ظرفیتها و مهارتهای دوگانهسازی؛ با تکیه بر تعامل اسلامیت و ایرانیت
حجتالاسلام عابدی در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه مسئله اصلی امروز، چگونگی مدیریت و نوع نگاه به ظرفیتهای ایرانی و اسلامی است، اظهار داشت: بهرغم تلاشهای صورت گرفته، به نظر میرسد در حوزه مهارتهای استفاده از این دوگانه موفقیت چندانی نداشتهایم و آثار مکتوب و مدون خاصی نیز در زمینه مهارتهای تعامل این دو بخش تولید نشده است.
وی با تشریح مفهوم دوگانهسازی به عنوان یک پدیده اجتماعی و سیاسی، گفت: دوگانه جمهوریت-اسلامیت مانند سایر دوگانههای قومی (ترک و فارس) یا مذهبی (شیعه و سنی)، ابزاری است که میتواند هم به عنوان راهبرد برای اهداف بلندمدت و هم به عنوان تاکتیک در برابر خطرات مورد استفاده قرار گیرد.
حجتالاسلام عابدی افزود: فرهنگ قرآنی ما نیز خالی از دوگانهسازی نیست؛ دوگانههایی نظیر ایمان و کفر، مستضعف و مستکبر، و مهاجر و انصار، نمونههایی هستند که با اهداف متعالی پیگیری شدهاند. بنابراین، دوگانهسازی ذاتاً منفی نیست و باید دید هدفِ دوگانهساز چیست.
الگوی نبوی در مدیریت دوگانهها
وی در ادامه به تبیین سیره پیامبر اکرم (ص) در مدیریت هویتها پرداخت و گفت: پیامبر (ص) با هوشمندی، ترکیبهای قبلی مانند اوس و خزرج را که کارکرد محدودی داشتند، به هم زد و با دمیدن یک عنصر دینی، هویت جدیدی تحت عنوان مهاجر و انصار خلق کرد.
حجتالاسلام عابدی تصریح کرد: این ترکیب جدید، قدرتی فراتر از تصور ایجاد کرد که در خدمت اسلام قرار گرفت و توانست خلأهای اقتصادی و اجتماعی دوران جامعهسازی را پر کند. یافتن مؤلفههای یگانگی نظیر قبله واحد و کتاب واحد، از هنرهای مدیریت انبیاء بوده است.
دوگانهسازی در جبهه مقابل: از فرعون تا کربلا
وی در بخش دیگری از سخنان خود به استفاده جبهه مقابل از ابزار دوگانهسازی اشاره کرد و داستان حضرت موسی (ع) و فرعون را مثال زد: فرعون برای حفظ قدرت، دوگانهای جعلی ایجاد کرد و به مردم گفت موسی دین شما را تغییر میدهد یا در زمین فساد میکند؛ یعنی یا دینتان یا حکومتتان. او با این کار تلاش کرد مردم را در برابر موسی (ع) قرار دهد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه در ادامه با تبیین کارکرد دوگانهسازی در مدیریت جوامع، بر ضرورت بازتعریف هویت ملی و نقش تعیینکننده رهبری در حفظ تمامیت ارضی تأکید کرد.
حجتالاسلام عابدی دوگانهسازی را تیغ دو لبه دانست و گفت: عناصر سازنده وجدان ملی مانند فرهنگ، زبان و جغرافیا میتوانند عامل وحدت باشند، اما اگر در دست دشمن قرار گیرند، به ابزار تجزیه ملت تبدیل میشوند.
وی، جغرافیا را جسم ملیت و فرهنگ و ارزشها را روح ملیت توصیف کرد و تأکید نمود که تثبیت ارزشهایی چون عدالتخواهی، حقپرستی و آزادگی در فرهنگ عمومی، سپری در برابر جریانهای تجزیهطلب خواهد بود. او با نقد ملیگراییهای تحمیلی غرب، گفت این الگوها برای تضعیف مقاومت در منطقه طراحی شدهاند.
حجتالاسلام عابدی با اشاره به بحرانهای اخیر تصریح کرد: دشمنان سالها تلاش کردند ایران و اسلام را در برابر هم قرار دهند، اما رهبری انقلاب نشان داد که تنها قدرت واقعی حفظکننده کشور، وحدت ملی و مقابله با تجزیهطلبی است.
وی در پایان بر ضرورت خروج از موضع تدافعی و استفاده تهاجمی از راهبرد دوگانهسازی تأکید کرد و گفت: همانگونه که دشمن از شکافهای ما بهره میگیرد، ما نیز باید فعالانه در زمین او عمل کنیم.