مسئول مؤسسه رسانهای سلمان مطرح کرد؛
سرعت تغییر معنا در جامعه؛ چالش مقابله با فرهنگهای وارداتی
حجتالاسلام رضایی، تأکید کرد: سرعت نفوذ فرهنگهای غربی و تغییر تدریجی معناها در جامعه، ضرورت مدیریت تحول فرهنگی، بازتعریف آیینها و نهادینهسازی ارزشهای دینی و ملی را بیش از پیش آشکار میکند.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجتالاسلام عبدالله رضایی مسئول مؤسسه رسانه ای سلمان، در نشست علمی راهکارهای مقابله با آیینهای فرهنگ وارداتی که روز یکشنبه، ۷ دی ماه، در سالن شهید دهقانی خبرگزاری رسا برگزار شد، با اشاره به تأثیر گسترده رویدادهای فرهنگی غربی مانند ولنتاین و کریسمس بر جامعه ایران گفت: ما امروز وارد دورهای شدهایم که جابجایی فرهنگی بدون اشغال سرزمین اتفاق میافتد. این همان تهاجم فرهنگی است که حضرت آقا به آن اشاره کردهاند و زمینه بازی آن تا حد زیادی در دست دشمن است.
وی با تأکید بر اهمیت مدیریت تحول فرهنگی گفت: این تهاجم، تجربه زیستهای است؛ یعنی معنا و اثرات فرهنگی قبل از درک درست مردم و شکلگیری نهادهای رسمی، در جامعه جاری میشود. پیشتر برای تغییر فرهنگ لازم بود نسلها عوض شوند، اما اکنون یک فرهنگ میتواند ظرف چند ماه نهادینه شود و در اذهان عمومی شکل بگیرد.
حجتالاسلام رضایی افزود: در حال حاضر، معناها در جامعه بسیار سریعتر از نهادهای رسمی جابجا میشوند. برای مثال، مفهوم ازدواج، عدالت یا موفقیت در ذهن جوانان تغییر میکند، حتی اگر قوانین حقوقی و رسمی هنوز ثابت مانده باشند.
وی به تجربه برخی شهرهای مذهبی مانند قم اشاره کرد و گفت: حتی در شهرهای مذهبی، کافهها و مراکز تفریحی اقدام به برگزاری ایونتها و جشنهای ولنتاین و کریسمس میکنند و این معنا پیش از آنکه خانوادهها یا نهادهای رسمی آن را درک کنند، در جامعه جریان پیدا میکند.
حجتالاسلام رضایی خاطرنشان کرد: تعریف عشق در میان جوانان تغییر کرده است؛ عشق امروز ممکن است با خوشایندی و لذت شروع شود و در نهایت به تعهد پایدار برسد. این نشان میدهد که مدیریت تحول فرهنگی و درک سرعت تغییر معنا در جامعه، یکی از ضروریترین وظایف امروز ماست.
ولنتاین و کریسمس؛ تجربه زیسته و گرهگاه تحریف فرهنگی در ایران
حجتالاسلام رضایی با اشاره به نفوذ فرهنگ غربی در جامعه ایران گفت: امروزه جوانان معنای واقعی عشق را به تعهد پایدار نمیدانند و جشنهایی مانند ولنتاین یا کریسمس، معانی تاریخی و فلسفی عشق را تغییر دادهاند. این مفاهیم ابتدا در تمدنهای یونانی و رومی شکل گرفتند و اکنون با فرهنگ لیبرالیستی و مصرفگرایی ترکیب شده و به شکل تحریفشده وارد جوامع دیگر، از جمله ایران، میشوند.
وی ادامه داد: این تحریف و تطبیق فرهنگی، نیازمند مدیریت تحول و درک سرعت تغییرات در جامعه است. پیش از شکلگیری نهادها، آیینها و معانی فرهنگی در ذهن مردم نهادینه میشوند و بدون اینکه متوجه شویم، تجربه زیستهای شکل میگیرد که فرهنگ غربی را در جامعه ما جا میاندازد.
حجتالاسلام رضایی با اشاره به انقلاب اسلامی گفت: در این جریان، انقلاب اسلامی به عنوان یک ندای بلند در دریای متلاطم تمدن غرب، تلاش میکند تحول و بازگشت به اصالت فرهنگی را ایجاد کند. با این حال، اگر نتوانیم مکانیزمهای عملی برای نهادینه کردن آیینها و ارزشهای خودمان بسازیم، این تلاشها اثرگذار نخواهد بود.
وی سه محور اصلی مواجهه با تهاجم فرهنگی را درک ارزشهای ذهنی مردم، قدرت رسانه و جایگاه آیینها دانست و افزود: آیینهای فرهنگی وارداتی به تدریج خود تولیدکننده فرهنگ میشوند و با رسانه، اقتصاد مصرفی و سیاست هویتی پیوند میخورند. این یک هژمونی نرم و استعمار نوین است که آرام و سیستماتیک فرهنگ ما را تحت تأثیر قرار میدهد.
سبک زندگی غربی آرام آرام باورهای ایرانیان را تغییر میدهد
حجتالاسلام رضایی افزود: گاهی تصور میکنیم با توجه به تاریخ ایران و تجربه تعامل با مهاجمانی مثل مغولها، فرهنگ ما توانسته خود را حفظ کند و همین قدرت جذب باعث شده تا بتوانیم از فرهنگهای دیگر بهره ببریم. اما واقعیت این است که امروز سرعت تغییرات فرهنگی بسیار بالاست و ابزارهای رسانهای و الگوریتمهای جدید، امکان مدیریت زمان و تحول فرهنگی را متفاوت کردهاند.
مسئول مؤسسه رسانه ای سلمان ادامه داد: غرب مدرن، پس از تحول تاریخی خود، دچار اضمحلال تمدنی شده است و نگاهش به انسان، مبتنی بر مصرفگرایی و لیبرالیسم است. به عنوان مثال، ولنتاین و کریسمس که زمانی با مفاهیم بخشندگی و نوعدوستی مرتبط بودند، اکنون به نمادهای مصرف و کالا محور تبدیل شدهاند. این تغییرات ماهوی، بدون درک درست فرهنگ و مکانیزمهای انتقال معنا، میتواند جامعه ایرانی را تحت تأثیر قرار دهد.
وی تأکید کرد: برای مقابله با این تغییرات، لازم است تعاریف فرهنگی و انسانی خود را بازبینی کنیم، مکانیزمهای نهادینهسازی آیینها و ارزشهای دینی و ملی را طراحی و اجرا کنیم و با درک مدیریت سرعت تحول، از جایگاه فرهنگ ایرانی-اسلامی دفاع کنیم.
مسئول مؤسسه رسانه ای سلمان با اشاره به خطر سوءاستفاده از مناسبتها افزود: وقتی مناسبتها با قدرت سیاسی و منافع آن عجین میشوند، امکان تحریف معانی و ایجاد آسیبهای فرهنگی افزایش مییابد. بنابراین باید استفاده از ظرفیت آیینها و مناسبتها بهگونهای مدیریت شود که افراط و تفریط نداشته باشد و حرکت ما به جای طولی، عمقی و مبتنی بر محتوا باشد.
حجتالاسلام رضایی به تجربه شب یلدا اشاره کرد و گفت: با نزدیک شدن شب یلدا به کریسمس، بسیاری از خانوادهها ممکن بود تحت تأثیر فرهنگ غربی قرار گیرند، اما با مدیریت صحیح و بازتعریف اسلامی-ایرانی این آیین، توانستیم ارزشهای خانواده، احترام به والدین و انسجام اجتماعی را در جامعه حفظ کنیم و بخشی از بار عاطفی جامعه را به سمت فرهنگ خودی هدایت کنیم.
وی در پایان تأکید کرد: برای مقابله با تحولات فرهنگی و حفظ هویت دینی و ملی، نیازمند طراحی مدلهای تحلیلی برای مدیریت معنا در زمان و بازتعریف آیینها و مناسبتها هستیم تا نسلهای جوان بتوانند در بستری معنادار رشد کنند.
ارسال نظرات