حال کتاب را از زبان آمار و ارقام بشنویم
گرانی کاغذ و تورم، میانگین قیمت هر کتاب را تا ۲۵ درصد بالا برد. این افزایش، فشار سنگینی بر مخاطب وارد کرده و باعث شده است تیراژ متوسط هر عنوان به حدود ۸۹۶ نسخه کاهش یابد.
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، هم‌زمان با برگزاری هفته کتاب و کتابخوانی ۱۴۰۴، نگاهی به آمار رسمی نشر کتاب در دو سال اخیر، تصویری از وضعیت صنعت نشر ایران ارائه می‌دهد؛ بازاری که همواره تلاش دارد تنوع آثار و نوآوری نویسندگان را حفظ کند، اما با چالش‌هایی چون کاهش تیراژ و افزایش قیمت کتاب‌ها روبه‌رو است. بررسی این آمار نشان می‌دهد که اگرچه تعداد عناوین منتشرشده در سال اخیر کاهش جزئی داشته، اما شمارگان کل و قدرت خرید مخاطبان روندی نزولی را تجربه کرده است؛ واقعیتی که تأمل درباره مسیر آینده نشر و سیاست‌های حمایتی در این حوزه را ضروری می‌سازد.
بر اساس داده‌های رسمی خانه کتاب و ادبیات ایران، مقایسه بازه زمانی یک‌ساله از ۲۴ آبان ۱۴۰۲ تا ۲۴ آبان ۱۴۰۳ با دوره مشابه آن یعنی ۲۴ آبان ۱۴۰۳ تا ۲۴ آبان ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که مجموعاً ۱۱۹ هزار و ۸۹۳ عنوان کتاب در سال ۱۴۰۲–۱۴۰۳ منتشر شد که این رقم در سال ۱۴۰۳–۱۴۰۴ به ۱۱۸ هزار و ۲۱۰ عنوان رسید؛ کاهشی حدود یک و نیم درصد.
با این حال، شمارگان کل کتاب‌ها از بیش از ۱۰۸ میلیون نسخه به حدود ۱۰۵ میلیون و ۹۵۵ هزار نسخه کاهش یافت؛ افتی نزدیک به سه درصد که حاکی از کاهش اندک تیراژ هر عنوان از حدود ۹۰۳ نسخه به حدود ۸۹۶ نسخه است.
از نکات قابل توجه این دوره، افزایش چشمگیر چاپ اول‌ها است؛ تعداد این عناوین از ۷۱ هزار و ۷۲۲ عنوان به بیش از ۷۵ هزار و ۷۵۵ عنوان رسید که رشدی حدود پنج درصد را نشان می‌دهد. این افزایش، نشانه‌ای از ورود نویسندگان جدید، تولید آثار تازه و تحرک در جریان‌های نو در نشر ایران است. در مقابل، تجدید چاپ‌ها کاهش قابل توجهی داشته و از ۴۸ هزار و ۱۷۱ عنوان به ۴۲ هزار و ۴۵۵ عنوان رسیده‌اند؛ افتی حدود ۱۳ درصد که نشان می‌دهد کتاب‌های پرفروش و آثار تثبیت‌شده کمتر از گذشته تجدید چاپ شده‌اند.
قیمت کتاب‌ها نیز در این بازه افزایشی قابل توجه داشته است. میانگین قیمت هر کتاب از حدود یک‌میلیون و ۴۷۹ هزار ریال به بیش از یک‌میلیون و ۸۳۰ هزار ریال رسیده؛ رشد نزدیک به ۲۴ درصد که به افزایش هزینه‌های کاغذ، چاپ و توزیع و همچنین تورم عمومی مرتبط است. این مسئله، فشار بیشتری بر توان خرید مخاطبان وارد می‌کند و بخشی از کاهش شمارگان کل را توضیح می‌دهد.
از منظر موضوعی، ادبیات همچنان پرچمدار انتشار کتاب است و تعداد عناوین آن از ۱۹ هزار و ۳۲۲ به ۱۹ هزار و ۷۳۰ عنوان افزایش یافته است. در مقابل، علوم اجتماعی کاهش قابل توجهی داشته و از بیش از ۱۵ هزار و ۶۵۰ عنوان به حدود ۱۴ هزار و ۱۷۸ عنوان رسیده است. حوزه‌های دین، فلسفه و روان‌شناسی، علوم طبیعی و ریاضیات تقریباً بدون تغییر باقی مانده‌اند، و کتاب‌های درسی و کمک‌درسی با رشد حدود پنج درصد، تداوم تقاضا در بخش آموزشی کشور را نشان می‌دهند.
به‌طور کلی، آمارها تصویر بازاری را ارائه می‌دهند که تنوع تولید در آن ادامه دارد، اما کاهش شمارگان و رشد قیمت‌ها، قدرت خرید مخاطبان را تحت تأثیر قرار داده است. این وضعیت، چالشی جدی برای ناشران و نویسندگان است و ضرورت دارد تا راهکارهایی برای افزایش دسترسی مخاطب و تقویت تیراژ کتاب‌ها در نظر گرفته شود.
ارسال نظرات