرهای چهارگانه، شخص نمی‌تواند از اجتماع فاصله داشته باشد یا نسبت به کمال آن بی‌اعتنا بماند.

وی، اجتماع گسیخته را فاقد معنای واقعی دانست و افزود: اجتماع به معنی واقعی، دارای روح و وحدت واقعی، بدون معرفت و بدون عرفان اصلاً معنا ندارد. آن (جامعه) انضمام است؛ نه اجتماع. انضمام، منگنه کردن چند ورق است که ارتباطی با هم ندارند.

از نگاه آیت‌الله رمضانی، وحدت واقعی در اجتماع تنها با ایمان و سردمداری «انسان کامل» تحقق می‌یابد و اینجاست که جامعه به معنای واقعی «عبداللهی» می شود که گرد هم آمده و وحدت می‌یابد؛ همچون «بنیانی مرصوص» در برابر هرگونه شرک و تجاوز.

وی تصریح کرد: معرفت‌الله و اعتقاد به حق تعالی، همان نیرویی است که به این بدن‌ها جهت می‌دهد و همه را به سمت «جهت الله تبارک و تعالی» می‌کشاند.

معرفت نفس، نزدیک‌ترین راه به خدا

شاگرد برجسته علامه حسن‌زاده آملی در بخش دیگری از سخنان خود به محورهای سه‌گانه عرفان یعنی هستی‌شناسی، جهان‌شناسی و انسان‌شناسی، اشاره و بر لزوم استفاده از انسان‌شناسی به عنوان نزدیک‌ترین راه به خدای تبارک و تعالی تأکید کرد.