حجت‌الاسلام متهجد عسکری شیرازی پاسخ می‌دهد؛
چرا آیه تطهیر خطاب به اهل‌بیت خمسه طاهره است و شامل سایر زنان پیامبر نمی‌شود؟
عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب در نشست تخصصی بررسی معارف اهل‌بیت، با استناد به حدیث کساء و تحلیل بلاغی قرآن، تأکید کردند که آیه تطهیر خطاب به اهل‌بیت خمسه طاهره است و شامل سایر زنان پیامبر نمی‌شود.
به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام سیدحسن متهجد عسکری (آل مجدد) شیرازی، عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب، در دویست و پنجاه و ششمین نشست مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات که امروز یکم آذر ماه با همکاری مؤسسه سراج منیر توحید در مجتمع دارالولایه موسسه سراج منیر برگزار شد، به تبیین مقام عصمت و ویژگی‌های ممتاز این بانوی بزرگ اسلام پرداخت.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری در ابتدای سخنان خود با اشاره به جایگاه ویژه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در میان زنان عالم گفت: حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها سرور زنان عالم‌اند و این مقام به اجماع شیعه و بسیاری از علمای اهل سنت تأیید شده است.
وی با تأکید بر ویژگی‌های برجسته حضرت، افزود: حضرت صدیقه طاهره علاوه بر مقام عصمت، دارای مقامات صدیق و همسر صدیق نیز هستند و این مقامات برگرفته از نصوص قطعی قرآن و سنت معتبر است.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری به آیه تطهیر اشاره کرد و آن را یکی از مهم‌ترین ادله عصمت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها دانست و بیان داشت: آیه تطهیر، که اهل‌بیت در آن به صراحت ذکر شده‌اند، مبنای شرعی و قطعی برای اثبات عصمت ایشان است. در سنت نیز روایات متعددی همچون حدیث ثقلین، حدیث سفینه و حدیث فاطمه بر این موضوع صحه گذاشته‌اند.
عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب ادامه داد: واژه اهل‌بیت در قرآن کریم دارای معنای شرعی است و نخستین بار در آیه تطهیر به این معنا به کار رفته است. در علم کلام، عصمت به لطف الهی گفته می‌شود که فرد مکلف را از ارتکاب گناه حفظ می‌کند، بدون آنکه قدرت انجام معصیت از او سلب شود؛ یعنی با وجود توانایی انجام گناه، هرگز خطا نمی‌کند و به آن گرایش ندارد.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری با بیان اینکه آیه تطهیر یکی از مهم‌ترین ادله عصمت اهل‌بیت است، تصریح کرد: هیچ شکی وجود ندارد که آیه درباره اهل‌بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل شده است، اما موضوع بحث درباره مصادیق اهل‌بیت است؛ اینکه آیا این اهل‌بیت شامل پنج نفر معروف یعنی خمسه طاهره علیهم‌السلام می‌شود یا شامل دیگران هم هست، و آیا زنان پیامبر نیز در این مصداق قرار می‌گیرند یا خیر.
وی ادامه داد: قول مشهور و مورد اجماع شیعه این است که مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر، پنج نفر معروف تحت حدیث کساء هستند: پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، امیرالمؤمنین علیه‌السلام، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، و حسنین علیهم‌السلام. این قول با برخی از علمای اهل سنت نیز موافق است.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری با اشاره به تفاوت معنای لغوی و معنای شرعی اهل‌بیت افزود: در قرآن کریم واژه اهل‌بیت در آیات دیگر مانند آل ابراهیم به معنای لغوی شامل همسران، فرزندان و افراد خانه است، اما در آیه تطهیر این اصطلاح دارای معنای شرعی است و اشاره به اهل‌بیت خاص پیامبر دارد. این حقیقت شرعی اهل‌بیت نشان می‌دهد که منظور، نسا النبی (همسران پیامبر) نیست، بلکه اهل‌بیت پیامبر به معنای پنج تن معروف است.
وی با استناد به حدیث کساء بیان داشت: این حدیث توسط منابع متعدد شیعه و اهل سنت نقل شده و در میان اهل سنت از طریق دوازده نفر از صحابه معتبر مانند عایشه، ام سلمه، عبدالله بن عباس، سعد بن ابی‌وقاص، ابو دردا و دیگران روایت شده است. این تنوع طرق، دلالت بر ثبوت و اعتبار بالای این حدیث دارد و بسیاری از علمای اهل سنت از جمله ابن تیمیه صحت آن را تصریح کرده‌اند.
عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب در توضیح جزئیات این حدیث افزود: حدیث کساء در دو خانه پیامبر واقع شد؛ یک بار در منزل حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها و یک بار در خانه ام سلمه. هرچند وقوع این واقعه دوبار بوده، ولی آیه تطهیر همان است و طرق متعدد روایت، اعتبار و قوت دلالت بر عصمت اهل‌بیت را تأیید می‌کند.
وی تأکید کرد: بر اساس اجماع امامیه و دلایل معتبر نقلی و قرآنی، آیه تطهیر به وضوح عصمت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها و دیگر اهل‌بیت را تأیید می‌کند و این حقیقت، جایگاه ممتاز ایشان در میان انسان‌ها و زنان عالم را روشن می‌سازد.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری با بیان اینکه تفسیرهای معتبر قرآن کریم روایات متعددی را ذیل آیه تطهیر نقل کرده‌اند، گفت: حدود بیست تا بیست و چهار روایت از طرق مختلف در تفسیر آیه آمده است که همه بر این نکته تصریح دارند که مراد از اهل‌بیت در این آیه، خمسه طاهره هستند؛ یعنی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، امیرالمؤمنین علیه‌السلام، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها و حسنین علیهم‌السلام.
وی افزود: سند و مضمون این روایات روشن است؛ پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در عمل و گفتار خود این پنج نفر را تحت کساء قرار داد و با فعل و قول خود، مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر را مشخص کرد. ام سلمه و دیگر صحابه نیز وقوع این حادثه را روایت کرده‌اند و حتی برخی روایات بیان می‌کنند که پیامبر دو بار این عمل را تکرار کردند، ولی آیه همان است.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری با تأکید بر اعتبار حدیث کساء گفت: این حدیث از نظر سند به حد تواتر رسیده و از سوی منابع معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است. ابن تیمیه نیز در برخی کتب، صحت آن را تصریح کرده است. فعل پیامبر، حصر اهل‌بیت آیه را در این پنج نفر نشان می‌دهد و هیچ زن دیگری، حتی بهترین زنان، جزو اهل‌بیت محسوب نمی‌شود.
وی افزود: قرائن دیگر مانند روایات زمان‌بندی نزول آیه، شش تا هشت ماه پس از واقعه، بر صحت و محدودیت مصداق آیه تطهیر دلالت دارد. این نشان می‌دهد که آیه خطاب به مصداق مشخص اهل‌بیت نازل شده و حدیث کساء تفسیر و تعیین مصداق آن است.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری با اشاره به رفتار و گفتار پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله بیان داشت: پیامبر هر روز هنگام خروج برای نماز به بیت حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها مراجعه می‌کرد و می‌فرمود: یا اهل البیت؛ این عمل و گفتار پیامبر نشانگر مصداق اهل‌بیت و تأکید بر جایگاه ویژه این حضرات است. این رفتار شش تا هفت ماه ادامه داشت و مصداق اهل‌بیت را مشخص کرد.
عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب افزود: برخی مفسران اهل سنت، مانند اکرمه بربری، تلاش کرده‌اند مصداق آیه را به همسران پیامبر محدود کنند، اما این قول با توجه به قرائن، نقل متواتر حدیث کساء و فعل پیامبر، باطل است. فعل پیامبر و روایت متعدد صحابه نشان می‌دهد که مصداق اهل‌بیت، پنج نفر مشهور بوده و هیچ کس دیگری شامل آن نمی‌شود.
وی همچنین به تفاوت میان معنای لغوی و معنای شرعی اهل‌بیت اشاره کرد: در دیگر آیات قرآن مانند آل ابراهیم واژه اهل‌بیت به معنای لغوی خانواده و ساکنان خانه است، اما در آیه تطهیر، اهل‌بیت معنای شرعی دارد و مقصود، اهل‌بیت خاص پیامبر است.
عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب تأکید کرد: با بررسی سیاق آیات قرآن، روایات متعدد و فعل و قول پیامبر، روشن شد که مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، امیرالمؤمنین علیه‌السلام و حسنین علیهم‌السلام هستند و این تعیین مصداق، پایه دلالت آیه بر عصمت ایشان را تشکیل می‌دهد.
حجت‌الاسلام سیدحسن متهجد عسکری (آل مجدد) در ادامه، به تشریح آیه تطهیر و مصداق اهل‌بیت پرداختند و به نکات بلاغی و قرآنی آیه اشاره کردند.
وی با بیان اینکه نص قطعی درباره مصداق اهل‌بیت وجود دارد، گفت: حدیث کساء و فعل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نشان می‌دهد که مصداق آیه تطهیر خمسه طاهره هستند؛ پیامبر، امیرالمؤمنین، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها و حسنین علیهم‌السلام. هیچ یک از همسران پیامبر، حتی زنان صالح، شامل این مصداق نیستند.
عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب افزود: اگر بخواهیم مدعی شویم که منظور از اهل‌بیت در آیه نسا النبی هستند، باید پیامبر آن‌ها را نیز تحت کساء قرار می‌داد که چنین اتفاقی نیفتاده است. فعل و قول پیامبر، حصر اهل‌بیت آیه را روشن می‌کند و این نص قطعی، اجتهادها و برداشت‌های مخالف را باطل می‌کند.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری در ادامه به تحلیل بلاغی آیه پرداخت و گفت: آیه تطهیر در میان آیات نسا النبی قرار گرفته و ضمیر مذکر در آن نشان می‌دهد که مخاطب اصلی نسا النبی نیستند. سیاق آیات و سبک بلاغی قرآن، بیانگر این است که آیه یک جمله اعتراضی (معترضه) است و این نوع جمله در کلام بلیغ عرب، هم در قرآن و هم در سنت، نمونه‌های متعددی دارد.
وی افزود: جمله اعتراضی در قرآن، به عنوان یک نوع بیان ویژه است که مفاد و توجه مخاطب را به نکته‌ای مهم جلب می‌کند. در این آیه نیز چنین است و نشان می‌دهد که مقصود از اهل‌بیت، حضرات خمسه طاهره‌اند و نه همسران پیامبر یا سایر زنان.
حجت‌الاسلام متهجد عسکری تأکید کرد: با توجه به نص قطعی، فعل و قول پیامبر و تحلیل بلاغی آیه، روشن می‌شود که آیه تطهیر درباره مصداق خاص اهل‌بیت است و این مسأله زمینه‌ساز دلالت آیه بر عصمت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها و سایر اهل‌بیت می‌شود.
ارسال نظرات