اعتماد ولی امر به آینده‌سازان؛ میراث‌داران نهضت، ضامن عبور از پیچ تاریخی

دیدار حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب دامت برکاته با جمعی از قهرمانان عرصه های علم و ورزش بار دیگر تأکیدی روشن بر جایگاه رفیع جوانان در منظومه فکری انقلاب اسلامی بود. این محفل مصداقی عینی از تحقق وعده الهی «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ» (سوره حجر آیه 9)  بود که در آن پاسداری از آینده انقلاب بر دوش جوانانی گذاشته شد که خود را مجاهدان عرصه های نوین میدانند. این یادداشت بر آن است تا تعامل حکیمانه ایشان را با جوانان به مثابه نمادی از اعتماد و امید بر اساس آموزه های قرآنی و روایی بازخوانی نماید. این تحلیل تلاش دارد لایه های عمیق این اعتماد رهبری را که ریشه در مبانی اعتقادی و تاریخی اسلام دارد، آشکار سازد.

تجلی محبت حاکم و تصویر امیدآفرین

نحوه تعامل رهبر انقلاب با نوجوانان و جوانان در این دیدار جلوه ای از رحمت واسعه الهی بود که در کلام نورانی حضرت علی (ع) آمده است: «وَقِّرُوا كِبارَكُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَكُمْ وَ صِـلُـوا اَرْحـامَـكُمْ »(عیون اخبار الرضا،ج2 ص265). این رویکرد محبت آمیز تلاشی است برای ایجاد پیوندی عمیق میان نسل متولی آینده و رهبرانقلاب.

رفتار ایشان پاسخی مؤثر به تلاشهای مسموم دشمنانی است که میخواهند شکافی عمیق میان حاکمیت و جوانان ایجاد کنند. لحظه پاسخ لبخند آمیز رهبر به سلامهای نظامی ورزشکاران، پیامی از صمیمیت انقلابی را مخابره کرد که نماد اعتماد متقابل است و میتواند الگویی برای برقراری ارتباط سازنده در جامعه باشد.

ریشه های دینی محبت حاکمانه

در فرهنگ اسلامی رهبری نه تنها بر اساس تکلیف شرعی بلکه بر مبنای عطوفت فطری نسبت به امت عمل میکند. این محبت یک استراتژی صرف نیست بلکه بازتاب دهنده آموزه هایی است که بر اهمیت تکریم سرمایه های انسانی جامعه تأکید دارند. قرآن کریم در وصف پیامبر اکرم (ص) می فرماید: « لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ » (سوره توبه آیه 128) این رأفت و رحمت در تعامل رهبری با جوانان که آینده سازان اصلی هستند متجلی می شود.

جوانان به دلیل شور و نشاط ذاتی نیازمند حمایت و در عین حال درک عمیق از جایگاه خود در ساختار کلان جامعه هستند. رهبرانقلاب با این رفتار صمیمی هرگونه تلاشی برای القای حس بیگانگی یا دلسردی در میان جوانان را خنثی می‌سازد. این امر زمینه را برای پذیرش مسئولیتهای سنگین آینده برای جوانان فراهم می آورد. 

جوانان محور اصلی در اندیشه رهبری

رهبر انقلاب جوان را کانونی ترین عنصر در پیشبرد اهداف عالیه کشور معرفی کردند. این سخن یادآور وظیفه ای است که در حدیث شریف نبوی بر عهده جوانان قرار گرفته است. « اِنَّ للّه مَلِکٌ یَنزِلُ فی کُلِّ لَیْلَةٍ وَ یُنادی یا أَبْناءَ الْعِشرین! جدُّوا وَ اجْتَهدِوا» (مستدرک الوسائل،ج2، ص353) این اعتماد عمیق به جوانان در عرصه هایی چون علم ورزش و دفاع شکوفایی استعدادها را در پی دارد و سدی در برابر یاس است. این پیام امید آفرین است؛ زیرا جوان ایرانی را به این حقیقت متوجه می سازد که توان او برای پیشرفت کشور حقیقتی مورد وثوق ولی فقیه است.

جوان گرایی ریشه دار در سیره نبوی و علوی

اعتماد به جوانان در تاریخ اسلام سابقه دیرینه دارد. پیامبر اکرم (ص) در سنین پایین فرماندهی لشکرها مانند غزوه موته را به جوانانی چون زید بن حارثه، جعفر طیار و عبدالله بن رواحه سپردند و اسامه بن زید را در سنین پایین به فرماندهی سپاه مسلمانان منصوب کردند.

جوانان به دلیل نیروی پویایی و دوری از وابستگی‌های فکری گذشته، شایسته ترین افراد برای نوآوری و تحمل سختی های تحول هستند. رهبر انقلاب با تأکید بر نقش محوری جوانان در جهاد علمی و مقاومت اقتصادی عملاً این سیره تاریخی را در بستر انقلاب اسلامی احیا می‌نمایند. این اعتماد در واقع به معنای واگذاری سکانداری آینده به صاحبان اصلی آن است. این اعتماد، نیازمند پرورش مسئولیت پذیری در جوانان است تا آنان این جایگاه را غنیمت شمرده و از آن بهره مند شوند.

ورزش تمثیلی از هویت ملی و جهاد اکبر

ورزش در این گفتمان فراتر از یک رقابت صرف به عنوان ابزاری برای ابراز هویت ملی و نمادی از قدرت درونی ملت مطرح شد. همان گونه که در قرآن کریم بر اهمیت قوای جسمانی برای جهاد تأکید شده است مانند آیه شریفه « وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ ...» (سوره انفال، آیه 60) پیروزی های ورزشی نیز امروز مصداقی از این آمادگی است. جوانان ورزشکار با نمایش اتحاد و اقتدار روحیه همبستگی ملی را تقویت میکنند. این نگرش شکوه انقلاب را در عرصه هایی بین المللی به نمایش میگذارد که دشمنان از آن وحشت دارند.

ورزش به مثابه رباط و قدرت افزایی

تاکید بر آمادگی جسمانی بازگشتی به فهم قرآنی از «قوه» است. در تفسیری روایی، «قوه» منحصر به سلاح نظامی نیست بلکه شامل هر نوع آمادگی مادی و معنوی است که عزت ملت را تضمین کند. ورزشکاران با کسب مدال‌ها و شکستن رکوردها در واقع تفسیر عملی آیه شریفه را به نمایش می گذارند.

اقتدار نمادین + سلامت روانی + آمادگی جسمانی = قوه

هنگامی که یک ورزشکار ایرانی بر سکوی جهانی می ایستد. این نه تنها پیروزی یک فرد، بلکه نمایش اقتدار یک نظام مبتنی بر ارزشها در مقابل نظام‌های مادی گرا است. رهبر انقلاب با تجلیل از این قهرمانان بر این نکته تأکید میکنند که جهاد اکبر، مبارزه با نفس و کاستی های درونی همواره باید همراه با جهاد اصغر تلاش برای آمادگی بیرونی باشد. این امر باعث می شود جوانان در مسیر ورزش تزکیه نفس و تقویت روحیه رقابت سالم را نیز بیاموزند.

بصیرت در برابر یاوه گویی های مستکبرین

در بخش دیگری از بیانات رهبر انقلاب پاسخی کوبنده به اظهارات سخیف دشمنان دادند. اشاره به یأس ترامپ و سفر او به سرزمین های اشغالی نشان داد که مواجهه ایران با چالش‌های بین المللی مبتنی بر قدرت و درک درست از تحولات جهانی است. پاسخ قاطع ایشان به تهدید نابودی تأسیسات هسته ای با عبارت حکیمانه "به همین خیال باش" تداعی کننده همان صلابت پیامبر اکرم (ص) در برابر کفار است. و روحیه مقاومت را در درون جامعه تقویت می کند.

اصل ردع بازدارندگی مبتنی بر حکمت

عقب راندن دشمن از طریق استدلال محکم و نمایش قاطعیت، صرفاً تحریک به درگیری نیست. این روش یادآور نحوه برخورد ائمه با دشمنان متجاوز است که در عین حفظ اصل عزت و استقلال از ورود به مجادلات بیهوده پرهیز می کردند مگر در مقام دفاع از حق. وقتی رهبر انقلاب به تهدیدات هسته ای پاسخ میدهند، در حقیقت بر دو اصل استوارند.

اول: عقلانیت استراتژیک (غیر قابل مذاکره بودن علم و فناوری هسته ای و دستاوردهای ملی)

دوم: اتکاء به خدا و مردم قدرت ( بازدارندگی واقعی نه صرفاً در ساختارها، بلکه در ایمان و همدلی مردم)

توجه به درون به مثابه رکن استمرار حرکت

رهبر انقلاب با اشاره به اوضاع داخلی آمریکا و اعتراضات مردمی، نکته ای اساسی را یادآوری کردند که در مکتب اهل بیت(ع) جایگاه ویژه ای دارد؛ یعنی اهمیت مراقبت از وضعیت خویش.

این امر یادآور کلام مولای متقیان است که فرمود: « طوبى لِمَن شَغَلَهُ عَيبُهُ عَن عُيوبِ النّاسِ» (نهج الباغه خطبه 176) خوشا به حال آن كس كه عيب خودش، او را از پرداختن به عيبهاى مردم باز دارد. این هشدار به جوانان ضرورت تمرکز بر رفع مشکلات داخلی و تقویت بنیانهای کشور را گوشزد میکند تا از غفلت نسبت به جهاد سازندگی باز نمانند.

غربالگری و تمرکز بر نقاط قوت داخلی

در ادبیات دینی توصیه اکید به اصلاح نفس و نظارت بر عملکرد خویش مقدم بر هرگونه قضاوت درباره دیگران است. این آموزه وقتی به سطح حکمرانی تعمیم یابد به این معناست که اولویت اول اصلاح ساختارها رفع فسادهای احتمالی و تقویت نقاط قوت درونی است.

اگر جوانان در میدان علم و فناوری پیشرفت میکنند نباید از مشکلات اقتصادی، فرهنگی یا مدیریتی داخلی غافل شوند. دو عرصه پیشرفت بیرونی و اصلاح درونی باید همزمان پیش بروند. رهبر انقلاب با تذکر دادن وضعیت داخلی دشمن به جوانان یادآور شدند که قدرت حقیقی دشمن در ضعف های ما نهفته است و بزرگترین جهاد رفع این ضعف هاست.

این نگاه، توسعه داخلی را به یک تکلیف دینی تبدیل میکند نه صرفاً یک برنامه اقتصادی. این تمرکز بر اصلاح داخلی همان جهاد اکبر در حوزه حکمرانی است که اگر محقق نشود همه دستاوردهای بیرونی آسیب پذیر خواهند بود.

اعتماد به آینده سازان

بیانات رهبر انقلاب در این دیدار الگویی جامع از اعتماد امید و ارتباط مؤثر میان مرجعیت دینی و نسل آینده ساز ارائه داد. این ارتباط نه تنها شان جوانان را در دیدگاه نظام بالا می برد، بلکه آنان را به این باور راسخ می رساند که نیروی اصلی پیش برنده کشور محسوب میشوند. ورزش به عنوان آینه ای از هویت ملی و توانایی های بالقوه این اعتماد را ملموس تر می سازد.

پیام نهایی به جوانان این است شما میراث داران این نهضت هستید و با تکیه بر توانمندی های ذاتی و هدایت الهی قادر به ایستادگی در برابر تمامی توطئه ها خواهید بود. اعتماد ولی امر مسلمین به جوانان، تجلی اعتماد تاریخی اسلام به نیروی جوانی و پویایی است که خداوند در وجود انسان قرار داده است. این اعتماد مسؤولیت بزرگی را بر دوش این نسل میگذارد تا با بصیرت قرآنی و تلاش مستمر آینده ای درخشان تر از گذشته رقم بزنند. این تجلی اعتماد، تضمین کننده بقای انقلاب در گذر از پیچ تاریخی کنونی است.

سید قوام صفوی