صد سال از بازتاسیس حوزه علمیه قم به دست مبارک حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی میگذرد. صد سالی که با 12 قرن پیشینه درخشان آغازید، گواه تلاشهای بیوقفه عالمان دینی برای حفظ و گسترش معارف اسلامی در شرایطی سخت بوده است. امروز که در آستانه برگزاری همایش «صدمین سالگشت بازتاسیس حوزه علمیه قم و نکوداشت حضرت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (ره)» قرار داریم، فرصتی است تا با نگاهی به گذشته و حال، افقهای آینده را ترسیم کنیم.
حوزه در این یک سده، همواره پیشگام جهاد علمی و تبلیغی بوده است. از روزهای سخت آغازین که با کمترین امکانات، بزرگترین عالمان را پرورش داد تا امروز که به یکی از کانونهای مهم علمی جهان اسلام تبدیل شده، مسیری پرپیچوخم اما افتخارآمیز را پیموده است. طلبههای دیروز، هم در محراب درس استادان بزرگ شاگردی کردند و هم در میدان مبارزه با استبداد و استعمار پیشتاز بودند. امروز نیز حوزه علمیه قم با چالشهای نوینی روبهروست؛ از نیاز به تحول در روشهای آموزشی تا ضرورت پاسخگویی به شبهات نسل جدید در فضای مجازی.
همایش صدمین سالگرد حوزه با شعار «صد سال شکوفایی و خدمت، ۱۲ قرن پیشینه» با پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای (مد ظله) و حضور مراجع تقلید، علمای بلاد و مدیران حوزوی، فرصتی استثنایی برای واکاوی این مسیر صدساله است.
این صدسالگی، آغازی برای حرکتی نوین در مسیر تمدنسازی اسلامی است. حوزه انقلابی پشتیبان و حامی و ناصح نظام اسلامی اکنون باید برای مسیر پیش رو بیش از گذشته فعالیت کند و مصمم تر در حوزه دانش و تبلیغ و تهذیب نوآوری های اصولی در بستر سنت سترگ خود داشته باشد.
این پرونده خبری می کوشد تا از خاستگاه اندیشه عالمان، استادان و پژوهشگران حوزوی در قالب های خبری مصاحبه، گزارش، نقد کتاب، نشست های علمی و محصولات چند رسانه ای به تحقق امر مهم تحول حوزوی و تمدن سازی نوین اسلامی یاری رساند.
استاد مقطع خارج حوزه علمیه با اشاره به ضرورت مشارکت عمومی در تحقق بیانیه «حوزه پیشرو و سرآمد»، بر لزوم ورود حوزه به طراحی نظامات اجتماعی، آیندهپژوهی و بازشناسی مأموریتهای ذاتی خود تأکید کرد.
قائممقام فرهنگستان علوم اسلامی قم گفت: تصور عدهای این است که حوزه علمیه باید افرادی را تربیت کند که همهفنحریف و در تمام علوم، سرآمد باشند و بتوانند جا پای چهرههای شاخصی مانند شیخ انصاری یا ملاصدرا بگذارند، اما با توجه به تنوع و گستردگی علوم، شاید آن الگو و نوع تربیت، انتظار بجایی از حوزه علمیه نباشد.
مدیر حوزه های علمیه به نقش تاریخی حوزههای علمیه در حفظ معارف اسلام ناب اشاره کرد و گفت: قم در یکصد سال اخیر، فصل جدیدی در تحول حوزههای علمیه گشوده است. پیام اخیر مقام معظم رهبری نیز فصل جدیدی برای حوزه است که باید با دقت مورد توجه قرار گیرد.
مدیر جامعه الزهرا(س) در آیین افتتاحیه دوره تربیت مدرس و مبلغ معارف انقلاب اسلامی، با تأکید بر اهمیت شناخت منظومه فکری مقام معظم رهبری، این دوره را گامی مبارک برای تحقق عملی منشور روحانیت دانست.
حجت الاسلام والمسلمین لک زایی لازمه داشتن حوزه علمیه سرآمد با بینش تمدنی را بازنگری در همه دانشهای و بهره گیری از دانشهای تولیدشده در دانشگاه دانست و گفت: در ادامه باید مجاهدان فرهنگی تربیت کنیم که حاضر باشند از دانش خود در راستای امتداد اجتماعی استفاده کنند.
مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با تأکید بر اهمیت راهبردی پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه این پیام را «منشور دوم روحانیت» خواند و هشدار داد: نباید دچار استقبال شعاری و فراموشی عملی شویم.
قائممقام شورای حوزههای علمیه استان یزد با بیان این که باید پیام رهبر انقلاب به حوزه های علمیه، دستهبندی شده و به صورت هدفمند در حوزه تدریس شود، تحقق مأموریتهای محوله از سوی رهبر انقلاب به حوزه های علمیه را نیازمند تقویت نرمافزاری حوزه های علمیه دانست.
مدیر مرکز مطالعات راهبردی نظامسازی اسلامی در تبیین پیام راهبردی رهبر معظم انقلاب، صدسالگی حوزه را فرصتی برای بازخوانی عملکرد تاریخی آن دانست و تأکید کرد: امروز در نقطهای ایستادهایم که باید حرکت بهسوی تأسیس نظامات اجتماعی اسلامی را بهطور جدی و بنیادین دنبال کنیم.
مدیر اندیشکده نظامشناسی پژوهشکده شهید صدر به تحلیل مبانی فلسفی بیانیه رهبر معظم انقلاب در یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم پرداخت و تأکید کرد: تفکر فلسفی اسلامی بستر بنیادین اندیشهورزی برای نظامسازی اجتماعی در انقلاب اسلامی را فراهم کرده است.
دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) با تأکید بر ضرورت بازخوانی نسبت علم، ارزش و جامعه در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی، پیام صدسالگی حوزه را فراخوانی برای عبور از دوگانهسازیهای نظری در علوم اجتماعی دانست.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اندیشه تمدنی مقام معظم رهبری تأکید کرد: فلسفه و فقه دو رکن اساسی در شکلگیری نظامهای اجتماعی اسلامی هستند، از این رو فلسفه باید امتداد اجتماعی و سیاسی پیدا کند و فقه نیز از سطح احکام فردی فراتر رفته و به تولید نظام و طراحی ساختارهای اجتماعی بینجامد.
دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: فقه و فقاهت میراث انبیای الهی و محور هدایت اجتماعی در گام دوم انقلاب اسلامی است که باید متناسب با شرایط تمدنسازی بازتعریف شود.
نشست علمی «تحلیل بیانیه راهبردی مقام معظم رهبری در یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم» از سلسلهنشستهای «نظامهای اجتماعی در هندسه انقلاب اسلامی» با حضور استادان، پژوهشگران و طلاب علاقهمند برگزار شد.
مدیر مدرسه علمیه شهید صدوقی واحد ۲ قم با بیان این که پیام مقام معظم رهبری به حوزه های علمیه حاوی کارکردها، الزامات و اهداف حوزه های علمیه است، تحقق منویات رهبر انقلاب به حوزه های علمیه را نیازمند اراده جدی مسئولان حوزه دانست.
استاد حوزه علمیه با اشاره به بیانیه اخیر رهبر معظم انقلاب درباره فقه تمدنساز، تأکید کرد: نظام آموزشی حوزه نیازمند بازنگری جدی در اولویتها، مهارتهای علمی و موضوعشناسی است تا بتواند فقه کارآمد و متناسب با نیازهای امروز کشور را تولید کند.
راهبر اندیشهورزی مجتمع عالی تربیت مجتهد با تأکید بر نقش تحولآفرین علم دینی، خواستار بازگشت حوزههای علمیه به مأموریت اصلی خود در هدایت جامعه و پاسخگویی به مسائل نوپدید شد و ضرورت تربیت مجتهدانی زمانشناس و مسئول در قبال نیازهای واقعی امت اسلامی را مورد توجه قرار داد.
مدیر روابط عمومی جامعهالزهرا(س) گفت: پیام تاریخساز رهبری به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، افقی نو و تکلیفآفرین پیشروی حوزههای علمیه گشود، طلاب خواهر با ابتکارات «فردی و جمعی»، دروس حوزوی را به نیازهای واقعی جامعه متصل کنند.
عضو هیأت علمی جامعهالمصطفی(ص) العالمیة بر لزوم بازمهندسی فرآیند اجتهاد در پرتو بازخوانی روش آموزشی شیخ انصاری تأکید کرد و نسبت به پیامدهای غفلت از هدفمندی آموزش، تقلیل نقش طلبه به استماع منفعل و حاکمیت آییننامههای ستادی بر تدبیرهای صفی هشدار داد.
مدیرعامل خبرگزاری رسا گفت: پس از انتشار پیام تاریخی رهبر انقلاب به حوزه علمیه قم، اکنون نوبت رسانههای حوزوی است که با گفتمانسازی مانع غرق شدن آرمان تمدن نوین اسلامی در گرداب خردهگفتمانهای سکولار شوند.
حجتالاسلام والمسلمین احمد فرخفال به پیگیری جدی محتوای بیانیه مقام معظم رهبری توسط شورای عالی حوزههای علمیه اشاره کرد و گفت: طرح اصلاح مدارک حوزوی و اولویتبخشی به تبلیغ آماده اجراست.
در دومین نشست مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزههای علمیه با اصحاب رسانه حوزوی، جمعی از مدیران رسانهای و فعالان فضای مجازی با انتقاد از انزوای رسانهای حوزه، خواستار بازتعریف نقش رسانههای حوزوی در مسیر تمدنسازی اسلامی شدند.
مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزههای علمیه با بیان اینکه یکی از مواردی که در سال جاری نسبت به آن اقدام میکنیم، مسئله مدارک حوزوی است، گفت: باید سریعتر در میدان و صحنه عمل وارد شویم تا هر چه زودتر دغدغههای مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید پاسخ داده شوند.
استاد حوزه علمیه و کارشناس رسانه به تبیین بیانات پیام رهبر انقلاب بهمناسبت یکصدمین سالگرد بازتأسیس حوزه قم پرداخت و بر رهنمودهای «تغییر و تحول» حوزههای علمیه خواهران تاکید کرد.
مدیر اجرایی مجمع عالی حکمت اسلامی با تأکید بر جایگاه تاریخی حوزه نجف و پیشرفتهای حوزه قم بر لزوم تقویت ارتباطات علمی و همافزایی میان دو حوزه بزرگ جهان تشیع تأکید کرد و گفت: این همکاری میتواند سد محکمی در برابر جریانهای افراطی و انحرافی باشد.
آیتالله اعرافی در جلسه شورای معاونین و مدیران حوزههای علمیه، با اشاره به پیام تاریخی رهبر معظم انقلاب به جامعه حوزوی، از آغاز تحولات بنیادین در حوزه علمیه خبر داد.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: دفتر تبلیغات اسلامی در طول چندین دهه فعالیت خود همواره رهنمودهای امام راحل(ره) و مقام معظم رهبری را به عنوان اسناد بالادستی دنبال کرده است.
شورای عالی و مرکز مدیریت حوزههای علمیه طی نامهای به رهبر معظم انقلاب اعلام کردند اطمینان میدهند که برای گفتمان سازی و ترویج پیام تاریخی به همایش یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم و نیز تحقق و پیاده سازی محورهای راهبردی آن، همه تلاش خود را بکار بگیرند.
در بیانیه «حوزه پیشرو و سرآمد»، یکی از مؤکدترین نکات آن است که فقیه باید به علوم روز آشنا باشد، اما این آشنایی، نه برای پیروی، بلکه برای «نقد»، «غربال» و «استخراج قابلیتهای تمدنی» آن است.
نشست تحلیل و بررسی «پیام رهبر معظم انقلاب همایش به ملی صدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم» به همت اندیشکده اخلاق و معنویت اندیشگاه گام دوم انقلاب با حضور جمعی از کارشناسان، اساتید و صاحبنظران حوزه علمیه در خبرگزاری رسا برگزار شد.
پژوهشگر حوزه رسانه بر ضرورت بهرهگیری از رسانه برای ارتباط مؤثر حوزه با جامعه و شناخت دقیق افکار و فرهنگ مردم تأکید و همچنین به چالشها و نیازهای آموزشی در زمینه تبلیغ و رسانه در حوزه اشاره کرد.
مدیر گروه سبک زندگی اداره کل پژوهشهای اسلامی رسانه با تأکید بر اهمیت رسانه در تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب، گفت: رسانههای حوزوی باید نقش مؤثری در روایت تحولات حوزه ایفا کنند.
استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر ضرورت استخراج مدخلهای متعددی از پیام «منشور دوم روحانیت»، خواستار تحلیل و بررسی این گزارهها در چارچوب منظومه فکری رهبر معظم انقلاب شد.
استاد سطح عالی حوزه علمیه با اشاره به پیام اخیر رهبر معظم انقلاب آن را پیامی راهبردی و حیاتی برای بازتعریف نقش حوزههای علمیه در شرایط کنونی دانست و تأکید کرد: این پیام مسئولیت روحانیت را در قبال مردم، جمهوریت و تعامل جهانی با پیام اسلام دوچندان کرده است.
مدیر مرکز رسانه و فضای مجازی حوزههای علمیه مجازی بر ضرورت تحول ساختاری در نهادهای حوزه برای پاسخگویی به نیازهای نظام اسلامی تأکید کرد و گفت: برای اجرایی شدن منشور رهبر معظم انقلاب باید مطالبهای علمی، مدبرانه و مستمر وجود داشته باشد.
پژوهشگر حوزه رسانه نقش حیاتی فقه و رسانه در ایجاد تمدن اسلامی و تبیین مفاهیم دینی را مورد توجه قرار داد و گفت: «بلاغ مبین» به عنوان رسالت اصلی حوزههای علمیه است که باید از طریق رسانهها به جامعه منتقل شود.
استاد تمام دانشگاه باقر العلوم(ع) با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در صدمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه قم، جایگاه حوزه را در مواجهه با تهدیدات تجدد و غربگرایی بررسی و تأکید کرد: حوزههای علمیه اکنون مسئولیت بزرگی در راستای تمدنسازی اسلامی دارند.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب بر ابعاد اخلاقی، تهذیبی و معنوی حوزه علمیه قم، گفت: اگر معنویت در حوزه نهادینه نشود، رسالت هدایتگری آن بیاثر خواهد بود.
دبیر شورای عالی حوزههای علمیه، مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری را عالمی سیاسی و اهل تدبیر و دور اندیشی دانست و آن دسته جریانهایی که مرحوم مؤسس را فردی بریده از سیاست و اجتماع معرفی میکنند را دچار اشتباه خواند.
سازمان بسیج طلاب و روحانیون حوزه علمیه قم در پیام خود آورده است: صدور پیامی بلند و با عظمت از سوی فقیهی بزرگ و سیاستمداری مجرّب در قامت نائب حضرت ولیعصر (عج)، به مثابه «منشور دوم روحانیت»، شور و امیدی دوچندان در دل حوزویان پدید آورد.
مدیر حوزه های علمیه در نامه هایی جداگانه به رهبر معظم انقلاب و چهار مرجع تقلید از پیام ها و سخنرانی های آنان در همایش یکصدمین سالگشت بازتاسیس حوزه تشکر کرد.
بیانیه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای تحقق پیام راهبردی و فصل الخطاب رهبر انقلاب:
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی،با صدور بیانیهای ضمن تبیین ابعاد تمدنی، فکری و راهبردی این پیام، بر آمادگی کامل شورای عالی برای نقشآفرینی در تحقق منویات رهبری تأکید کرد.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به تأکید بر نقش حوزه در پیدایش انقلاب اسلامی، تصریح کرد: پیام رهبری منشوری جامع برای ترسیم جایگاه تاریخی و مسؤولیتهای آینده حوزه است.
نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم در پیامی از راهنمایی و هدایتگری های رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت یکصدسالگی بازتأسیس حوزه علمیه قم تقدیر و تشکر کردند.